ŞARKI SÖZLERİNDEN HAREKETLE DİLDE BAĞDAŞIKLIK SORUNLARI
Dil çalışmalarının belirli bir düzeye erişmesinde metin incelemelerinin yeri önemlidir. Cümle üstü birimleri merkezine alan metin dil bilimi, şu ölçütler çerçevesinde çalışmalarını yürütür: bağdaşıklık, tutarlılık, niyetlilik (amaçlılık), metin içi ilişki (metinler arasılık), bilgi vericilik (bilgilendiricilik), benimsenirlik (ikna edicilik, kabul edilebilirlik) ve durumsallık. Bunlardan bağdaşıklık ve tutarlılık diğerlerine göre daha yaygın biçimde uygulanır. Popüler kültür ve günlük yaşamın vazgeçilmez unsurlarından biri haline gelen şarkıların, bir metnin üretilme amacına uyması ve kendi aracılığıyla aktarılmak istenen iletinin doğru kavranabilmesi için oldukça önemli olan bağdaşıklık ve tutarlılık ölçütleriyle değerlendirildiğinde gözle görülür bir dil kirliliği barındırdıkları ortaya çıkar. Sesli ve görüntülü kitle iletişim araçları sayesinde şarkıların inanılması güç bir hızla yayılması; bilinçsiz tüketim nedeniyle üretimin sınırlarının zorlanmasıyla üretim-tüketim dengesinin tüketim lehine bozulması; kendini şarkının ritmine kaptıran dinleyicinin de farkına varmadan dil yanlışlığını benimseyip taklit yoluyla geliştirdiği diline yeni yeni kurallar / kuralsızlıklar katması, pek çok alanda olduğu gibi şarkı sözlerinde de dil kirliliğini artırdığını düşündürmektedir. Doğru iletişim kurulmasında vazgeçilmez bir unsur olan dilin günlük yaşamda sıkça karşılaşılan sorunlarını -örneğin şarkı sözlerindeki dil kirliliği- önemsememek ya da bir şekilde geçiştirmek doğru ve kalıcı bir çözüm değildir. Bu davranış biçimi aksine sorunu derinleştirir. Çözüm, dilin kendi doğasından getirdiği kurallar çerçevesinde belli bir bilgi birikiminin ürünü olan bilimsel verilerde gizlidir
THE COHESION PROBLEMS IN LANGUAGE BASED ON SONGS
In reach to a level of language studies, the role of text analysis is important. Text linguistics which ground on the larger units than sentence carries out its work in the framework of the following criteria: cohesion, coherence, intentionality, intertextuality, informativeness, acceptability, stiuationality. Cohesion and coherence of these are more common than others. Songs has become one of the indispensable elements in popular culture and daily life. Songs contain visible language pollution in point of cohesion and coherence which are important to comply with the aim of producing a text, and can be grasped correctly intended to convey the message through its own. Spreading of songs quickly thanks to audio and video media; corrupting of the production-consumption balance in favor of consumption with of production is a challenge due to unconscious consumption; adding new rules to own language which is developed via imitation to adopt language mistakes give way to in the rhythm of the song without knowing; make think the increase of language pollution in songs as in many fields. Of language which is an indispensable element in the establishment of correct communication, problems frequently encountered in daily life -e.g. language pollution in songs- ignoring or fudging in a way is not solution correct and permanent. This behavior is in contrast to the deepening problem. The solution lies in scientific data which is a production of particular knowledge under brought the rules of the nature of language
___
- AKSAN, Doğan (2009), Anlambilim-Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yayınevi, Ankara.
- ATABAY, Neşe - Sevgi Özel - İbrahim Kutluk (2003), Sözcük Türleri, Papatya Yayıncılık Eğitim, İstanbul.
- AYATA ŞENÖZ, Canan (2005), Metindilbilim ve Türkçe, Multilingual Yayınları, İstanbul.
- BALYEMEZ, Sedat (2010), “Bağdaşıklık ve Dede Korkut Hikâyeleri’nde Bağdaşıklık Görünümleri”, TURKISH STUDIES -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1303-9199, (Türkçede Dilbilim Çalışmaları), Volume 5/4, Fall 2010, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1759, ss. 133-173.
- COŞKUN, Eyyup (2005), “İlköğretim Öğrencilerinin Öyküleyici Anlatımlarında Bağdaşıklık, Tutarlılık ve Metin Elementleri”, Gazi Üniversitesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
- COŞKUN, Eyyup (2011), “Türk ve Göçmen Öğrencilerin Yazılı Anlatımlarında Metin Bağdaşıklığı”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, c. 11, s. 2, Bahar/Spring, ss. 881-899
- ERGİN, Muharrem (2006), Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Dağıtım, İstanbul.
- GENCAN, Tahir Nejat (1970), “Ne Ne Bağlacı Üzerine”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, c. XXI, s. 220, ss. 264-274.
- GÖKÇE, Bekir (2014), “Reşat Nuri Güntekin’in “Aşk Mektupları” Adlı Öyküsüne Metin Dilbilimsel Bir Yaklaşım”, TURKISH STUDIES -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 9/3, Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6061, ss. 725-743.
- GÜMÜŞATAM, Gürkan (2013), “Kıbrıs Türkleri’nin Eşkıyalık Destanı Hasan Bulliler’in Metindilbilimsel Tutarlılık ve Bağdaşıklık Görünümleri”, TURKISH STUDIES International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Turgut Karabey Armağanı), Volume 8/13, Fall 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6031, ss. 953-965.
- GÜNAY, Doğan (2003), Metin Bilgisi, Multilingual Yayınları, İstanbul.
- KARAAĞAÇ, Günay (2009), Türkçenin Söz Dizimi, Kesit Yayınları, İstanbul.
- KARATAY, Halit (2010), “Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma Düzeyi ile Tutarlı Metin Yazma Arasındaki İlişki”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 7, s. 13, ss. 373-385.
- ONURSAL, İrem (2003), “Türkçe Metinlerde Bağdaşıklık ve Tutarlılık”, Günümüz Dilbilim Çalışmaları, Multilingual Yayınları, İstanbul, ss. 121-132.
- ÖZKAN, Bülent (2004), “Metindilbilimi, Metindilbilimsel Bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” Adlı Öyküsünde Metindilbilimsel Bağdaşıklık Görünümleri”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 13, s. 1, ss. 167-182.
- ÖZÜNLÜ, Ünsal (1987), “Dilbilimi ve Edebiyat Konusu Olarak Yinelemeler”, I. Dilbilimi Sempozyumu, Dilbilimin Dünü, Bugünü, Yarını, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, ss. 44-51.
- SUBAŞI UZUN, Leyla (1995), Orhon Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı, Simurg Kitapçılık ve Yayıncılık, Ankara.
- Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu (2005), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- ÜSTÜNOVA, Kerime (1999), “Eksilti ya da Sıfır Tekrar”, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, c. 1, s. 1, ss. 93-105.
- ÜSTÜNOVA, Kerime (2012), “Ezber Bozan Söylemler”, VII. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Bilkent Üniversitesi, Ankara, ss. 12-17.