SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMINDA YER ALAN ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİN UYGULANMASINA YÖNELİK ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

Türk eğitim sisteminde sosyal bilgiler öğretim programı 2005 yılından bu yana öğrenci merkezli etkinliklere ve yapılandırmacı yaklaşıma göre uygulanmaktadır. Programın teorik yapısının pratikte de işlevsel olabilmesi için, öğretmenlerin öğrenci merkezli etkinlikler hakkında yeterli donanıma sahip olmaları ve programlarını iyi tanımları gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretim programında yer alan öğretim yöntem ve tekniklerinin Araştırmanın örneklemini, Kahramanmaraş İli Onikişubat İlçe merkezine bağlı ortaokullarda görev yapan 20 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden görüşme yöntemi ile yapılmıştır. Araştırma olgubilim desenine dayalıdır. Veri toplama aracı olarak açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yöntemi kullanılarak öğretmenlerin sosyal bilgiler öğretim programında yer alan öğrenci merkezli yöntem ve teknikler hakkında yeterince bilgi sahibi olmadıkları; derslerinde en çok öğretmen merkezli etkinlikleri tercih ettikleri ve öğrenci merkezli etkinlikleri az tercih ettikleri; yöntem ve teknikleri uygulamada ve materyalleri temin etmede çeşitli sorunlarla karşılaştıkları ve bunlarla baş etmede çeşitli girişimlerde bulundukları; sosyal bilgiler derslerinde yöntem ve tekniklerin daha etkili kullanılabilmesi için sosyal bilgiler sınıfı açılması, öğretmen ve öğrencilerin derse hazırlıklı gelmeleri, yöntem ve tekniklerle ilgili hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerdeki niteliğin artırılması, gezi ve gözlem gibi sınıf dışı etkinliklerin artırılması, konuların günlük yaşamla ilişkilendirilmesi, zümre toplantılarının yapılması, öğrencilerin daha etkin belirlenmiştir

TEACHERS’ VIEWS TOWARD THE APPLICATION OF TEACHING METHODS AND TECHNIQUES TAKING PART IN SOCIAL STUDIES CURRICULUM

In Turkey, social studies curriculum has been implemented according to student-based activities and construcitivist approach since 2005. In order to provide the effectiveness of both theoretical and practical aspects of the curriculum, teachers should have enough knowledge about student-centered activities and familiarise the curriculum. The purpose of this study is to determine teachers’ views toward the application of teaching methods and techniques taking part in social studies curriculum. The sample of the study consists of total of 20 teachers working in secondary schools placing in the centre of Kahramanmaraş City Onikişubat District. The study was conducted by interview method as a qualitative research. The study is based on phenomenological design. An interview form including open-ended questions was used to collect data. The data was analysed by using content analysis method. At the end of the data analysis it is determined that, the teachers don’t have enough knowledge about the teaching methods and techniques; they prefer teacher-centered methods and techniques instead of student-centered ones; they face various problems while applying the methods and techniques and supplying the required materials and they try to cope with these problems; they recommend some suggestions such as opening classrooms which are specific to social studies lessons for better activities, students’ and teachers’ preparations for the lessons, increasing the quality of preservice and inservice education about the methods and techniques, enhancing the rate of out of class activities such as field trips and observation, correlating the subjects with the daily life situations, organizing meeting with the colleagues, and making students more active in classroom

PDF

___

ADLER, A. (1996). Çocuk eğitimi (çev. K. Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
AVŞAR, Z. ve ALKIŞ, S. (2007). İşbirlikli öğrenme yöntemi “Birleştirme I” tekniğinin sosyal bilgiler derslerinde öğrenci başarısına etkisi. İlköğretim Online, 6(2), 197-203.
AYKAÇ, (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersi eğitim-öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 46-73.
BERKANT, H. G. ve ATMACA, Y. (2013). Altıncı ve Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının İnsan Hakları ve Demokrasi Kavramları Açısından İncelenmesi, Turkish Studies-International Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/12, Fall 2013, p. 179-198, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6007, ANKARA-TURKEY.
BİLEN, M. (1996). Plandan uygulamaya öğretim. Ankara: Aydan Web Tesisleri.
BOYLE-BAİSE, M., HSU, M. C., JOHNSON, S., SERRİERE, S. C. ve STEWART, D. (2008). Putting reading first: Teaching social studies in elementary classrooms. Theory & Research in Social Education, 36(3), 233-255.
CAN, G., YAŞAR, Ş. ve SÖZER, E. (1998). Sosyal bilgiler öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
ÇATAK, M. (2015). Ortaokullarda Sosyal Bilgiler Öğretiminin Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi, Turkish Studies-International Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/7, Spring 2015, p. 259-316, ISSN:1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8154, ANKARA-TURKEY.
ÇELİKKAYA, T. (2008). Yapılandırmacı yaklaşımın sosyal bilgiler öğretiminde başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi (5. sınıf örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
ÇELİKKAYA, T. ve KUŞ, Z. (2009). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXI(2), 741-758.
DEMİR, M. K. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stilleri ve sosyal bilgiler öğretimi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), 23, 28-37.
DEMİREL, Ö. (2004). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
DEMİREL, Ö. (2006). Öğretimde planlama ve değerlendirme öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
DEVECİ, H. (2005). Sosyal bilgiler dersinde gazete kullanımı. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(3), 159-166.
DEWEY , J. (1957). Nasıl düşünürüz (çev. B. Arıkan, S. Akdeniz, O. Etker). İstanbul: Muallimler Cemiyeti Yayınları.
DOĞAN, C. (2004). Sınıf öğretmenlerinin derslere ilişkin görüşleri ve tercih ettikleri öğretim yöntemleri (İstanbul örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 2(2), 193-203.
DOĞANAY, A. (2002). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (15-46). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
EDIGER, M. ve RAO, D. B. (2008). Teaching social studies. New Delhi, India: Discovery Publishing House.
ERDEN, M. (1997). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Alkım Yayınevi.
GÖMLEKSİZ, M. N. ve CÜRO, E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
HASIRCI, Ö. K. ve SADIK, F. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 195-210.
KAMEENUI, E. J. ve CARNINE, D. W. (1998). Effective teaching strategies that accommodate diverse learners. Prentice-Hall Inc., Order Processing, PO Box 11071, Des Moines, IA 50336-1071.
KAN, Ç. (2006). Etkili sosyal bilgiler öğretimi arayışı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 537-54.
KARADAĞ, Ö. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği). Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Adana.
KARAMUSTAFAOĞLU, H. (2003). Fen bilgisi ve kimya öğretiminde kullanılabilecek basit araç- gereç geliştirilmesi ve bunların öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, KTÜ, Trabzon.
KARASAR, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
KÜÇÜKAHMET, L. (2000). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
MARTORELLA, P. H. (1996). Teaching social studies in middle and secondary schools. Prentice Hall, 200 Old Tappan Road, Old Tappan, NJ 07675.
MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. sınıflar). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB-EARGED (2007). EARGED ÖBBS ilköğretim öğrencilerinin başarılarının belirlenmesi 2005 sosyal bilgiler raporu. Ankara: MEB.
MUTLUER, C. (2013). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Beceriler Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmen Görüşleri (İzmir Menemen Örneği), Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/7, Summer 2013, p. 355-362, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5236, ANKARA-TURKEY.
NOVAK, J. D ve GOWIN, B. D. (1984). Learning how to learn. UK: Cambridge University Press.
NEWMANN, F. M. (1990). Higher order thinking in teaching social studies: A rationale for the assessment of classroom thoughtfulness. Journal of Curriculum Studies, 22(1), 41-56.
ORUÇ, Ş. ve ULUSOY, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
ÖZKAL, N. (2000). İşbirlikli öğrenmenin sosyal bilgilere ilişkin benlik kavram, tutumlar ve akademik başarı üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
ÖZTÜRK, C. (2006). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
POLAT, F. (2006). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğretmenlerin kullandıkları yöntemler ve karşılaştıkları sorunlar (Afyonkarahisar Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
TARMAN, B., ACUN İ. ve YÜKSEL, Z. (2010). Sosyal bilgiler eğitimi alanındaki tezlerin değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 725-746.
TAŞKAYA, M. ve BAL, T. (2009). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 173- 185.
TAŞKAYA, M. ve MUŞTA, M. C. (2008). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretim yöntemlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(25), 240-251.
VARIŞ, F. (1996). Eğitimde program geliştirme teoriler teknikler. Ankara: Alkım Kitapçılık Yayıncılık.
VOGLER, K. E. ve VIRTUE, D. (2007). "Just the facts, ma'am": Teaching social studies in the era of standards and high-stakes testing. The Social Studies, 98(2), 54-58.
YAPICI, M. ve DEMİRDELEN, C. (2007). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 6(2), 204-212.
YEŞİL, R. (2009). Sosyal bilgiler aday öğretmenlerinin sınıf içi öğretim yeterlikleri (Kırşehir örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 327-352.
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
YILMAZ, K. (2009). Lisans düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 31-53.
YORULMAZ, M. (2006). İlköğretim I. kademesinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünmeye ilişkin görüş ve uygulamalarının değerlendirilmesi (Diyarbakır ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.