ŞOTA RUSTAVELİ’NİN “KAPLAN POSTLU ŞÖVALYE” ADLI ESERİNİN RENE GİRARD’IN “ÜÇGEN ARZU MODELİ” ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

Gürcistan'ın en görkemli çağı 12.yy sonları ile 13. yy başlarında yaşadığı tahmin edilen Şota Rustaveli, kaleme aldığı "Kaplan Postlu Şövalye" adlı eseri ile Gürcü edebiyatında önemli yer edinerek kendinden sonra gelen şairlere de öncü olmuştur. Eser Gürcü halkının bütün bireysel ve ulusal değerlerinin numunesi niteliğinde yüzyıllardır canlılığını korumaktadır. Kaplan Postlu Şövalye'de birlik, bütünlük, dostluk, sevgi, sadakat, fedakârlık, vatan sevgisi gibi duygular ele alınmakla birlikte eserin ana izleğini aşk oluşturmaktadır. Dolayısıyla aşk ve tutkunun evrensel anlamda bir olgu olarak işlendiği eser, kurmaca yapısıyla Rene Girard'ın "Üçgen Arzu Modeli" metodu ile incelenmeye uygundur. Rene Girard "Romantik Yalan ve Romansal Hakikat" adlı eserinde hemen her edebi eseri, taklit edilen arzu yöneliminde, yansıtılan açığa çıkarılan bir eksen üzerinde ele alır. Yani bir edebi eserde özne özgür bir biçimdeyse ve arzu kendiliğinden oluşuyorsa "romantik yapıt", arzunun oluşumunda bir dolayımlayıcı söz konusu ise "romansal yapıt" özelliğini göstermektedir. Özne ile arzulanan nesne arasında dolayımlayıcı yani bir vasıta olmadan düz bir ilişki varsa romantik yalan; özne ile arzulanan nesne arasında aslında ulaşılmak istenen veya öykünülen taklit edilen bir dolayımlayıcı varsa romansal hakikattir. Bu bağlamda "Kaplan Postlu Şövalye" adlı eser, Romantik Yalan mı yoksa her kurmaca yapının temelini oluşturan Romansal Hakikat niteliği mi göstermektedir konusu tartışmaya açılacaktır. Destandaki arzu üçgenleri romanın entrik kurgusu dikkate alınarak belirli vaka halkaları üzerinden incelenecektir. Arabistan şahı Erestevan'ın Tariyel'i görme arzusu, destanın başkişisi Tariyel-Nestan aşkı, Avtandil-Tantana aşkı, Avtandil'in Tariyel'e ulaşması özne-nesnedolayımlayıcı ilişkisi çerçevesinde üçgen arzu modeli Rene Girard'ın yapıtından yararlanılarak incelenecektir. Böylece yapıtın karmaşık yapısıyla Romantik Yalan mı Romansal Hakikat mi olduğu sorusuna cevap aranacaktır

ANALYSING SOTA RUSTAVELI’S WORK CALLED “A KNIGHT IN TIGER SKIN” WITHIN THE FRAME OF WORK OF RENE GIRARD CALLED “ TRIANGLE DESIRE MODEL

Şota Rustaveli, who was predicted to live in the most magnificent era of Georgia between at the end of 12th century and in the beginning of 13th century, with the work he wrote “A Knight in Tiger Skin” he pioneered following poet gaining an important place in Georgian Literature. This work maintains its aliveness for centuries as sample of individual and national value of all Georgian population. In A Knight in Tiger Skin, with the emotions including unity, integrity, friendship, loyalty, self-sacrifice and patriotism, love constitutes main theme of this work. Consequently, work in which love and passion intensively appear as a fact within universal meaning, is suitable for analyzing with the method “Triangle Desire Method” of Rene Girard. In Rene Girard’s work called “Romantic Lie and Novel Like Truth” he discusses almost every literary work on imitate desire orientation with a reflected revealed axle. In other words, in a literary work if the subject is in a free style and desire comes into being by itself, it is romantic work, if a mediator word is the topic it shows characteristic of novel like work. If there is a mediator word between subject and the desired object, namely direct relationship without a vehicle, it is romantic lie; between subject and desired object if there is a desired or imitated mediator word, it is novel like truth. In this context, it will be discussed that the work called “A Knight in Tiger Skin” is either Romantic Lie or Novel Like Truth providing basis of every fictional structure of Rene Girard. Desire triangles in saga will be analyzed through incident links considering romantic designing fiction. Desire of seeing Tariyel of Arabian King Erestevan, love with protagonist Tariyel and Nestan, love of Avtandil and Tantana, and reaching of Avtandil to Tariyel will be analyzed within the frame of subject-object-mediator relationship benefiting triangle desire model work of Rene Girard. Thus, an answer will be looked for the question it is whether Romantic Lie or Novel Like Truth with complicated structure of work

___

  • Girard, Rene (2007), Romantik Yalan ve Romansal Hakikat, İstanbul: Metis Yayıncılık.
  • Kara, Yeşim (2011), “Bir Arzu Nesnesi Olarak Ulaşılamayan Kadın Bedeni”, Psikeart (Arzu), 18, s.98-101.
  • Korkmaz, Ramazan (2015), “Rene Girard’ın Üçgen Arzu Modeli Bağlamında Osmancık Romanı”, Yazınsal Okumalar, İstanbul: Kesit Yayıncılık.
  • Sayar, Kemal (2001), “ Kovanım Yağma Olsun: Aşk ve Istırabın Coğrafyasında”, Psikeart (Aşk Acısı), 16, s. 44-50.
  • Rustaveli, Şota (1991). Kaplan Postlu Şövalye, (Çev: Bilal Dindar, Zeynelabidin Makas), Samsun.
  • Yalçın, Fatih (2009), “Leyla Vü Mecnun Mesnevisinde Modern Anlatı İzleri”, Turkish Studies 4/7, 187-193.