HATİCE VATANSEVER BAYRAKTAR, Kamile Özge YILMAZ

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ÇATIŞMA ÇÖZME BECERİLERİ İLE STRESLE BAŞA ÇIKMA BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Çatışma, farklı fikirdeki bireyler arasındaki etkileşimin doğal ve kaçınılmaz bir sonucudur. Ortaya çıkan bu çatışmayı yönetim biçimi ise bu kaçınılmaz sonucun faydasını veya zararını ortaya koymaktadır. Çatışma ortamının meydana getirdiği en önemli çıktılardan birisi olan stres ise bireylerin üstesinden gelmesi gereken diğer önemli bir olgudur. Bu çalışmanın amacı, işi gereği çevresindeki bireyler ile sürekli çok boyutlu etkileşim içerisinde bulunan sınıf öğretmenlerinin çatışma çözme becerileri ile maruz kaldıkları stres ile başa çıkma yöntemleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırma yedi coğrafi bölgede bulunan 14 ilkokulda görev yapan 191 sınıf öğretmenini kapsamaktadır. Bu araştırmada, stresle başa çıkma yöntemlerini belirlemek için Aydın'ın (2008) geliştirdiği "Stresle Başa Çıkma Yöntemleri" ölçeği; çatışma çözme yöntemlerini belirlemek için ise Gümüşeli (2001) tarafından Türkçeye uyarlanan "Çatışma Çözme Becerileri" ölçeği uygulanmıştır. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin stresle başa çıkma yöntemi olarak en fazla kendine güvenli yaklaşımı tercih ettikleri tespit edilmiştir. Bununla evli öğretmenlerin çaresizlik yaklaşımı, erkek ve 46 yaş üzeri öğretmenlerin iyimser yaklaşımı, 21 ve üzeri hizmet süresi olan öğretmenlerin boyun eğici yaklaşımı daha fazla tercih ettikleri sonucuna varılmıştır. Çatışma çözme becerilerine baktığımızda, sınıf öğretmenlerinin çatışma çözme yaklaşımı olarak tümleştirme yaklaşımını tercih ettikleri görülmektedir. 34-39 yaş aralığındaki ve 21 yıl üzeri hizmet süresi olan öğretmenlerin ödün verme yaklaşımını tercih ettikleri tespit edilmiştir

RELATIONSHIP BETWEEN CONFLICT SOLVING SKILLS AND COPING WITH STRESS SKILLS OF ELEMENTARY SCHOOL TEACHERS’

Conflict is natural and inevitable result of interaction between the individuals who have different ideas. Management approach of this emergent conflict determines benefits or damages of this inevitable result. Stress which is brought about by the conflict environment is an important phenomenon that the individuals must deal with. The purpose of this work is to investigate the relations between conflict management skills and stress handling skills of elementary school teachers who are exposed to continuously multi-dimension interaction with their environment because of working requirement. This study includes 191 elementary school teachers who serve in 14 cities of seven geographic regions in Turkey. Within the scope of this study, to determine stress coping styles and conflict handling skills, “Coping with Stress Styles” questionnaire, which has been developed by Aydın (2008) and “ROCI-II Conflict Handling Skills” questionnaire, which has been translated to Turkish by Gümüşeli (2001), has been applied to sample group. As a result of analysis; it has been detected that teachers preferred primarily self-confident approach for coping with stress. At the same time, it has been concluded that helpless approach was prefered by married teachers, optimistic approach by male and 46 years plus teachers, submissive approach by 21 years plus service time. When we look at the conflict handling skills, it has seen that teachers have prefered collaboration approach as the most effective way for conflict handling. At the same time, it has been concluded that accomodating approach was preferred by teachers who were 34-39 years old range and has 21 years above service time

PDF

___

Akçakaya, M. (2003). "Çatışma Yönetimi ve Örgüt Verimliliğine Etkisi". Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi. 7(2). Atakan, S.H. (2014). “Okul Yöneticilerinin Öğretmenlerle Yaşadıkları Bireylerarası Çatışmaları Yönetme Stillerinin İncelenmesi”, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi: İstanbul
Aydın, İ. (2008). "İş Yaşamında Stres". Ankara: Pegem Akademi.
Aytaç, S. (2009). "İş Stresi Yönetimi El Kitabı İş Stresi: Oluşumu, Nedenleri, Başa Çıkma Yolları, Yönetimi", Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (1999). "Stres ve Başa Çıkma Yolları",.İstanbul: Remzi Kitabevi.
Başaran, İ. (2008). “Örgütsel Davranış İnsanın Üretim Gücü”. Ankara: Ekinoks Yayınları. Braham, B. (1998). "Stres Yönetimi: Ateş Altında Sakin Kalabilmek". İstanbul: Hayat Yayınları.
Callanan, G. ve Peri, D. (2006). “Teaching Conflict Management Using a Scenario-Based Approach”. Journal of Education for Business. 81(3).
Cüceloğlu, D. (1991).İnsan ve Davranışı. Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul.
Çağlayan, O.A. (2006). “Örgütsel Çatışma Yönetimi ve Bir Araştırma”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi: Denizli.
Durmuş, L. ve Aşçıoğlu, M. (2005). “Erkek Yavru Sıçanlarda Sosyal İzolasyon Stresinin Öğrenmeye Etkisi”. Sağlık Bilimleri Dergisi. 14(1). 52–56.
Edmonson, S., Combs, J., Hariss, S. (2008). “Managing Conflict: 50 Strategies For School Leaders”.San Antonio: Eye on Education.
Erkmen, N. ve Çağrı, Ç. (2008). "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Bazı Değişkenlerle İlişkisi". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2). 231-242.
Fırat N., Kaya F. (2015). " Yurtta Veya Ailesinin Yanında Kalan Öğrencilerin Sosyal Destek Düzeyleri Ve Stresle Başa Çıkma Stillerinin İncelenmesi". Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/7 Spring 2015, p. 407-426, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8140, ANKARA-TURKEY 2.
Gamsız, Ş., Yazıcı, H., Altun, F. (2013). " Öğretmenlerde A Tipi Kişilik, Stres Kaynakları, Öz Yeterlik Ve İş Doyumu". Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/8 Summer 2013, p. 1475-1488, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.5328, ANKARA-TURKEY 2.
Ghaffar, A. (2010), “Conflict in Schools: Its Causes & Management Strategies”. Journal of Managerial Sciences, 3(2), 212-227.
Gökalp, S. (2013). “Lisansüstü Hemşirelik Öğrencilerinin Stresle Başa Çıkma Tarzları, Psikolojik Güçlendirme ve Çatışma Yönetimi Stilleri”. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
Güçlü, N. (2001). "Stres Yönetimi". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 21(1). 91-109.
Gümüşeli, A.İ. (2001). "İlköğretim Okulu Müdürlerinin Çatışma Yönetimi Stilleri ile Öğretmenlerin İş Doyumu Arasındaki İlişki". Yayımlanmamış Araştırma. İstanbul.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). "Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri". Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Karcıoğlu, F., Gövez, E. & Kahya, C. (2011). "Yöneticilerin İletişim Tarzı ve Kullandıkları Çatışma Yönetim Stili Arasındaki İlişki". Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15(1). 327-340.
Karip, E. (2010). “Çatışma Yönetimi”. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Koç, M. (2002). “Gelişim Psikolojisi Açısından Yaşlılık Döneminde Ruhsal Gelişim”. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 12. 287–304.
Koçak, S. (2012). "Öğretmenler Arası Çatışmalar ile Okul Müdürü - Öğretmen Çatışmalarında Kullanılan Yöntemlerin ve Etkilik Düzeylerinin Karşılaştırılması Uşak İli Örneği", Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
Korkmaz, S. (1994). “Örgütlerde Çatışma Yönetimi ve Verimlilik”. Verimlilik Dergisi. 1.77-94.
Köknel, Ö. (1998). "Stres". İstanbul: Milliyet Yayınları.
Madenoğlu, C. (2010). "Eğitim Örgütü Yöneticilerinin Örgütsel Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Benlik Saygısı Düzeyleriyle Olan İlişkisi". Yayımlanmış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
Markham, U. (1998). "Kadınlar için Stres El Kitabı". İstanbul: Alfa Yayınları.
Örnek, A.Ş. ve Aydın, Ş. (2008). "Kriz ve Stres Yönetimi". Ankara: Detay Yayıncılık.
Özdemir, A. (2012). “Çatışma ve Stres Yönetimi-I”. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
Özer, İ. (2014). “Okullarda Öğretmenlerin Yaşadığı Çatışma ve Çatışma Yönetim Stilleri”. Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
Özgen, E. (2003). “İletişim ve Liderlik”. İletişim Dergisi. 18. 99–119.
Öztekin, A. (2002). “Yönetim Bilimi”. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Rahim, A., Antonioni, D., Psenicka, C. (2001). “A Structural Equations Model of Leader Power, Subordinates' Styles Of Handling Conflict and Job Performance”, The International Journal of Conflict Management. 3(2). 191-211.
Taştan, N. ve Öner, U. (2010). “Çatışma Çözme Eğitimi ve Akran Arabuluculuğu”. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Thompson, B. (1998). “Yeni Yöneticinin El Kitabı-2:Üstün Performans Geliştirme”. İstanbul: Hayat Yayınları.
Tutar, H. (2000). "Kriz ve Stres Ortamında Yönetim". İstanbul: Hayat Yayıncılık.
Yılmaz, A. ve Ekici, S. (2006). "Örgütsel Yaşamda Kamu Çalışanlarının Örgütsel Stres Kaynakları Üzerine Bir Araştırma". Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. 11(1). 31-58.
Zikmann, R. (1992). “Successful Conflict Management: Construction Conflict Management and Resolution: Proceedings of The First”. London: Chapman & Hall.