ORHAN VELİ"NİN "İSTANBUL"U DİNLİYORUM" ŞİİRİ ÜZERİNDEN İSTANBUL"U GÖSTERGEBİLİMSEL OKUMAK*

İletişim bir göstergeler bütünüdür. Bu bütünde göstergeler dağınık bir şekilde mevcuttur. Kişi doğada dağınık halde bulunan göstergeleri kendi bilgi birikiminden ve kültür düzeyinden yola çıkarak yorumlar. Kişinin bu yorumu bilimsel düzeyde inceleme olanağı sağlayan göstergelerden hareketle, göstergelerin meydana getirdiği bağlama göre anlamlandırılmasını hedef alır. Göstergebilimin hedef aldığı bu adlandırmalar birçok alanda uygulanabilir. Bu alanlardan birisi de edebiyattır. Edebiyatın şiir, roman ve hikâye gibi birçok anlatım türünü, göstergebilim açısından incelemek mümkündür. Günümüze kadar birçok şair, şiir ve şehir ilişkisi kurarak kendini ifade etmiştir. Kimi için şehir, bir sığınma bir kaçış yeri, kimi için ise huzur veren bir mekân olmuştur. Şehrin içinde buluna maddi ve manevi her şey şair için bir anlam taşımış ve bu anlamı şiir vasıtasıyla aktarmıştır. Edebiyat araştırmacıları ise bu anlamı çözebilmek için çeşitli yöntemler kullanmıştır. Bu yöntemlerden biri de göstergebilim olmuştur. Bu makalede de Orhan Veli Kanık"ın "İstanbul"u Dinliyorum" başlıklı şiirinden hareketle İstanbul"a Göstergebilimsel olarak bakılmaya çalışılacaktır. Çalışmada öncelikle şiirin çözümlenmesine kaynak olacak temel bilgilere yer verilecektir. Ele alınan şiirin yorumlanmasında göstergebilim yöntemi kullanılacaktır. Şiirde sunulan kavramlar, çağrışımlarından ve somut-soyut göstergelerinin anlamlandırılmasından yararlanılarak kanıtlanmaya çalışılacaktır. Orhan Veli"nin ,,İstanbul"u Dinliyorum" şiiri ile İstanbul"la şiir içinde geçen mekânlar arasındaki ilişki, bilimsel temellere dayandırılarak verilmeye çalışılacaktır. Böylece mimari değil ,,şiirsel" bir şehir analizi yapılacaktır.

REALİZİNG ISTANBUL SEMİOTİCALLY VİA THE POEM ,," İSTANBUL"U DİNLİYORUM ,," BY ORHAN VELİ KANIK

Communication is indicator. This in all the indicators situated in desultory a shape, consture with person, interpret indicators that spatially present in natural, personal knowledge and cultural level. This interpretation of the person creates the topic of semiology that provide facility of inspect in scientific level... Semiology aims at explaining the meaning of the signs according to the context that they create. Denomination that target of semiology is applicable in many areas. One of them is literature. It"s possible to analsye the many types of literature a like poem, novel, story in terms of semiology. From past to present many poet sexpress himself by relationship between poem and city. City for anyone is location take cover, city for anyone is location that restful. Physical and moral everything which exist in the city have a meaning for he poet. This meaning is transferred by poet. Researchers used many methods to figure out this meaning. One of methods is semiology. In this article, it will be tried to analyze İstanbul semiotically based on the poem of Orhan Veli Kanık (İstanbul"u Dinliyorum). This study will include the basic in formation that will be a resource for the analysis of the poetry. Sematology and semiology methods will be used in interpreting the poem in hand. The notions that are presented in the poem will be proved by refering to associations and interpretation of the abstract and concrete signs. With this poem ( İstanbul"u Dinliyorum), the relation between İstanbul and the places that are mentioned in the poem will be explained based on a scientific foundation. In this way, it will be a poetical city analysis not architectural ones.

PDF

___

BARTHES, Roland, ÇağdaG Söylenler, Metis Yayınları, Gstanbul, 1996.

BARTHES, Roland, Göstergebilimsel Serüven, KYK Yayınları, 2012,

ERCGLASUN, Bilge, Orhan Veli Kanık (Hayatı Sanatı ve Eserlerinden Seçmeler), MEB Yayınları,1994.

ERKMAN Fatma, Göstergebilime GiriG, Multilingual YDY. Gstanbul, 2005.

GUIRAUD, Pierre, Dilbilim Anlambilim, Multilingual, 1999.

HIZLAN, Doğan, Saklı Su, KYK, 2006.

KAPLAN, Mehmet, Anlambilim, Engin Yayınevi, Ankara, 2005.

KAPLAN, Mehmet, Edebiyatımızın Gçinden, Dergâh Yayınları, 2004.

KISAKÜREK, Necip Fazıl, Çile, Büyük Doğan Yayınları, 2002.

KUTLU, Mustafa, gehir Mektupları, Dergâh Yayınları, 1995.

NARLI, Mehmet, giir ve Mekân, Hece Yayınları, Ankara 2007.

NARLI, Mehmet, Üç Gstanbul: Yahya Kemal, Orhan Veli ve Glhan Berk"in Giirlerinde Gstanbul, BAÜ, SBED S.11.

OKER, Celil (Kollektif), Yazarların Gstanbul"u, Merkez Kitapları, 2007.

OKTAY, Ahmet, Metropol ve Gmgelem, Kültür Yayınları, 2002.

ÖZKÖK, Ertuğrul, Sanat, GletiGim ve Gktidar, Tan Yayınları, 1982, Ankara.

RIFAT, Mehmet, Gösterge EleGtirisi, TaGkıran Yay., Gstanbul, 1999.

RIFAT, M., Gösterge EleGtirisi, Kaf Yay.,1999.

SAZYEK, Hakan, Cumhuriyet Dönemi Türk giirinde Garip Hareketi, Kültür Yayınları, 1999.

TAgKIRAN, H.G., Yazı ve Mimari, YKY,1997.

TANPINAR, A.H. BeG gehir, MEB Yay., 1969.

VELG, Orhan, Bütün giirleri, Adam Yayınları, Gstanbul 1953.

YÜCEL, Tahsin, Göstergeler, Can Yayınları, Gstanbul, 2005.

ÇEVGRME, Hülya " Yunus Emre"nin Bir giirinin Göstergebilim Açısından Gncelenmesi", Atatürk Ü. Türkiyat AraGtırmaları Enstitüsü Dergisi, S.17, Erzurum, 2001

GÜZEL, Ekrem " Göstergebilimsel Bir Okuma Denemesi: Solgun Bir Gül Dokununca", Gdil Dergisi, 2003

GgERG, Kamil, " karanlık kadın miko" Adlı giirin Çokanlamlılık açısından Gncelenmesi", host.nigde.edu.tr/kiseri/makaleler/maiko.pdf.

GgERG, Kamil ve DEMGRGÜNEg, Sercan " " Sessiz Gemi" giirinin Anlambilimsel/ Göstergebilimsel Gncelenmesi" TurkishStudies, ¾ Summer, 2008.

KARADAĞ, Metin, " Dilbilimsel açıdan Erzurumlu Emrah"ın giirlerinde Yanamlam Öğeleri" Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı, sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c1s1/makale/c1s1m11.pdf.

TOPÇU, DOĞAN, Aslıhan, KAYSERGYG OKUMAK: Göstergebilimsel YaklaGımla Bir gehrin Analizi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2005, S:18.

TUNTAg, Nazan, "Yazınsal Metinlerde Biçembilimsel Gnceleme, Ankara Üniversitesi, Littera Edebiyat Yazıları, S.19, s.169-180, 2006, (MLA Listesinde).