İŞ BİRLİKLİ ÖĞRENME YÖNTEMİNİN SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ YAZILI ANLATIM BECERİLERİNE ETKİSİ

Bu araştırmanın amacı, iş birlikli öğrenme yönteminin sınıf öğretmeni adaylarının yazılı anlatım becerilerine etkisini belirlemektir İş birlikli öğrenme yönteminin öğretmen adaylarının yazılı anlatım becerilerine etkisini belirlemek için deneysel desenlerden, ön test-son test ölçümlü kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma gruplarını 74 sınıf öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Deney (n=38) ve kontrol (n=36) grubu öğrencilerine "Başarılı bir sınıf öğretmeninde bulunması gereken temel nitelikler ve ideal öğretmenlik" konulu kompozisyon ön-son test ve izleme testi olarak uygulanmıştır. Sever (2010)'in geliştirdiği kompozisyon değerlendirme ölçeği Türkçe Eğitimi alanı uzmanlarınca incelenmiş ve ölçeğin verilerin değerlendirilmesinde aynı şekilde kullanılması kararlaştırılmıştır. Yazılı Anlatım Değerlendirme Ölçeği ile ön-son test ve izleme testi uygulamasından elde edilen verilerin analizinde, deney ya da kontrol grubunun ölçüm sonuçlarını değerlendirirken İlişkili Örneklemler t testi, deney ve kontrol grubunun ölçümleri için Bağımsız Örneklemler t testi istatistiği kullanılmıştır. İş birlikli öğrenme yöntemi, öğretmen adaylarının yazılı anlatım becerilerinin geliştirilmesi ve bu becerilerin kalıcılığında geleneksel yönteme göre daha etkili bulunmuştur. Ön test verilerinde deney ve kontrol grupları yazılı anlatım becerisi başarıları arasında önem düzeyinde anlamlı bir fark yokken (t= 1,944; p> ,05), son (t= 6,663; p< ,05) ve izleme (t= 8,834; p< ,05) testlerinde iş birlikli öğrenmenin uygulandığı deney grubu lehine anlamlı bir farklılığın olduğu belirlenmiştir.

THE EFFECT OF COOPERATIVE LEARNING ON WRITTEN EXPRESSION SKILLS OF PROSPECTIVE CLASSROOM TEACHERS

The aim of this study is to determine the effects of cooperative learning on written expression skills of prospective classroom teachers. In order to specify the effect of cooperative learning on written expression skills of prospective teachers, pre-test, post-test measuring control group experimental pattern was used. The working group of the study consists of 74 prospective classroom teachers; experimental group (n=38) and control group (n=36). Students were asked to write a composition on "The main qualifications that a successful classroom teacher should possess and ideal teaching" as a pre-test and a progress test. Server's (2010) composition assessment scale was examined by Turkish Language Education experts and decided to be used in the same way for evaluating the data. While analyzing data acquired as a result of Written Expression Assessment Scale and pre-test, post-test applications, Dependent samples t test was used; for the measurement of experimental and control group Independent Samples t test was used. Cooperative Learning has been found to be more effective than traditional method as regards to improving teacher candidate's written expression skills and permanency of these skills. In the pre-test data, there weren't any important differences found in the written expression skills of experimental group and control group (t= 1,944; p> ,05), however, in post (t= 6,663; p< ,05) and progress tests (t= 8,834; p< ,05), where cooperative learning was applied, there was a significant difference in behalf of experimental group.

PDF

___

AĞCA, H. (2006). Yazılı anlatım. Ankara: Gündüz Yayıncılık.

AKTAg, E. (2006) Kubaşık öğrenme yönteminin 8. sınıf Türkçe derslerinde uygulanması ve sonuçları. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

AKSAKAL, Ö. D. (2002). İşbirlikli ğrenme yönteminin ana dili (Türkçe) eğitimine etkisi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gzmir.

ALBAYRAK, L. (2006) Kubaşık öğrenme yönteminin ilköğretim 7. sınıf Türkçe derslerinde uygulanması ve sonuçları. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

ALKAN, C. (2001).Türk milli eğitim sisteminin 2000'li yıllarda yeniden yapılanmasının temel esasları eğitimde yansımalar VI, H.H. Ankara: TekıGık Eğitim AraGtırma GeliGtirme Merkezi.

ARICI, A.F., Ungan, S. (2008) Glköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazılı anlatım çalıGmalarının bazı yönlerden değerlendirilmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosoyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (20), 317-328

ARTZ, A. and C. Newman. (1990). How to use cooperative learning in the mathematics class. Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics.

AgICI, M. ve Mataracı, E. (2000). Glköğretim 1. kademede, öğrencilerin imla ve noktalama ile ilgili bilgi ve beceri düzeyi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 106-115.

AVCI, E. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin yaptıkları yazılı anlatım yanlıGlarının incelenmesi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

BABACAN, M. (2003) Ortaöğretimdeki Türk Dili ve Edebiyatı öğretiminin Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü öğrencilerinin yazılı anlatım dersi sınav ve ödevleri çerçevesinde durumu. Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi. S. 122. s: 61-75

BAĞCI, H. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatım ve yazılı anlatım derslerine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi, TÜBAR- XXI

BAĞCI, H. (2007) Türkçe öğretmeni adaylarının yazılı anlatım derslerine yönelik tutumları ile yazma becerileri üzerine bir araştırma. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara

BAĞCI, H.,. (2011) Yazılı anlatım ve unsurları. M. Özbay (Ed.). Yazma eğitimi içinde (s. 85-124) Ankara: Pegem A Yayıncılık

BÖLÜKBAg, F. (2006). Öğrencilerin okuma ve yazmaya yönelik tutumlarının bazı değiGkenler açısından değerlendirilmesi Çağdaş Eğitim (333), 32-39

BROMLEY, K. and Modlo, M,. (1997). Using cooperative learning to improve reading and writing in language arts. Reading and Writing Quarterly, 13, 21-35.

BÜYÜKGKGZ, K. K. (2007). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin söz dizimi ve anlatım bozukluğu açısından değerlendirilmesi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

COOPER, J., and Mueck, R. (1990). Student involvement in learning: Cooperative learning and college instruction, Journal on Excellence in College Teaching, 1, 68- 76.

ÇAĞIMLAR Z. ve Gflazoğlu A. (2002). Yazılı ve sözlü anlatım becerilerinin (kompozisyon) ilköğretim besinci sınıflarda öğretmen ve öğrenci görüGleri açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 2 ( 23), 12-22.

ÇELGKPAZU, E. E., (2006) Erzurum Merkez İlçe ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerine bir araştırma. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

ÇÖREK, D. (2006) İş birlikli öğrenmenin Türkçe dersine ilişkin başarı ve derse yönelik tutum üzerindeki etkileri. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gzmir.

DOĞAN, Y. (2002), Türkçe öğretmenliği birinci sınıfta okuyan öğrencilerin okuma ve yazma becerileri ile genel kültür düzeyleri üzerine bir araştırma. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

GEDGK, M. (2008) Orta öğretim 9. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerine bir inceleme. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

GÖMLEKSGZ, M., (1993), Kubaşık öğrenme yöntemi ile geleneksel yöntemin demokratik tutumlar ve erişiye etkisi. YayımlanmamıG doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

GÖRGÜLÜ, F. (2009) Drama destekli kubaşık öğrenme etkinliklerinin okul öncesi 5-6 yaş çocuklarının iletişim becerilerine etkisi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın .

GÜNDÜZ, O. ve gimGek, T. (2011) Uygulamalı yazma eğitimi anlatma teknikleri II el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.

GÜNGÖR, A.(2005) GG birlikli öğrenme yönteminin cinsiyete göre okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı ve okumaya yönelik tutum üzerindeki etkileri, Eurasian Journal of Educational Research, 20, p. 135-146

GÜNGÖR, A. ve Ün Açıkgöz, K. (2006) GGbirlikli öğrenme yönteminin okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı ve okumaya yönelik tutum üzerindeki etkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 48, 481-502

GLASLAN, B. (2007) Orta öğretim ikinci sınıf öğrencilerinde görülen yazılı anlatım bozuklukları ve bozuklukların giderilmesi için çeşitli öneriler. YayımlanmamıG yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

GNCE, V. M. (2006) İlköğretim 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.

JOHNSON, D.W.,& Johnson, R.T. (1992). Approaches to implementing cooperative learning in the social studies classroom, cooperative learning in the social studies classroom: An invitation social study. R.J., Stahl and R.L., Vansicle Editor: Washington National Council for the social studies. Bulletin No: 87, 44-51.

JOHNSON, D.W and Johnson, R.T ( 1994) Learning together and alone, Boston: Allyna and Bacon

JOHNSON, D.W., Johnson, R.T., & Holubec, E. (1998). Cooperation in the classroom. Interaction Book Company.100, Edina, Minnesota, USA

JOHNSON, D. W., & Johnson, R. T. (1999). What makes cooperative learning work? In Kluge, D. McGuire, S., Johnson, D.W., Johnson, R.T., Eds. Cooperative learning. Tokyo: Japan Association for Language Teaching.

JOHNSON, D.W., Johnson, R.T & Holubec, E.J. (1993). Circles of learning: Cooperation in the classroom. Edina, Minnesota: Interaction Book Company.

KARABAY, A. (2005). Kubaşık öğrenme etkinliklerinin ilköğretim beşinci sınıf Türkçe dersinde öğrencilerin dinleme ve konuşma becerileri üzerindeki etkileri. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

KARAKOYUN, M. E. (2010) İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine noktalama işaretlerinin öğretiminde işbirlikli öğrenme tekniklerinden Jigsaw I'in akdemik başarıya etkisi. YayımlanmamıG yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

KAVCAR, C., Oğuzkan, F. ve Aksoy Ö. (2009) Yazılı ve Sözlü Anlatım, Ankara: Anı Yay.

KAVCAR, C. ve Kantemir E.(1986). Türk Dili, EskiGehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yay.

KAYGAS, N. (2002). Üniversite son sınıf öğrencilerinin okuma ve dinleme sonucu anladıklarını yazılı anlatma becerileri. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.

KAYIRAN KuGdemir, B. (2007). Çoklu zeka kuramı destekli kubaşık öğrenme yönteminin Türkçe dersine ilişkin tutum ve okuduğunu anlamaya yönelik akademik başarı üzerindeki etkisi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

KAYIRAN KuGdemir, B., ve Gflazoğlu A, .(2007). Çoklu zeka kuramı destekli kubaGık öğrenme yönteminin Türkçe dersine iliGkin tutuma ve okuduğunu anlama baGarısına etkisi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 29, 129-141

KIRBAg, A. (2006). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

KILIÇ, A. G. (2004). İşbirlikli öğrenme, okuduğunu anlama, strateji kullanımı ve tutum, YayımlanmamıG doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gzmir.

KGRBY, D.And Liner, T. ,(1998) Inside Out: Developmental Strategies For Teaching Writing , Portsmouth:Brynton/Cook pbl

KÖSTEKÇG, M. (1992) Üniversite öğrencilerinin cümle hataları üzerine bir analiz çalışması. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

MADEN, S. (2010b). İlköğretim 6. sınıf Türkçe dersinde drama yöntemini temel dil becerilerinin kazanımına etkisi, YayımlanmamıG doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

MADEN, S.(2011b). Takım oyun turnuva tekniğinin yazım kuralları ve noktalama iGaretlerinin eğitiminde kullanımı, Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, S. 3, s. 52-67

MADEN, S. (2011a). Effect of Jigsaw I Technique on Achievement in Written Expression Skill, Educational Sciences: Theory & Practice - 11(2) o Spring o 911-917 ©

MADEN, S.(2010). The effect of Jigsaw IV on the achievement of course of language teaching methods and techniques, Educational Research and Review Vol. 5(12), pp. 770-776,

NELSON, G.L, and Murphy, J.M. (1992) An L2 writing group: Task and social dimensions, p. 171-193

NOWLGN, B.R., (2003) Does cooperative learning belong in the college writing classroom, Education Resources İnformation Center(ERİC) (www.eric.ed.gov/ERICWebPortal, eriGim tarihi, 10.12.2012).

ÖZBAY, M. (2010). Türkçe Öğretimi Yazıları. Ankara: Öncü Basımevi MEB (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi

ÖZBAY, M. (1995). Ankara merkez ortaokullarındaki üçüncü sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerine bir araştırma. YayımlanmıG doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

ÖZBAY, M. (2011) Yazma Eğitimi, (Editör)Ankara: Pegem A Yayıncılık, s. 177-192

ÖZER, K. (2002). İlköğretim 4-5. sınıflarda Türkçe öğretiminde işbirliğine dayalı öğrenme metodunun kullanımına yönelik bir değerlendirme. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

PGLANCI, H. ve Diğerleri (2003) Türk Dili, EskiGehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. SEVER, S. (2000) Türkçe öğretimi ve tam öğrenme, Ankara: Anı Yay.

SHARAN, Y. (1990). Cooperative learning theory and research. Praeger Publishers, Westport, 20,USA.

SLAVGN, R.E, (1988). Small group methods, The Gnternational Encyclopedia of Teaching and Teacher Education ( Editör Michael J. Dunkin) Oxford Pergamon Press.,31-33

STEVENS, R. J. and Slavin R. (1995). The cooperative elementary school effects on student's achievment, attidutes, and social reliations. American Edocational Research, s. 32.No:2

STEVENS, R., J And Others (1989) A Cooperative Learning Approach to Elementary Reading and Writing Instruction: Long-Term Effects. Education Resources İnformation Center(ERİC) (www.eric.ed.gov/ERICWebPortal eriGim tarihi, 10.12.2012)

STEVENS, R., J. and Durkin Scoot (1992) Using student team reading and studet team writing in middle schools: Two evaluations. Education Resources Gnformation center (ERGC), (www.eric.ed.gov/ ERICWebPortal, eriGim 10.12.2012)

STEVENS, R., J. and Slavin, R,E.(1995) Effect of a cooperative learning approach in reading and writing on academically handicapped and nonhandicapped students , Education Resources İnformation Center(ERİC) (www.eric.ed.gov/ERICWebPortal, eriGim tarihi, 10.12.2012).

STEVENS, R., J. (2003) Student team reading and writing: A cooperative learning approach middle school literacy ınstruction, Education Resources İnformation Center(ERİC) (www.eric.ed.gov/ERICWebPortaleriGim tarihi, 10.12.2012).

STEVENS, R., J. and Others ( 1987) Cooperative integrated reading and composition: Two field experiments, Education Resources İnformation Center(ERİC) (www.eric.ed.gov/ERICWebPortal, eriGim tarihi, 10.12.2012).

SUSAR Kırmızı, F. (2006). İlköğretim 4. sınıf Türkçe öğretiminde çoklu zeka kuramına dayalı işbirlikli öğrenme yönteminin erişi, tutumlar, öğrenme stratejileri ve çoklu zeka alanları üzerindeki etkileri, YayımlanmamıG doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gzmir.

gAHIN, A.(2011b). Effects of Jigsaw III technique on achievement in written expression Asia Pacific Education Review Volume 12, Number 3 , 427-435.

gAHGN, A.(2010a) Effects of Jigsaw II technique on academic achievement and attitudes to writen experission course, Educational Research and Reviews Vol. 5(12),pp.777-787

gAHGN, E., Maden, S., KardaG, M.N. ve gahin A. (2011). Noktalama iGaretlerinin öğretiminde grup araGtırması tekniğinin öğrenci baGarısına etkisi, Mustafa Kemal Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sayı/Issue: 15, s. 257 - 268

gAHGN, A. (2011c). Takım Oyun Turnuvaları Tekniğinin Uygulanmasına Yönelik Öğretmen Adaylarının GörüGleri, EKEV Akademi Dergisi, 46, 489-498

gAHGN, A. (2011). İş birlikli öğrenme teknikleri ve Türkçe öğretimi, (I. Basım), Ankara: Pegem A Yayınları,

gGMgEK, U., DoymuG, K., Karaçöp, A. (2009). Yükseköğrenimde eğitim gören öğrencilerin demokratik tutumlarına Jigsaw ve birlikte öğrenme tekniklerinin etkisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009 13 (1): 167-176

TEKGN, H. (1980). Okuduğunu anlama gücü ile yazılı anlatım becerisini geliştirme yönünden okullarımızda Türkçe öğretimi. Ankara: Mars Matbaası.

TEMGZKAN, M. (2001). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazılı anlatımlarının dil gelişimi bakımından incelenmesi. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. HatayTEMGZKAN, M. (2008). Türkçe ve sınıf Öğretmeni adaylarının yazılı anlatım çalıGmalarını düzeltme ve değerlendirme durumları Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 9, Sayı 3, 49-61

TEMGZKAN, M. (2003). Yazılı anlatım etkinliği çerçevesinde Türkçe öğretmenlerinin çalışmalarına ilişkin bir değerlendirme. YayımlanmamıG doktora tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Hatay.

TOK, S. (2008). GG birliğine dayalı öğrenme yöntemlerinden ikili denetim tekniğinin okuduğunu anlama üzerindeki etkisi. İlköğretim Online, 7, 748-757.

TÖREMEN, Ö. (2008). Erzurum merkez ilçe ilköğretim okullarındaki 8. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri üzerine bir araştırma. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.

UÇA, M. (2003). İstanbul'da seçilen ilköğretim okullarının 6. sınıf Türkçe derslerinde tespit edilen yazılı anlatım bozuklukları ve Öneriler. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gstanbul.

UNGAN, S. (2007) Yazma becerisinin geliGtirilmesi ve önemi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ( 23), 461-472

UNGAN, S. (2008) Türkçenin yazı dili oluGum sürecinde karGılaGtığı bazı tutumlar, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi (20) 299-316

UYSAL, M.E, (2009). İlköğretim Türkçe dersinde işbirlikli öğrenmenin erişi, eleştirel düşünce ve yaratıcılık becerilerine etkisi. YayımlanmamıG doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gzmir.

ÜN AÇIKGÖZ, K. (2006). Aktif öğrenme. (8. Basım) Gzmir: BiliG Yayınevi.

YAMAN, B.(1999). Birleştirilmiş kubaşık okuma ve yazma tekniğinin temel eğitim beşinci sınıf öğrencilerinin Türkçe dersinde okuduğunu ve dinlediğini anlamaya yönelik akademik başarıları ve Türkçe dersine ilişkin tutumları. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü , Adana.

YEgGL, E. (2003). Erzurum'daki yatılı ilköğretim bölge okullarıyla ilköğretim okulları 6. sınıf öğrencilerinin yazım hataları. YayımlanmamıG Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.