Bir romanı tiyatroya uyarlamak bu iki edebî türün özelliklerinden dolayı bazı teknik dikkatler gerektirmektedir. Romanda ayrıntılı olarak tasvir edilen olay örgüsü, kişiler, zaman ve mekân gibi unsurlar; tiyatroya aktarılırken izleyicinin ilgisini canlı tutacak şekilde düzenlenir. Dikkat edilecek en önemli nokta romandaki mesajın anlaşılır ve çarpıcı bir şekilde, en kısa yoldan izleyiciye aktarılmasıdır. Bu yazıda Kemal Tahir’in Esir Şehrin İnsanları romanıyla, bu romandan yola çıkılarak Kemal Bekir tarafından Kâmil Bey ismiyle tiyatroya uyarlanan metni, yapıyı oluşturan unsurlar bakımından karşılaştırdık. Kemal Tahir, Esir Şehrin İnsanları romanında işgal altındaki İstanbul’un sosyal ve siyasî durumunu, Kâmil Bey isimli karakterin merkezde olduğu olaylarla ortaya sermiştir. Roman kurtuluş mücadelesinin hangi zor şartlar altında gerçekleştiğini gösterirken vatanseverlik ve fedakârlık gibi kavramların altını çizmektedir. Kemal Tahir, romanını halktan kopuk ve olaylara ilgisiz bir aydın olan Kâmil Bey’i bilinçlendirmek üzerine kurgulamıştır. Kemal Bekir de romancının bu amacını ve romanın mesajını en çarpıcı şekilde tiyatroya yansıtmıştır. Bu doğrultuda olaylarda ve kişilerin özelliklerinde ayıklamalar yapmış, canlı diyaloglar oluşturmuş ve Esir Şehir dizisinin diğer romanlarından amaca uygun kısımları da tiyatroda değerlendirmiştir.

Adapting a novel for the stage, requires some technical rigour because of the characteristics of those two classes of literature. The elements which are described in detail in the novel- like the chain of events, characters, time and place- are arranged in the stage in a way that the attention of the audience kept alive. The most critical point is that the message should be transferred to the audience in the shortest way, in a manner that it is understandable and striking. In this article, we made a comparison between the novel of Kemal Tahir “The People of Captive City” and the text of play adapted from this novel -“Mr Kâmil” which is written by Kemal Bekir- in terms of the elements that constitute the structure. Kemal Tahir has depicted the social and political state of Istanbul under occupation by narrating the events that centers on character called Mr Kâmil. The novel underlines concepts like patriotism and altruism while pointing out the hard conditions in which independence war was actualized. Kemal Tahir built his novel on making Mr Kâmil more conscious, who is distant to community and indifferent to events. Kemal Bekir has reflected this aim of the novelist and the message of the novel to the stage in a very remarkable way. In order to do this, he made selections on some properties of the novel characters and events, created vivid dialogues and adapted proper parts of other novels in The Captive City novel series to the play.