Sivil Havacılık İşletmesinde Toplam Kalite Yönetiminin ve Örgüt İkliminin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi
Uluslararası ticaret ve lojistik faaliyetlerin ivme kazanmasıyla, sivil havacılık sektörünün önemi daha da artmıştır. Günümüzde sivil havacılık işletmelerindeki toplam kalite yönetimi ve örgüt iklimi stratejik bir misyon üstlenmekte ve rekabet avantajının elde edilmesinde kilit bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada, sivil havacılık alanında faaliyet gösteren bir işletmede toplam kalite yönetiminin ve örgüt ikliminin iş tatmini üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın evrenini, sivil havacılık alanında faaliyet gösteren bir işletmede görev alan çalışanlar oluşturmaktadır Bu amaç kapsamında, sivil havacılık alanında faaliyet gösteren işletmedeki 186 çalışana yönelik anket çalışması yapılmıştır. Literatür taramasında, sivil havacılık işletmesinde toplam kalite yönetimi, örgüt iklimi ve iş tatmini değişkenlerini ele alan bir çalışmaya rastlanılamamıştır. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotlar, faktör analizi, kolerasyon analizi, regreyon analizi yapılmıştır. Verilerin çözümlemesi SPSS 24.0 paket programı kullanılmıştır. Sivil havacılık işletmesinde toplam kalite yönetimi ve örgüt iklimi alt faktörleri (müşteri odaklılık, tam katılım, liderlik, sürekli gelişme, takım çalışma, sürekli eğitim, çalışma ortamı, güven duygusu, doyum) ile iş tatmini arasında güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, toplam kalite yönetimi alt faktörlerinden ‘‘liderlik ve sürekli eğitimin’’ ve örgüt İklimi alt faktörlerinden ‘‘güven duygusu ve doyumun’’ iş tatmini üzerinde pozitif bir etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Bu çalışmanın sivil havacılık alanında faaliyet gösteren işletmelere ve literatüre önemli bir katkı sağlayacağı öngörülmektedir.
In the Effect of Total Quality Management and Organizational Climate on Job Satisfactıon in Cıvıl Aviation Enterprise
The importance of the civil aviation sector has increased with the acceleration of international trade and logistics activities, Today, total quality management and organizational climate in civil aviation enterprises undertakes a strategic mission and play a key role in achieving competitive advantage. In this study, it is aimed to investigate the effect of total quality management and organizational climate on job satisfaction in enterprise operating in the field of civil aviation. The universe of the research is composed of employees working in a company operating in the field of civil aviation. For this purpose, a survey was conducted on 186 employees in the enterprise operating in the field of civil aviation. In the literature review, a study dealing with variables of total quality management, organizational climate and job satisfaction in the civil aviation sector could not be found. While evaluating the study data, descriptive statistical methods, factor analysis, correlation analysis, regression analysis were performed. Data analysis SPSS 24.0 package program was used. It is determined that there is a strong relationship between sub-factors of total quality management and organizational climate (customer orientation, full participation, leadership, continuous development, teamwork, continuous education, working environment, sense of trust, satisfaction) and job satisfaction in the civil aviation enterprise. As a result of the study, it was proved that “leadership and continuous education”, which is one of the sub-factors of total quality management, and “trust and satisfaction,” which are the sub-factors of organizational climate, have a positive effect on job satisfaction. This study is expected to make an important contribution to the businesses and literature in the field of civil aviation.
___
- Anderson, J.C., Rungtusanatham M., Schroeder, R.G., Devaraj, S. (1995). “A Path Analytic Model of a Theory of Quality Management Underlying the Deming Management Method: Preliminary Empirical Fendinse”, Decision Sciences, 26(5), 637–658.
- Akbulut, Y., Kutlu, G. (2016). “Örgüt İkliminin Belirlenmesi: Kamu Hastanesi Örneği”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3), 255-270.
- Akdağ, M. (2005). “Toplam Kalite Yönetimi ve Örgüt İçindeki Yeri”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4(1), 159-170.
- Akın, H.B., Günay, T.K. (2015). “TGS Yer Hizmetleri A.Ş.’de ISO 10002 Müşteri Mennuniyeti Kalite Yönetimi Sisteminin Uygulanması ve İstatiksel Olarak Değerlendirilmesi”, Anadolu Bil Meslekokulu Dergisi, 37, 33-48.
- Akkoç, İ., Çalışkan, A., Turunç, Ö. (2012). “Örgütlerde Gelişim Kültürü ve Algılanan Örgütsel Desteğin İş Tatmini ve İş Performansına Etkisi: Güvenin Aracılık Rolü”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19 (1), 105-135.
- Al-khalifa, K.N., Aspinwall, E.M. (2000). “The Development of Total Quality Management in Qatar”, The TQM Magazine, 12(3), 194-204.
- Arslan, E.T., Demir, H. (2017). “İşe Angaje Olma ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Hekim ve Hemşireler Üzerine Nicel Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi, 24(2), 371-389.
- Aykaç, B., Özer, M.A. (2006). “Toplam Kalite Yönetiminin Kamu Kuruluşlarında Uygulanması: Sorunlar ve Yeni Arayışlar”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (3), 171-202.
- Azım, M.T., Haque, M.M., Chowdhury, R. A. (2013). “Gender, Marital Status and Job Satisfaction an Empirical Study”, International Review of Management and Business Research, 2 (2), 488-498.
- Bakır, M., Bal, H.T., Akan, Ş. (2017). “Türk Sivil Havacılık Sektörünün Değerlendirilmesinde Bütünleşik Swot-Ahs Yaklaşımı”, Journal of Aviation, 1(2), 154-169.
- Bal, Y., Berkin, E. E. (2010). Toplam Kalite Yönetimi Bağlamında Örgüt İkliminin İncelenmesi ve Bir Enerji Şirketinde Uygulama, Yönetim Dergisi, 21(65), 107-129.
- Bou-Llusar, C., Escrig-Tena, A., Roca-Puig, V., Martin, I. (2009). “An Empirical Assessment of the EFQM Excellence Model: Evaluation as a TQM Framework Relative to The MBNQA Model”, Journal of Operations Management, 27(1), 1– 22.
- Boymul, E., Özeltürkay, E.Y. (2017). “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Sendromu Üzerindeki Etkisi: Bir Sanayii Kuruluşunda Uygulama”, Journal of Yasar University, 12(46), 93-102.
- Clark, A. E. (1997). “Job Satisfaction and Gender: Why are Women so Happy at Work? ” , Labour Economics, 4(4), 341–372.
- Chaulagain, N., Khadka, D. K. (2012). “Factors Influencing Job Satisfaction Among Healthcare Professionals at Tilganga Eye Centre, Kathmandu, Nepal”, International Journal of Scientific Technology Research, 1(11), 32-36.
- Claver, E., Tar´ı, J.J., Molina, J.F. (2003). “Critical Factors andRresults of Quality Management: An Empirical Study,” Total Quality Management and Business Excellence, 14(1), 91–118.
- Conca, F.J., Llopis, J., Tar´ı, J.J. (2004). “Development of a Measure to Assess Quality Management in Certified Firms,” European Journal of Operational Research, 156 (3), 683–697.
- Cua, K. O., Mckone, K. E., Schroeder, R. G. (2001). “Relationships Between Implementation of TQM, JIT, and TPM and Manufacturing Performance”, Journal of Operations Management, 19(6), 675-694.
- Çalıyurt, K. (2012). Havayollarımda Kurumsal Yönetim ve Bağımsız Denetim, Ekin Yayınevi, Bursa.
- Çekmecelioğlu, H.G. (2006). “Örgüt İklimi, Duygusal Bağlılık ve Yaratıcılık Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 295-310.
- Das, A., Paul, H., Swierczek F.W. (2008). “Developing and Validating Total Quality Management (TQM) Constructs in the Context of Thailand's Manufacturing Industry”, Benchmarking: An International Journal, 15(1), 52-72.
- Das, A., Robert, B.H., Roger J. C., Soumen. G., (2000). “A Contingent View of Quality Management: The Impact of International Competition on Quality”, Decision Sciences, 31 (3), 649– 689.
- Dedeoğlu, B.B., Çelik, S., İnanır, A., Altay, H. (2016). “Etik Liderlik, Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Arasındaki İlişkide: Cinsiyet ve Çalışma Süresinin Farklılaştırıcı Rolü”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14 (4), 45-70.
- Demircan, N., Ceylan, A. (2003). “Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları”, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2), 139-150.
- Doğan, H., Üngüren, E. (2012). “Örgüt İklimi ve İş Tatmini İlişkisi: Hemşirelere Yönelik Karşılaştırmalı Bir Analiz Çalışması”, International Journal of Economic and Administrative Studies, 4 (8), 27-46.
- Eroğluer, K., Yılmaz, Ö. (2015). “Etik Liderlik Davranışlarının Algılanan Örgüt İklimi Üzerine Etkisine Yönelik Bir Uygulama: İş Yaşamında Yalnızlık Duygusunun Aracılık Etkisi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 208-308.
- Erturgut, R. (2009). “Toplam Kalite Yönelimli Eğitim Kurumlarında Eğitim Yöneticilerinin Dönüştürücü ve Sürdürümcü Liderlik Düzeylerinin Karşılaştırılması: M.E.B. Merkez ve Taşra Teşkilatındaki Örgütlerde Ampirik Bir Araştırma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (30), 181-199.
- Federici, R. A., Skaalvik, E. M. (2012). “Principal Selfefficacy: Relations with Jurnout, job Satisfaction and Motivation to Quit”, Social Psychology of Education, 15(3), 295-320.
- Fuentes-F.M., Albacete-saez, C.A., Lolerns-montes J. (2004). “The Impact of Environmental Characteristics on TQM Principles and Organizational Performance”, Omega, 32(6), 425- 442.
- Fuentes-F.M., Llorens-Montes F.J., Albacete-Saez A.C. (2007). “Quality Management Implementation Across ´ Different Scenarios of Competitive Atructure: an Empirical Investigation”, International Journal of Production Research, 45(13), 2975–2995.
- Gök, S. (2009). “Örgüt İkliminin Çalışanların Motivasyonuna Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (2), 587-605.
- Güzeler, K.A., Dedeoğlu, A.Ö. (2016). “Üniversitelerde İnovasyon Ekosisteminin Geliştirilmesinde Örgüt İklimi, Örgüt Öültürü ve Örgüt Yapısının İnovatif Davranış Üzerindeki Etkisi: Ege Üniversitesi Örneği, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 7, 115-134.
- Halis, M., Uğurlu, Ö.Y. (2008). “Güncel Çalışmalar Işığında Örgüt iklimi, İş, Güç”, Endüstri İlişkiler ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10 (2), 101-123.
- Hine, J. (2000). “Integration, Integration, Integration… Planning for Sustainable and Integrated Transport Systems in the New Millennium”, Transport Policy, 7, 175-177. Hwang, I.S ve Kuo, J.H. (2006). “Effect of Job Satisfaction and Percevied Alternative Employement Opportunities on Turnover Intention- An Examination of Public Sector Organizations”, Journal of American Academy of Business, 8 (2), 254-259.
- İnce, C. (2008). “Toplam Kalite Yönetimi ve Otel İşletmelerinde İşgören Tatminine Etkileri”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 57-70.
- İşcan, Ö.F., Karabey, C.N. (2007). “Örgüt İklimi ile Yeniliğe Destek Algısı Arasındaki İlişki”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 180-193.
- Kasırga, İ., Özbek, O. (2008). “Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Örgüt İklimi”, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 59-68.
- Kiracı, K., Bayrak, U. (2014). “Sivil Havacılık Lisans Mezunlarının İstihdam ve Kariyer Durumları Üzerine Bir Araştırma”, E-International Journal of Educational Research, 5(2), 67-88.
- Korkmaz, M. (2011). “İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim ve Örgüt Sağlığının Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
- Kumar, R., Ahmed, J., Shaikh, B. T., Hafeez, R., Hafeez, A. (2013). “ Job Satisfaction Among Public Health Professionals Working in Public Sector: A Cross Sectional Study from Pakistan”, Human Resources for Health, 11(2), 1-5.
- Liao, H., Chuang, A. (2004). “A Multilevel Investigation of Factors Influencing Employee Service Performance and Customer Outcomes”, Academy of Management Journal, 47(1), 41–58.
- Litwin, G, H., Stringer, R,A. (1974), Motivation and Organizational Climate, 3rd Edition, Harvard University Press, Boston.
- Mehra, S., Ranganathan, S., (2008). “Implementing Total Quality Management with a Focus on Enhancing Customer Satisfaction”, International Journal of Quality & Reliability Management, 25(9), 913-927.
- Mrayyan, M.T. (2005). “Nurse Job Satisfaction and Retention: Comparing Public to Private Hospitals in Jordan”, Journal of Nursing Management, 13, 40–50.
- Oğuzhan, T., Beğenirbaş, M., Topcu, M. K. (2017). “İş Tatmininin Belirleyicileri Olarak Psikolojik Sermaye ve Duygusal Emek: Banka Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Business & Management Studies: An International Journal, 5(2), 330-344.
- Orhan, U., Komşu, U.C. (2016). “Akademisyenlerde Özyeterlik Algılarının ve Tükenmişlik Düzeylerinin, Öğrenmeye Yönelik Tutuma ve İş Tatminine Etkisi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(3), 1-18.
- Ölçer, F. (2005). “Departmanlı Mağazalarda Motivasyon Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25, 1-26.
- Öktem, Ş., Kızıltan, B., Öztoprak, M. (2016). “Örgütsel Güven ile Örgüt İkliminin Örgütsel Özdeşleşme, İş tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8 (4), 162-186.
- Örücü, E., Yumuşak, S., Bozkır, Y. (2006). “Kalite Yönetimi Çerçevesinde Bankalarda Çalışan Personelin İş Tatmini ve İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 13 (1), 44-45.
- Özbağ, G.K. (2012). “Örgüt İkliminin Yeniliğe Destek Algısı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 145-161.
- Özçakar, N. (2010). “Bir Kamu Kuruluşundaki Toplam Kalite Yönetimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi”, Journal of the School of Business Administration, 39(1), 106-124.
- Öztürk, A., Özdemir, F. (2003). İşletmelerde Personel Güçlendirmeye Dayalı İş Doyumunun Artırılması, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1-2), 189-202.
- Prajogo, I. D., Sohal, S.A. (2006). “The Integration of TQM and Technology/R&D Management in Determining Quality and Innovation Performance,” Omega, 34(3), 296–312.
- Reed, R., Lemark, D.J., Mero, N.P. (2000). “Total Quality Management and Sustainable Competitive Advantage”, Journal of Quality Management, 5, 5-26.
- Roche, K. (2014). “Job Satisfaction and the Educated Entrepreneur”, Journal of Small Business & Entrepreneurship, 27(4), 353-368.
- Samson, D., Terziovski, M. (1999). “Relationship Between Total Quality Management Practices and Operational Performance”, Journal of Operations Management, 17(4), 393-409.
- Schneider, B., Reichers, A.E., (1983). “On The Etiology Of Climates”, Personnel Psychology, 36(1), 19-39.
- Schwepker, C.H. (2001). “Ethical Climate’s Relationship to Job Satisfaction, Organizational Commitment and Turnover Intention in the Salesforce”, Journal of Business Research, 54, 39-52.
- Sezgin, F., Kılınç, A.Ç. (2011). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgüt İklimine İlişkin Algılarının İncelenmesi”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3) ,743-757.
- Shalley C., Gilson L. and Blum T. (2000). “Matching Creativity Requirements and the Work Environment: Effects on Satisfaction and Intentions to Leave”, Academy of Management Journal, 43 (2), 215-223.
- Sila, I. (2007). “Examining the Effects of Contextual Factors on TQM and Performance Through the Lens of Organizational Theories: An Empirical Study,” Journal of Operations Management, 25(1), 83–109.
- Silva M., Luisa L. and Conceiçao B. (2004). “OSCI: An Organizational and Safety Climate Inventory”, Safety Science, 42(3), 205-220.
- Sökmen, A., Aydıntan, B. (2016). “Kariyer Geleceği Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(3) , 251-263.
- Suki, N. M. ve Suki, N. M. (2011). “Job Satisfaction and Organizational Commitment: The Effect of Gender”, International Journal of Psychology Research, 6 (5), 1–15.
- Şeker, B. D., Zırhlıoğlu, G. (2009). “Van Emniyet Müdürlüğü Kadrosunda Çalışan Polislerin Tükenmişlik, İş doyumu ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi”, Polis Bilimleri Dergisi, 11(4), 144-151.
- Şentürk, C., Sağnak, M. (2012). “İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Davranışları ile Okul İklimi Arasındaki İlişki”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 29-47.
- Şimşek, S., Kara, H. (2017). “İş Tatmini - İş Devri Niyeti İlişkisine Yönelik Bir Araştırma: Özel Güvenlik Sektörü Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(1), 85-101.
- Talebi, N., Yıldırım, A.E. (2017). “Türkiye’de Sivil Havacılık Sektöründe Müşteri İlişkileri Yönetimi: Turkish Ground Services A.Ş. örneği”, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 46, 85-96.
- Tarı, J.J. (2005). “Components of Successful Total Quality Management”, The TQM Magazine, 17 (2), 182-194.
- Tari, J.J., Molina, Jose, F., Castejon, J.L. (2007). “The Relationship Between Quality Management Practices and Their Effects on Quality outcomes”, European Journal of Operational Research, 183, 483–501.
- Tavas, B., Tekiner, M.A. (2016). “İş Tatmini Düzeylerinin Çalışanların Demografik Yapıları ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: Türk Polis Teşkilatı Örneği”, International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7 (22), 195-207.
- Tepe Küçükoğlu, M. (2018). “Psikolojik Güçlendirme, İş Tatmini ve Çalışan Performansı Arasındaki İlişkiler: Türkiye’deki Üniversiteler Genelinde Bir Araştırma”, Verimlilik Dergisi, 3, 143-164.
- Tutar, H., Altınöz, M. (2010). “Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65 (2), 195-218.
- Türen, U., Gökmen, Y., Tokmak, İ., Bekmezci, M. (2014). “Güvenlik İklimi Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (4), 171-190.
- Türk, A. (2018). “Kişisel Durum Değişkenlerinin Çalışan Performansı ile İlişkisi: Sivil Havacılık Sektöründe Bir Uygulama”, Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-20.
- Ugboro, I. O., Obeng, K. (2000). “Top Management Leadership, Employee, Empowerment, Job Satisfaction and Customer Satisfaction in TQM Organisations: An Emprical Study”, Journal of Quality Management, 5 (2), 247-272.
- Ustasüleyman, T. (2011). “Toplam Kalite Yönetimi Uygulamalarının Firma Performansı Üzerine Etkisi: Türkiye’nin 500 Büyük Firmasına Yönelik Bir Araştırma”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 67-96.
- Uysal, H.T., Aydemir, S. (2014). “Örgütsel İklimin Çalışma Psikolojisine Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma”, Turkish Studies, 9 (2), 1557-1574.
- Uysal, H.T. (2013). “Stajyer Çalışanların Mesleki Bağlılık Gelişimine Örgüt İkliminin Etkisi”, Business and Economics Research Journal, 4 (3), 93-110.
- Varol, F., Karaer, M., Ortakarpuz, M. (2017). “İlaç Mümessillerinin Örgütsel Bağlılığının, İş Tatmininin ve İşten Ayrılma Niyetinin Demografik Faktörler Bağlamında İncelenmesi”, Turkish Studies, 12 (31), 279-302.
- Yılmaz, M.K. (2017). “Yolcu Hizmetlerinde Çalışan Memnuniyeti: Havacılık İşletmelerinde Vardiyalı Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi,6(6), 127-137.
- Yüksel, H. (2014). “Sivil Havacılığın Gelişimi ve Küreselleşme Sürecine Katkıları: Türkiye Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 5(11), 1-20.
- Zu, X., Fredendall, L., Douglas, T. (2008). “The Evolving Theory of Quality Management: The Role of Six Sigma,” Journal of Operations Management, 26 (5), 630–650.