STATUS OF HUMAN IN POSTMODERN NOVEL

Yalnız edebiyat türleri arasında değil; belki de tüm sanat dalları içerisinde insanla en çok ilgilenen, onu tüm yönleriyle kavramaya ve estetik bir biçimde yansıtmaya çalışan sanatların başında roman gelir. Nitekim insanın bir birey olarak belirdiği burjuva döneminin anlatısı olarak tarih sahnesine çıkan roman; bireyin arzularını, hedeflerini, çelişkilerini, çatışmalarını, duygularını anlattığı gibi odağına aldığı insan tipi üzerinden insanlık durumlarını, toplumsal ilişkileri, siyasi, sosyal, kültürel dönüşümleri sanatsal bir üslupla yansıtmaya çalışır. Bu yansıtma edimi ise sürekli farklılaşır. Zira toplumun, kültürün, teknolojinin, bilimin değişimine paralel olarak hem roman hem de insan değişir. Bu anlamda klasik romanın sosyoloji odaklı güçlü bireyi, belirli fikirleri, duyguları ve aidiyetleri temsil kabiliyeti yüksek; kimi zaman karşı çıksa da bilimin ve aklın egemenliğine dayanan bir atmosferin ürünüdür. Modern romandaki psikoloji odaklı güçsüz birey, aynı zamanda toplumsal bağları çözülmüş, edilgen, akla ve bilime olan inancı sarsılmış, varoluşsal problemler yaşayan sıradan bir antikahramandır. Postmodern roman ise küreselleşmenin yarattığı çokkültürlü ortamda doğar. İdeolojilere sarsılan inancın, sosyal ve siyasi yaşamda öne çıkan etnik, mezhepsel ve bölgesel kimliklerin, tüketimi özendiren reklam ve medya dünyasının, her türlü bilgiyi, duyguyu ve düşünceyi anında dolaşıma sokabilen bilişim ve iletişim teknolojisinin şekillendirdiği bireyin yaşamına projektör tutar. Bu bağlamda postmodern anlatı tekniklerini kullanan yazar, çokkatmanlı, çokkültürlü, metinlerarası ilişkilere yaslanan, üstkurmaca bir düzlemde hayat bulduğu için oyunsuluk eğilimi taşıyan bireyi anlatır. Her türlü sosyolojik, psikolojik ve kültürel kodla bağı çözülmüş, farklı yüzyıllardan, kültürlerden ve eğilimlerden beslenen postmodern roman kişisi, tüm roman unsurlarını bir malzeme olarak algılayan yazarın kendi hayal dünyasında özgürce kurduğu oyunsu kombinasyonlarından sadece birisi olmakla birlikte; içinde yaşadığı çağa, kültüre, sosyal yaşama dair ipuçları içerir.

Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

Novel is the leading art branch which pays most attention to human and tries to comprehend him with all his parts and reflect him esthetically not only in literary genres but also probably in all art branches. Coming of stage in history as a narrative of bourgeois period in which human appeared as an individual, the novel; with an artistic style tries to reflect the states of humankind, social relationships, political, social and cultural changes over a type of human and also narrates desires, goals, contradictions, conflicts, emotions of an individual. This reflection act constantly changes. Likewise, both the novel and human change in parallel with changes of society, culture, technology and science. In this sense, focusing on sociology classic novel's strong character, having a great ability to represent certain thoughts, emotions and belongings, is a representation of the atmosphere based on science and logic however sometimes opposes to them. In modern novel psychology-oriented weak character turns into an ordinary passive anti-protogonist whom has lost social relations, decayed beliefs about science and logic, had existential problems. And postmodern novel rises in a multicultural ambiance created by globalization. Postmodern novel projects individual's life shaped with convulsed belief in ideologies, ethnic, denominational and regional identities featured in social and politic life, encourager world of advert and media, informatics and communication technology recycling instantly all kinds of knowledge, emotion and thought. In this regard, using postmodern narrative techniques the author tells the individual who has tendency to playishness, as the author invigorates in a metafiction platform leaning multilayer, multicultural and intertextual relations. Unlinked all kinds of sociologic, psychological and cultural code postmodern novel character feeding with different centuries, cultures and tendencies is only one of the playish combinations of which author freely imagined in his own dream world and perceives all novel features as a material, as well as this character shows cues about the period, culture and social life in which he lives.

___

BALDIRAN, Galip (2002). Alain Robbe-Grillet ve Yeni Roman, Konya: Çizgi Yayınları.

DOLTA?, Dilek (1999). Postmodernizm Tartı?malar ve Uygulamalar, ?stanbul: Telos Yayınları.

ECEV?T, Yıldız (2004). Türk Edebiyatında Postmodernist Açılımlar, ?stanbul: ?leti?im Yayınları.

EMRE, ?smet (2004). Postmodernizm ve Edebiyat, Ankara: Anı Yayınları.

ERTEM, Cengiz (2000). "Türk Romanında Modern Arayı?lar ve Postmodernizm", Varlık Dergisi, S.2000/7, s.70-75.

HAMILTON, Grant (2006). "Postmodernizm ve Politika", Postmodern Dü?üncenin Sözlüğü (Çev. Mukadder Erkan, Ali Utku), Ankara: Babil Yayıncılık.

KAHRAMAN, H.Bülent (2005). "Kötülük, Yeraltı Edebiyatı ve Yerüstü ", Varlık Dergisi, ?ubat, s. 10-13.

KIZILER, Funda (2003). Patrıck Süskınd"in Parfüm Adlı Romanında Modernist ve Postmodernist Açılımlar, Yayımlanmamı? Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

LUCY, Niall (2003). Postmodern Edebiyat Kuramı, ?stanbul: Ayrıntı Yayınları.

LYOTARD, J.F (1997). Postmodern Durum, Ankara: Vadi Yayınları.

MER?Ç, Cemil (1998). Kırk Ambar, ?stanbul: ?leti?im Yayınları.

PARLA, Jale (2005). " Edebiyatta Karakterler ve Tipler " , Kitap-lık Dergisi, Mayıs, S.83, s.75-81.

POSPELOV, N. Gennadiy (1995). Edebiyat Bilimi, ?stanbul: Evrensel Kültür Yayınları.

SAĞLIK, ?aban (2004). "Popüler Romanlar ve Edebiyat Sosyolojisi", Edebiyat Sosyolojisi ?ncelemeleri (Haz. Köksal Alver), Ankara: Hece Yayınları.

SIM, Stuart (2006). Postmodern Dü?üncenin Sözlüğü (Çev. Mukadder Erkan, Ali Utku), Ankara: Babil Yayıncılık.

UTKU, Ali (1998). "Postmodernizm: Bir Gölge-fenomen, Bir Hayalet", Virgül Dergisi, Aralık, S.14, s.41-46.