SÖZCELEME BELİRTİCİLERİ OLARAK -Iyor VE -mAktA

Bu çalışma -Iyor ve -mAktA fiilcil birimlerini günlük dildeki konuşmalar ve kendi kendine konuşmalar ile kurumsal ve akademik metinlerde-söylemlerdeki işleyişleri çerçevesinde sözcelemsel bir yaklaşımla incelemektedir. Bu iki birim dilsel etkinliğin öznesinin iki farklı tasarımlamayla sözcesini kurmasının, sözcesinin içeriğiyle ve muhatabıyla ilişkisini iki farklı nitelikte tasavvur etmesinin, iki ayrı sözceleme tarzının (sözceleme durumunun) belirticileridir: Sözceleyen içerikle ve muhatapla arasına mesafe koymadan bitmemişlik değerine sahip bir sözce kurduğu tasarımlamada (sözceleme tarzında) -Iyor; mesafe koyarak bitmemişlik değerine sahip bir sözce ürettiği tasarımlamada ise -mAktA kullanır. -Iyor Türkçede mesafesiz bitmemişlik (non-accompli de non distanciation), -mAktA mesafeli bitmemişlik (non-accompli de distanciation) birimidir. Bu iki birim iki farklı sözceleme tarzının, iki ayrı sözceleme durumunun belirticileri olarak karşıtlık kurarlar ve -Iyor/-mAktA karşıtlığı sözcelemseldir. -Iyor kullanımı içeriği kendine atfetme, kendi adına "konuşma" ve kişisel bir içerik ifade etme; "olay" anlatımı; "sen"-"ben" ilişkisinin olması; doğrudan anlatım; vb.; -mAktA kullanımı içeriği başkasına atfetme; bir başkası olarak-bir başkası adına "konuşma" ve kişisel olmayan bir içerik dile getirme; konu anlatımı (aktarmayla bilgilendirme); "sen-"ben" ilişkisinin olmaması; dolaylı anlatım, vb. demektir. -Iyor'la sözceleyen "içeriden bir göz"; bir anlatıcı; bir kişi; -mAktA'yla "dışarıdan bir göz"; bir sunucu; bir raportör (gözlemleyen, kaydeden ve bildiren), bir otorite (soyutlaştırılmış kolektif bir kişilik)'dir.

-Iyor AND -mAktA AS ENUNCIATIVE MARKERS

This work examines the verb units -Iyor and -mAktA in the concept of their running in daily language dialogues and monologs and in academicals texts-speeches with a enunciative approach. These two parts are the markers of the two different qualities of forming the statement by linguistic subject, two different enunciation's modes (enunciation's states): The enunciator uses -Iyor when forming an unfinished statement in which he/she does not keep aloof (in enunciation style) with both content and adressee, when forming an unfinished statement in which he/she keeps aloof the enunciator uses -mAktA. In Turkish -Iyor is the unfinished unit without aloofness and -mAktA is the unfinished unit with aloofness. These two parts are opposed as the markers of the two different enunciation modes (enunciation states) and the opposition between them is enunciative. Using -Iyor means "speaking for yourself" and expressing a personal content, attributing the content to yourself, "incident" narration, having a relationship of "me"-"you"; direct address etc.; using -mAktA means attributing the content to another, "speaking for another" and expressing a non-personal content, topic narration (informing by transfer) and not having a relationship of "me"-"you"; reported speech etc. The enunciator is an "internal eye"; a narrator; a person (an invidivu) with -Iyor whereas he is an "external eye"; a presenter; a reporter (observer), an authority (abstract collective personality) with -mAktA.

PDF

___

AKASLAN, Talat, Sémio-syntaxe De L'Enonciation En Langue Turque, Yayınlanmı? Doktora Tezi (2002, Presses Universitaires Du Septentrion, Thèse à la Carte, Villeneuve), Tez Yöneticisi: Delplanque, A., Tours Üniversitesi, 1999, 468 s.

AKASLAN, Talat, "Sözceleme ??lemleri Kuramı Açısından ,,?imdiki Zaman"", ÖZSOY Sumru,, ERGUVANLI TAYLAN Eser (Yay.), XIII. Dilbilim Kurultayı. Bildiriler, Boğaziçi Üniversitesi Yay., 2000, 37-45.

AKASLAN, Talat, "-mAktA (VE -Iyor)", Turkish Studies. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,Volume 6/4 Fall 2011, p.331-352, TURKEY http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1944026953_2_akaslantalat_t.pdf

BENVENISTE, Emile, Problèmes De Linguistique Générale, 1, Gallimard, Paris, 1966.

BENVENISTE, Emile, Problèmes De Linguistique Générale, 2, Gallimard, Paris, 1974.

CULIOLI, Antoine, Pour Une Linguistique De L'Enonciation. Opérations Et Représentations, Tome 1, Ophrys, Paris, 1990.

CULIOLI, Antoine, Pour Une Linguistique De L'Enonciation. Formalisation et opérations De Repérage, Tome 2, Ophrys, Paris, 1999a.

CULIOLI, Antoine, Pour Une Linguistique De L'Enonciation. Domaine Notionnel, Tome 3, Ophrys, Paris, 1999b.

CULIOLI, Antoine,, Variations Sur La Linguistique (Entretiens Avec Frédéric Fau), Klincksieck, Paris, 2002.

CULIOLI, Antoine, NORMAND Claudine, Onze Rencontres Sur Le Langage et Les Langues, Ophrys, Paris, 2005.

DEM?RCAN, Ömer, Türkiye Türkçesinde Kök-Ek Bileşmeleri, Papatya Yay., ?stanbul, 2005 (1977).

MOREL, Mary-Annick, YILMAZ, Selim, "Hypothese sur la valeur du suffixe ,,Dır" en turc contemporain", YILMAZ Arsun, YILMAZ Selim, MOREL Mary-Annick (editörler), Vers une Grammaire Linguistique du Turc, Multilingual Yay., ?stanbul, 2004, 22-33.