Osmanlı Galata’sında tercüman olmak: Bir Venedik tercümanının terekesi ve borçları

Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezinde Avrupalı devletlerin elçilikleri açıldıktan sonra taraflar arasında yoğun bir diplomatik münasebet başlamıştır. Tercümanlar, iki farklı dünyanın aracıları olarak ilişkilerde önemli bir rol oynamışlardır. Venedik Cumhuriyeti, tercümanlığa ayrı bir önem atfetti ve tercüman yetiştiren bir okul dahi açmıştır. Çeşitli görevler üstlenen Venedikli tercümanlar, belli bir süreliğine ya da hayatlarının tamamında İstanbul’da bulundular. Osmanlı yönetiminden tercümanlık beratı alarak bir takım muafiyetler elde ettiler. Bu tercümanlardan biri olan Corci Tomazo, 1672’de İstanbul’da öldüğünde terekesi Galata kadılığı tarafından kayıt altına alınmıştır. Bu çalışmada ilk olarak elçilik tercümanlarına ait tarihsel bilgiler verilmiştir. Daha sonra ise Corci’nin terekesi incelenmiştir. Bir hayli borçlu olduğu görülen bu tercümanın terekesinden yola çıkılarak daha genel sonuçlara ulaşılmıştır.

Being an interpreter in Ottoman Galata: Estate and depts of a Venetian dragoman (1672)

After opening the embassies of European states in the center of the Ottoman Empire, intensive diplomatic relations began between the both sides. Interpreters are played an important role as mediator agents of two different world. Republic of Venice attributed a special importance to interpretership. Also, an interpreter training school was opened. Venetian interpreters who undertook various tasks were in Istanbul a certain period or all of their lives. They obtained interpreting berat from Ottoman rule to have a number of exemptions. Corci Tomazo, one of this interpreters, was died in Istanbul in 1672. His estate was recorded by the court of Galata. In this study, historical information was given about embassies interpreters, firstly. Later, the estate of Corci has been viewed. A more general conclusions have been reached on the basis of the estate of this interpreter.

PDF

___

Galata Şer’iyye Sicilleri, nr. 113.
Araştırma ve İncelemeler
AĞILDERE, Suna Timur, “XVIII. Yüzyıl Avrupa‟sında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminin Önemi: Osmanlı İmparatorluğu‟nda İstanbul Fransız Dil Oğlanları Okulu (1669-1873)”, Turkish Studies, 5/3, 2010.
BALCI, Sezai, Osmanlı Devleti’nde Tercümanlık ve Bab-ı Ali Tercüme Odası (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü BasılmamıĢ Doktora Tezi, Ankara 2006.
BİLİM, Cahit, “Tercüme Odası”, OTAM, I, Ankara 1990, s.29-43.
BERRİDGE, G.R. “Notes on the Origins of the Diplomatic Corps: Constantinople in the 1620s”, Clingendael Discussion Paper in Diplomacy, 2004.
BOSWORTH, C.E.,"Tardjuman," Encyclopaedia of Islam,, XII.
BULUT, Mehmet “The Ottoman Approach to the Western Europeans in the Levant During the Early Period”, Middle Eastern Studies, 44/2, 2008, 259-274.
COCO, Carla, “İstanbul‟daki Venedik Topluluğu”, Erdem, 7/20, Ankara 1991, s. 667-687.
DE GROOT, Alexander H., “Dragomans Careers‟: Change of Status in Some Families Connected with the British and Dutch Embassies at Istanbul 1785-1829”, Friends and Rivals in the East: Studies in Anglo-Dutch Relations in the Levant from the Seventeenth to the Nineteenth Century, Leiden Brill 2000, s.223-246.
DURSTELER, Eric, Venetians in Constantinople Nation, Identity, and Coexistence in the Early Modern Mediterranean, Baltimore 2006.
GOFFMAN, Daniel, Osmanlı İmparatorluğu’nda İngilizler 1642-1660, İstanbul 2001.
GOFFMAN, Daniel, “Negotiating with the Renaissance State: The Ottoman Empire and the New Diplomacy”, The Early Modern Ottomans Remapping the Empire (ed. V.H. Aksan-D. Goffman), Cambridge 2007.
İNALCIK, Halil, “Sources for Fifteenth- Century Turkish Economic and Social History”, The Middle East and the Balkans Under the Ottoman Empire, Bloomington 1993, s.178-193.
İNALCIK, Halil, “An Outline of Ottoman-Venetian Relations”, Venezia Centro di Mediazione tra Oriente e Occidente, 15-16, Firenze 1976, s.83-90.
KAFADAR, Cemal, “Venedik‟te Bir Ölüm (1575) Serenissima‟da Ticaret Yapan Anadolulu Müslüman Tüccarlar”, Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken, İstanbul 2010, s.73-122.
KÖSE, Metin Ziya, Osmanlı Devleti ve Venedik Akdeniz’de Rekabet ve Ticaret 1600-1630, İstanbul 2010.
LEWENTAL, D. Gershon, "Dragomans (Tercuman; Translators)", Encyclopedia of Jews in the Islamic World (Ed. Norman A. Stillman), Brill 2011.
ÖZCAN, Tahsin, Osmanlı Para Vakıfları: Kanuni Dönemi Üsküdar Örneği, Ankara 2003.
ROLAND, Ruth A., Interpreters as Diplomats A Diplomatic History of the Role of Interpreters in World Politics, Ottowa 1999.
ROTHMAN, E. Natalie “Interpreting Dragomans: Boundaries and Crossings in the Early Modern Mediterranean”, Comparative Studies in Society and History, 51/4, 2009, s.771-800.
ROTHMAN, E. Natalie, Betweeen Venice and İstanbul: Trans-Imperial Subjects and Cultural Mediation in the Early Mediterranean (University of Michigan BasılmamıĢ Doktora Tezi), 2006