TARİHİ FELAKETTEN İNSAN VAROLUŞUNA BAKIŞ: POMPEİ’NİN SON GÜNÜ, K.BRYULLOV VE A.PUŞKİN

M.S.79 yılında Vezüv yanardağının lavları altında kalarak yok olan Pompei kenti, Antik tarihin başlıca olaylarından biridir. Binlerce insanın lavlar altında kalarak yaşamını yitirmesine sahne olan bu kent, 18.yüzyılda yapılan kazı çalışmalarıyla birlikte yeniden gündeme gelir. Pompei kenti tarihi bir olay olmanın ötesinde Antik tarihe yönelik sanat eserlerinin de konularından biri olur. 19.yüzyılın önde gelen Rus ressamlarından Karl Bryullov’un 1830-1833 yılları arasında resmettiği Pompei’nin Son Günü adlı tablosu, hem Batı, hem de Rus sanatında büyük bir ilgi uyandırır. Bryullov söz konusu çalışmasını resmederken kazı çalışmalarından elde edilen verilerin yanı sıra tarihi belgeler üzerinde de çalışarak kentin yıkılışına dair bilgiler edinir. Rus resim sanatının edebiyat alanında etkili olduğu bilinmektedir. Nitekim çalışmamızda ele alacağımız üzere dönemin ünlü yazarlarından A. Puşkin’in yaratıcılığında resim sanatı önemli bir yer tutar. Puşkin, Bryullov sanatı ile ilk olarak ressamın İtalya Sabahı adlı çalışması ile tanışır. Ancak Pompei’nin Son Günü adlı çalışma ile birlikte ikili arasında güçlü bir bağ kurulur. Bu çalışma Puşkin’in yaratıcılığında pek çok kez karşımıza çıkar. Bu doğrultuda makalemizin konusunu öncelikle tarihi bir felaket olan Pompei kentinin yıkılışını konu edinen Bryullov’un tablosunda insan varoluşunun temel özelliklerinden biri olan ölüm olgusunu incelemek oluşturmaktadır. Bryullov’un tablosunun incelenmesinden sonra ressam ile çağdaşı olan ünlü şair Aleksandr Puşkin’in yaratıcılığında bu tablonun yarattığı etki incelenecek, ressam ve şairin Vezüv yanardağı ile sembolleşen ölüm olgusuna olan yaklaşımı açıklanacaktır.

VIEW OF HUMAN EXISTENCE FROM HISTORICAL DISASTER: LAST DAY OF POMPEII, K. BRIULLOV AND A.PUSHKIN

Pompeii city, which was destroyed by the lava of Vesuvius volcano in M.S.79, is one of the main events of ancient history. This city, where thousands of people lose their lives by staying under the lava, comes back together with the excavation works done in the 18th century. Pompei city, beyond being a historical event becomes one of the topics of antique art works. The last day of Pompeii, painting by one of the leading Russian painters of the 19th century Karl Briullov, between 1830 and 1833, attracted great interest both in western and Russian art. The excavations of the city of Pompeii are very effective in the formation of the artist's work. In addition to personally visiting the excavations the painter gets information from his brother participated to the excavations directly. Further he also makes examinations on the historical documents. Russian painting is known being effective in the field of literature. As a matter of fact, the art of painting occupies an important place in the creativity of A. Pushkin, who is one of the famous writers of the period. Pushkin meets Briullov's art with his work İtalian Mornings. Although this acquaintance influences Pushkin the main interaction will be reflected on the poet's creativity becomes with Briullov's The Last Day of Pompeii. this work is often seen in Pushkin's creativity. In this direction the purpose of our work primarily is to examine the phenomenon of death, one of the main features of human existence, in Briullov 's tablature, which deals with the collapse of the city of Pompeii, After examining Briullov's paintings, the influence of this painting on the creativity of the famous poet Aleksandr Pushkin, who is contemporary with the painter, will be examined.

PDF

___

Anoşkina-Kasatkina, V.N. (2016).“Stihotvoreniye strannik A.S.Puşkina opıt analiza duhovno- duşevnego konteksta i vozmojnıh istoçnikov”, Vestnik novgorodskogo gosd. universiteta, No: 94, s. 24-30.
Atsarkina, E. (1963). Bryullov jizn i tvorçestvo. Moskva: İzdatelstvo İskusstvo.
Berestovskaya, D.S.. (2010). “Tvorçeski mir A.S.Puşkina i iskusstvo”, Sintez iskusstv v hudojestvennoy kulture. Simferopol: İzd. Arial.
Boemhig, Michaela. “Slovo i obrazi ili poslednıy den Pompei v zerkale hudojestvennoy literaturı”, Erişim: 06 Mayıs 2018. https://www.openstarts.units.it/bitstream/10077/2362/1/08.pdf
Cömert, Bedrettin. (2006). Mitoloji ve İkonografi. Ankara: De ki basım Yayım.
Daşçı, Semra, (2000). “İzmir’e Gelen Rus Sanatçılar ve Kente İlişkin Gözlemleri”, ART SANAT, vol.1, pp.687-698, 2016. Erişim: 06 Mayıs 2018. http://dergipark.gov.tr/download/article- file/226050.
Ganiç, O. (1985).Karl Bryullov. Moskva: İzobrazitelnoye iskusstvo.
Gonçarov, İ. (1955). Sobraniye soçineniy v 8 tomah. Tom 8, Moskva: Goslitizdat.
Gogol, N. (1950).“Posledniy den Pompei”, Sobraniye soçinenıy Tom 6, İzbrannıye stati i pisma, Moskva: Hudojestvennaya literatura.
Jabtsev, V (2008).Karl Bryullov. Minsk: İzdatelstvo Harvest.
Katar, M. (2007.)“Tevrat’ın Lut Kıssası Üzerine Bir Araştırma”, AÜYFD XLVIII, Sayı 1, s. 57-76.
Kornilova, A. (2011). “A. S. Puşkin i K. P. Bryullov, interpretatsiya vospominanii sovremennikov”, Vestnik SPBGUKİ, s. 171-176.
Leonteva, G. (1990). Karl Bryullov. Leningrad: İzdatelstvo Hudojnik.
London, V.“Karl Bryullov Russian Romantic School Painter”, Erişim: 5 Mart 2018. http://drawingacademy.s3.amazonaws.com/Karl-Bryullov-Russian-Romantic-School- Painter.pdf.
Lotman, Y. M. (1986). “Zamısel stihotvoreniya o poslednem dne pompei”, Puşkin i russkaya literatura, Riga: İzd. Latviyski gosd. universitet.
Pikuleva, G.İ. (2005).Galereya geniyev, Bryullov. Moskva: Olma Press obrazovaniye.
Potaşova, K. (2015a). Vliyaniye jivopisi na estetiçeski ideal russkoy literaturıy pervoy treti XIX veka. Moskva: Ministersto obrazovaniya moskovskoy oblasti.
Potaşova, K. (2015b). “Obraz pılayuşego vezuviya v hudojestvennom mire A.S.Puşkina, M.YU. Lermontova, K.P.Bryullova”, Filosofskiye nauki. Voprosıy teori i praktiki, No:6, s.133-137.
Puşkin, A. S. (1950). Stihotvoreniya 1827-1836, Polnoye sobraniye soçineniy v desyati tomah, Tom III, Leningrad: İzd. Akademiya nauk SSSR.
Puşkin, A. S. (1999). Bakır Atlı. Çev, Azer Yaran, İstanbul: İyi Şeyler Yayıncılık.
Puşkin, A. S. (1957). “Vezuvıy zev otkrıl”, Polnoe sobranie soçineniy, Tom 3, Moskva: Akademiya nauk.
Puşkin, A. S. (2006). “Yeniden Doğuş”, A.Puşkin, Seviyordum Sizi Seçme Şiirler. Çev. Ataol Behramoğlu, İstanbul: T. İş Bankası Kültür Yayınları.
Puşkin, A. S. (2017). Yevgeni Onegin. Çev. Sabri Gürses, İstanbul: Alfa Basım Yayım.
Sobanina, A.Fedotova, L. (2016). “Problema jizni i smerti v duhovnom opıte çeloveçestva”, Molodojnıy nauçnıy forum: obşestvennıye i ekonomiçeskiye nauki, Moskva: elektronnıy sbornik, s. 103-111.
Surat, İ. (1999). “Puşkin i gibel Pompei”, Puşkin biografiya i lirika: problemıy, razborıy, zametki, otkliki. Moskva: Naslediye, s.158-170.
Uzelli, G. (2002). XVIII.-XIX. Yüzyıllarda Rus Resim Sanatı. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi.
Uzelli, G. (2003). “Gogol Gerçekçiliği ve Rus Resim Sanatındaki Yansımaları”, İÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı 14 İstanbul, s.89-106.