Mültecilerin Eğitime Erişmeleri Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar ve Sosyal İçerilme Beklentileri

Bu araştırmanın amacı; yaşadıkları ülkelerde yaşanan kargaşa ve savaşlardan dolayı ülkelerini terk etmek zorunda kalarak Türkiye’ye sığınan mültecilerin eğitime erişmeleri sürecinde karşılaştıkları problemler ve aynı zamanda sosyal içerilme beklentilerini açığa çıkarmaktır. Araştırmada katılımcıların görüşlerini açığa çıkarmak amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desenden yararlanılmıştır. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış bir görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırma verileri Ocak ve Şubat 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Bu kapsamda Samsun’da yaşayan ve öğrenci velisi olan, amaçlı ve ölçüt örneklem yöntemleriyle belirlenen 6’sı Iraklı, 5’i Suriyeli ve 3’ü Afganistanlı mültecilerle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların 4’ü erkek, 10’u kadındır. Araştırmada elde edilen veriler, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları tema, alt tema ve kategoriler olarak yapılandırılmıştır. Araştırma sonucunda; mültecilerin Türkiye’ye göçlerinin nedenleri temasında, savaş ve çatışma kaynaklı ve diğer nedenler başlık iki alt tema ya bağlı olarak güvenlik, yakınlık, ekonomi, Türkiye’nin Müslüman ülke oluşu ve Türkmenlik kategorileri elde edilmiştir. Eğitime erişim sürecine ilişkin deneyimler temasına bağlı, olumlu ve olumsuz deneyimler alt temasında ise dil, dışlanma-horlanma, şiddet, olumlu öğretmen davranışları ve yakın kültür ve din kategorilerine ulaşılmıştır. Mültecilerin topluma uyumu ve kabullenilme deneyimlerine ilişkin ana temaya bağlı olarak dışlanma ve kabullenilme alt temalarına ilişkin ise hor görülme, şiddet, iş vermeme ve düşük maaş, selamlaşmama ve korku, iyi işverenler ve yardımsever komşular kategorileri elde edilmiştir. Mültecilerin sosyal içerilme beklentileri temasına bağlı olarak devletten ve toplumdan beklentileri alt temalarına ulaşılmıştır. Devletten beklentiler alt temasına bağlı olarak, vatandaşlık, sigortalı iş, sağlık, eğitim ve para yardımı kategorileri elde edilmiştir. Toplumdan beklentiler alt temasına bağlı olarak ise komşuluk, saygı ve hor görülmeme kategorilerine ulaşılmıştır.

Problems the Refugees Face During Access to Education and Their Social Inclusion Expectations

Aim of this research is examine the problems about accessible education of the refugees being forced to leave their country due to the wars and conflicts and took refuge in Turkey and their social inclusion expectations. In the research, one of the qualitative research methods, phenomenological model was used with the aim of examine the opinions of the participants. Research datas are attained via semi structured interview form. Research data was gathered between January 2020 and February 2020. In this context, in-depth interviews were made with 6 Iraqi, 5 Syrian and 3 Afghanistan refugees who are parents and living in Samsun. Participants are determined by purposeful and criterion sampling methods. 4 of the participants are men and 10 are women. The data obtained in the research were analyzed by content analysis. Research findings are structured as themes, sub-themes and categories. As a result of the research; reason of the refugees took refuge in Turkey, wars and conflicts and other reasons welded two sub-theme or title, depending on security, proximity, economy, Turkey’s being Islamic country and consisting of Turkmen categories were obtained. Language, exclusion-snoring, violence, positive teacher behaviors and close culture and religion categories were reached in the sub-theme of positive and negative experiences depending on the theme of access to education. Regarding the sub-themes of exclusion and acceptance depending on the main theme of refugees' adaptation to society and their acceptance experiences, the categories of contempt, violence, non-employment and low salary, non-greet and fear, good employers and helpful neighbors were obtained. Depending on the social inclusion expectations theme of the refugees, the sub-themes of the expectations from the state and society have been reached. Depending on the sub-theme of expectations from the state, citizenship, insured job, health, education and money aid categories were obtained. Depending on the sub-theme of the expectations from the society, neighborhood, respect and non-contempt categories were reached.

PDF

___

Akkaya, A. (2013). Suriyeli mültecilerin Türkçe algıları. Ekev Akademi Dergisi. 17(56), 179-190.
Akpınar, T. (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteci çocukların ve kadınların sosyal politika bağlamında yaşadıkları sorunlar. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 16- 29.
Alpman, S. (2018). Göçmen kimliği ve emeği, sığınmacı kimliği ve iş gücü piyasası. Toplum ve hekim dergisi. 33(5), 337-347.
Arer, U. Y. (2020). Sürdürülebilir sosyal sorumluluk projesi olarak dezavantajlı grupların entegre yaşam alanlarının planlanması. ulakbilge, 44, s. 33-45.
Atkinson, R. (2004). The evidence on the impact of gentrifi cation: New lessons for the urban renaissance? European Journal of Housing Policy, 4(1), 107–131.
Aygül, H. H. (2018). Mülteci emeğinin Türkiye işgücü piyasalarındaki görünümü ve etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(20), 68-82.
Béland, D. (2007). The social exclusion discourse: Ideas and policy change. Policy and Politics, 35(1), 123–139.
Beltekin, N. (2016). Turkey’s progress toward meeting refugee education needs the example of Syrian refugees. Eurasian Journal of Educational Research, 16(66), 175-190.
Biasutti, M., Concina, E., ve Frate, S. (2019). Working in the classroom with migrant and refugee students: the practices and needs of Italian primary and middle school teachers. Pedagogy, Culture & Society, 1–17.
Bolgün, A. B. ve Uçan, G. (2020). Birlikte yaşamak mümkün mü?: Okur yorumlarında “Suriyeli sığınmacı” söyleminin inşası. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 18(1), 250- 269.
Bozbeyoğlu, E. (2015). Mülteciler ve insan hakları. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2(1), 60-80.
Bullock, S., Brestovansky, M. ve Lenčo, P. (2015). Gençlik Çalışmalarında Sosyal İçerme, Çeşitlilik ve Eşitlik. İlkeler ve Yaklaşımlar. University of Gloucestershire Francis Close Hall campus. https://rideproject.eu/media/ride-the-principles-approaches-tr.pdf
Carpio, X. V. D. ve Wagner, M. (2015). The Impact of Syrian Refugees on the Turkish Labor Market, Policy Research Working Paper, World Bank Social Protection and Labor Global Practice Group. https://data2.unhcr.org/en/documents/download/54522.
Castillo, Y.D (1994). A comparative approachto social exclusion; Lessons from France and Belgium. İnternational Labour Review, 133, pp. 613-633.
Collins, H. (2003). Discrimination, Equality and Social Inclusion. The Modern Law Review Limited, 66(1), 16-43
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
Das, M. B. (2016). Social inclusion in macro-level diagnostics: reflecting on the World Bank group's early systematic country diagnostics. Policy Research Working Paper. No. 7713.
Demir, O. Ö. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Böke, K. (Ed). Alfa Basım Yayım.
Deniz, T. (2014). Uluslararası göç sorunu perspektifinde Türkiye. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (181), 175-204.
Deniz, A, Ç., Hülür, A, B. ve Ekinci, Y.(2016). Göç, strateji ve taktik: Suriyeli sığınmacıların gündelik hayat deneyimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1077-1087.
Doğanay, F. (1996). Türkiye’ye göçmen olarak gelenlerin yerleşimi. Erişim adresi: http://www.balgoc.org.tr/ gocmenyerlesim.html.
Donnelly, P. ve Coakley, J. (2002). The role of recreation in promoting social Inclusion. ISBN 0- 9730740-8-6.https://laidlawfdn.org/wp-content/uploads/2014/08/wpsosi2002 decembertherole-of-recreation.pdf.
Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yayınları.
Erdoğan, M. (2017). Suriyeliler barometresi: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Erdoğdu, S. (2004). Sosyal politikada “Avrupalı” bir kavram: sosyal dışlanma. Çalışma Ortamı Dergisi, (75), 16-19.
Ersoy, A. F. (2017). “Fenomenoloji”. Saban, A. Ve Ersoy, A. (Ed.). Eğitimde Nitel Araştırma desenleri içinde.(2.bs). Anı Yayıncılık.
Fernandez, R. M. (2020). Migrants and discrimination in the UK. The migration observatory. At the university of Oxford. https://migrationobservatory.ox.ac.uk/wp- content/uploads/2020/01/ Briefing-Migrants-and-Discrimination-in-the-UK.pdf
Genç, Y. ve Çat, Y. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal İçerme İlişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-393.
Giovetti, O. (2019). Forced migration: 6 causes and examples. https://www.concernusa.org/story/ forced-migration-causes/
Göç İdaresi. (2020). Kitlesel akınlar. https://www.goc.gov.tr/kitlesel-akinlar. e.t: 12.03.2020.
Groenewald, T. (2004). A phenomenological research design illustrated. International Journal of Qualitative Methods, 3(1), 42-55.
Güler, M. A, (2014). Sosyal dışlanma bağlamında yeni toplumsal hareketler; Arap baharı, İspanya ve ABD örnekleri. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
Gültaç, A. S. ve Balçık, P. Y. (2018). Türkiye’de Suriyeli sığınmacılara yönelik sağlık politikaları. Sakarya Tıp Dergisi. 8(2),193-204.
Gün, M. ve Baldık, Y. (2017). Türkiye’de kamp dışında misafir edilen Suriyeli sığınmacı gençlere yönelik eğitim hizmetleri (Kayseri Örneği), Rota Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 286-299.
Güner, N. Ö. (2016). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin mültecilerin haklarının korunmasındaki rolü. Göç araştırmaları dergisi. 2(2), 212-241.
Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, (2019). https://hbogm.meb.gov.tr/meb.iys dosyalar/2019_03/06145652_04-Mart2019 internetsunu.pdf
Howard, R. T. (2017). “Migration Will Drive the Next Wave of World Wars.” https://nationalinterest.org/feature/migration-will-drive-the-next-wave-world-wars-23737
Irmak, C., Bilginer, R. ve Çetin, T. (2018). Iraklı Türkmen Öğrencilerin göç kavramına yönelik düşünceleri. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(3), 87-101.
Kardeş, S. ve Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim online, 17(3), 1224-1237.
Khan, S., Combaz, E. ve McAslan Fraser, E. (2015). Social exclusion: topic guide. Revised edition. Birmingham, UK: GSDRC, University of Birmingham.
Klasen, S. (1999). Social exclusion, children, and education: conceptual and measurement ıssues. http://www.oecd.org/education/innovation-education/1855901.pdf. Son erişim:17.03.2020.
Kocadal, F., Tekin, N. E., Gökşin, S. ve Erbaş, U. S. (2019). Göçmenlere uygulanan sağlık politikaları. Konak sağlık ve sosyal bilimler dergisi, (2). https://konakdergisi.hayatvakfi.org.tr/. Son erişim: 18.03.2020.
Köse, N., Bülbül, Ö. ve Uluman, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Continuous Vocational Education and Training, 2(1), 16-29
Kummitha, R. K. R. (2015). Social Exclusion: The european concept for Indian social reality. Social Change. 45(1), 1–23.
Kutlu, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Mültecilerin Türkiye’nin iş gücü piyasasına ve istihdama etkileri üzerine bir değerlendirme. (Derleme makalesi). Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (17), 45-59.
Lester, S. (1999). An introduction to phenomenological research. Stan Lester Developments, Taunton. http://www.sld.demon.co.uk/resmethy.pdf.
MEM. (2020). Samsun Milli Eğitim Müdürlüğü.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Sadegül Akbaba Altun & Ali Ersoy, Çev. Ed.). Pegem.
Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası toplum araştırmaları dergisi. 8(15), 1426-1451.
Morrison, Z. (2003). Recognising “recognition”: Social justice and the place of the cultural in social exclusion policy and practice. Environment and Planning A, 35(9), 1629–1649.
Mülteci-Der, (2017). “Entegrasyon ve Sınır Politikaları Çerçevesinde Mültecilerin İçselleştirilmesi ve/ya Dışsallaştırılması” Toplantı Notları. http://www.multeci.org.tr/yayinlar/
Mülteciler Derneği. (2020). Suriyeliler devletten para alıyor mu? https://multeciler.org.tr/suriyelilerdevletten-para-aliyor-mu/. Son erişim: 17.03. 2020.
Omidvar, R. ve Richmond, T. (2003). Immigrant settlement and social inclusion in Canada. (Working paper series Perspectives on social inclusion). Includes bibliographical references.https://maytree.com/wp-content/uploads/SummaryImmigrantSettlement AndSocialInclusion 2003.pdf.
ORSAM, (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri, Rapor No: 195. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
Patton, M, Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. 3. Baskıdan çeviri. (Editörler Bütün, M. ve Demir, B Ş). Pegem.
PİKTES. (2020). PICTES nedir? (Suriyeli Çocukların Türk Eğitim sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi). https://piktes.gov.tr. Son erişim: 15.03.2020
Raabe, I.J. (2018). Social exclusion and school achievement: Children of immigrants and children of natives in three European countries. Child Ind Res, 12, 1003–1022.
Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile ilgili yönetmelik Yönetmelik (1994, 30 Kasım). Resmi Gazete (Sayı:22127). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22127.pdf.
Sağlam, H. İ. ve Kanbur, N. İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
Sakız, H. (2016). Göçmen çocuklar ve okul kültürleri: Bir bütünleştirme önerisi. Göç Dergisi (GD), 3(1), 65-81.
Saklan, E. (2018). Türkiye’deki Suriyeli eğitim çağı çocuklarının eğitim süreçleri üzerine bir çözümleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi.
Sapancalı, F. (2005). Sosyal Dışlanma, Dokuz Eylül Yayınları.
Shortall, S. (2003). Phenomenology. A to Z of social research. edited by Robert L. Miller and John D. Brewer. SAGE Publications Ltd 6 Bonhill Street. London EC2A 4PU.
Şahin, M. ve Doğan, Y. (2018). Suriyeli öğrencilerin bulunduğu sınıflarda fen bilimleri öğretiminde karşılaşılan sorunlar: Nitel bir çalışma. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 1(1), 13-33.
Şahin, T. (2009). Sosyal Dışlanma ve Yoksulluk İlişkisi. Başbakanlık sosyal yardımlaşma ve dayanışma genel müdürlüğü. Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi.
Şahin, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 377-394.
Şimşir, D. ve Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 17(3), 1719-1737.
Silver, H. (1994). Social exclusion & social solidarity: Three paradigms. International Labour Review, (133), 531-578.
Stalker, P. (2002). Migration trends and migration policy in Europe, İnternational Migration, 40(5), 151-179.
Sümbüloğlu, I., Karabey, S., Gülle, B., Saillard, E., ve Koca, E. (2019, September). Suriyeli çocukların okul ortamında sosyal içerilmesine ilişkin geliştirilmiş psikososyal destek programı: YanYana Projesi. In 3. International 21. National Public Health Congress.
Tania, B., Julian, L. G. ve David P. (1999). Social exclusion in Britain 1991-1995. Social Policy & Administration, 33(3), 227-244.
Topçu, Z., Türk, M. S. ve Kantos, Z. E. (2018). Türkiye’de bulunan mültecilerin karşılaştıkları sorunlar ile ilgili nitel bir çalışma. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 3(2), 191- 205.
Turksam, (2019). Göç Bülteni. http://turksam.org/turk sam-goc-gocmen-bulteni-30-ocak-2019
Tufan, T. (2001). Irakta Türkmen azınlık ve Kerküklü göçmenler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
Tunga Y., Engin G., ve Çağıltay, K. (2020). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir alanyazın taraması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 317-333.
Türk, E. (2020) Suriyeli göçmenlerin Türk vatandaşlığı hakkındaki görüş ve beklentileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (43), 162-176.
Ullah, A. A., Hasan, H. N., Mohamad, M. S. ve Chattoraj, D. (2020). Migration and security: Implications for minority migrant groups. India Quarterly, s. 1–18. DOI:10.1177/0974928419901199 journals.sagepub.com/home/iqq
UNCHR. (2019). Unchr Türkiye İstatistikleri. https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri
UNESCO. (1994). World Conference on Special Needs Education: Access and Quality, Salamanca, Spain, 1994. https://unesdoc.unesco.org/search/N-EXPLORE-b2ce1021-de7e-433f-b7c5- 1afa5b5b4c55. Son erişim: 18.03.2020
UNESCO. (2019). Küresel eğitim ve izleme raporu. https://unesdoc.unesco. org/ark: /48223/ pf0000265996_tur
UNİCEF. (2019). Türkiye’de Suriyeli Çocuklar. https://www.unicefturk.org/yazi/acil-durumturkiyedeki-suriyeli-cocuklar
United Nations. (2013). A new global partnership: eradicate poverty and transform economies through sustainable development. Report of the high-level panel of eminent persons on the post-2015 development agenda, New York. http://www.post2015hlp.org/wpcontent/uploads/2013/05/UN-Report.pdf.
Uzun, A. (2015). Günümüzün sosyal ve ekonomik sorunu olan Suriyelilerin mülteci ve ekonomi hukuku bakımından değerlendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi, 73(1), 105-120.
Yavuz, Ö. ve Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175–199.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. bs). Seçkin.
Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 23(112), 7-17.