''OKUL TABANLI AİLE DANIŞMANLIĞI (OTAD)" MODELİNE YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYİ VE UYGULANABİLİRLİĞİ: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Okul psikolojik danışmanlarının, ailedeki olumsuz koşullardan etkilenen çocuklarla karşılaşma oranı artış göstermektedir. Aileden kaynaklı sorunlara geleneksel okul psikolojik danışmanlığı hizmetlerinin yetersiz kalması ve bu konudaki farkındalığın artmasıyla birlikte, okullarda, aile danışmanlığı modellerinin kullanıldığı “okul temelli aile danışmanlığı (OTAD)” hizmetleri ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, okul danışmanlığı ve aile danışmanlığı süreçlerinin bütünleştirilmesinden oluşan "Okul Tabanlı Aile Danışmanlığı (OTAD)" modeli konusundaki farkındalığın ve Türkiye'de uygulanabilirliğinin ilgili tarafların (rehber öğretmen, okul yöneticisi, veli ve branş öğretmenlerinin) görüşleriyle incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Çalışma grubunda 5 okul yöneticisi 3 rehber öğretmen 3 öğretmen 2 öğrenci velisi olmak üzere 13 katılımcı yer almaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmış ve analiz kısmında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre katılımcılar, öğrenci sorunlarının genellikle aileyle ilişkili olduğunu, ailedeki sorunun çözülmemesi halinde öğrencideki sorunun tam anlamıyla ortada kaldırılamayacağını, bu nedenle öğrencide var olan sorunların aileyle ilişkilendirilerek ele alınması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte okul danışmanlarının aileyle çalışma konusunda yeterlik düzeylerinin düşük olduğunu ve buna sebep olan bazı faktörlerin mevcut olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca Türkiye’de OTAD modelini gerçekleştirmenin mümkün olduğu ve bu modelin önemli faydalar sağlayacağı da katılımcılar tarafından ifade edilmiştir. Verilerden elde edilen bulgular doğrultusunda Türk eğitim sisteminde okul tabanlı aile danışmanlığı konusundaki farkındalığın geliştirilmesi için hizmetiçi eğitimlerin artırılması, hizmet öncesi eğitim programlarında OTAD modeline yönelik öğretim programlarının yer alması ve bu modele yönelik bir altyapı oluşturulması gibi hem farkındalığı artırmaya hem de uygulanabilirliğe yönelik öneriler sunulmuştur.

AWARENESS LEVEL AND APPLICABILITY OF '' SCHOOL BASED FAMILY COUNSELING '' MODEL: A QUALITATIVE RESEARCH

School psychological counselors’ encounter ratio with children affected by negative conditions in their family increases. Traditional school psychological counseling services have failed to satisfy family based problems and awareness in this subject has increased. Therefore, “school based family counseling (SBFC)” services which uses family counseling models arose in the schools. Purpose of this study is to investigate and evaluate awareness about “school based family counseling (SBFC)” model which is constituted from integration of school counseling and family counseling and applicability of SBFC in Turkey by using opinions of related people (school counselor, school administrator, parents and branch teacher). In the study, phenomenologic design which is one of qualitative research method was used. Working group was consisted of 5 school administrators, 3 school counselors, 3 teachers, 2 parents. Data were collected by semi-structured interview questionnaire and in analysis section content analysis method was used. According to findings, participants indicated that students’ problems should be considered by associating family and levels of competence of school counselors’ working with family is considerably low. Moreover, participats pointed out that it is possible to use SBFC model in Turkey and this model has important benefits. In accordance with findings, suggestions about improving awareness about school based family counseling and its applicability were presented.

PDF

___

Abdelnoor, A. & Hollins, S. (2004). The effect of childhood bereavement on secondary school performance. Educational Psychology in Practice, 20 (1), 43-54.

Akos, P., & Galassi, J. P. (2008). Strengths-based school counseling: Introduction to the special issue.

Amatea, E., Smith-Adcock, S., & Villares, E. (2006). From family deficit to family strength: viewing families' contributions to children s learning from a family resilience perspective. Professional School Counseling, 9(3), 177-189.

Annunziata, D., Hogue, A., Faw, L., & Liddle, H. A. (2006). Family functioning and school success in at-risk, inner-city adolescents. Journal of youth and adolescence, 35(1), 100-108.

Baskin, T. W., & Slaten, C. D. (2014). Contextual school counseling approach: Linking contextual psychotherapy with the school environment. The Counseling Psychologist, 42(1), 73-96.

Bemak, F., & Cornely, L. (2002). The SAFI model as a critical link between marginalized families and schools: A literature review and strategies for school counselors. Journal of Counseling & Development, 80(3), 322-331.

Carter, M. J., & Evans, W. P. (2008). Implementing school-based family counseling: strategies, activities, and process considerations. International Journal for School-Based Family Counseling, 1(1), 25-39.

Carter, M. J., & Perluss, E. (2008). Developments in training School-Based Family Counselors: The School-Based Family Counseling (SBFC) graduate program at California State University, Los Angeles. Journal For School-Based Famıly Counseling, 49.

Carter, M., Evans W. P., Zapata J. & Taefi A. (2011). School-Based Family Counseling Evaluation: Warm Feelings, Perilous Paradigms & Empirical Hopes. International Journal for School- Based Family Counseling, 1(1).

Crespi, T., Gustafson, A., & Borges, S. (2006). Group counseling in the schools: Considerations for child and family issues. Journal of Applied School Psychology, 22 (1), 67-85.

Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Akademi Kitabevi.

Dodson, L. S., & Kurpius, D. J. (2013). Family counseling: A systems approach. Routledge.

Gerrard, B. (2008). School‐ Based Family Counseling: Overview, trends and recommendations for future research. International Journal for School ‐ Based Family Counseling, 1(1).

Heard, H. (2007). Fathers, mothers, and family structure: family trajectories, parent gender, and adolescent schooling. Journal of Marriage and Family, 69 (2), 435-450.

Hing, A. A., Olivier, T., & Everts, H. (2013). Coping with Autistic Spectrum Disorder: Parental challenges and the role of School-Based Family Counseling. International Journal for School-Based Family Counseling, IV, 1-12.

Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

KARATAŞ, K., ARDIÇ, T. ve ORAL, B. (2017). Öğretmenlik Mesleğinin Yeterlikleri Ve Geleceği: Metaforik Bir Analiz, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/33, p. 291-312, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12665, ANKARA-TURKEY

Kılıç, E., & Özkan, Y. (2015). Okul temelli aile danışmanlığında sosyal hizmetin rolü ve önemi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 155-178.

Lagana, M. (2004). Protective factors for inner-city adolescents at risk of school dropout: family factors and social support. Children & Schools, 26 (4), 211-220.

Lambert, S. & Cashwell, C. (2004). Preteens talking to parents: perceived communication and school-based aggression. Family Journal: Counseling for Couples and Families, 12 (2), 122- 128.

Lewis, W. (1996). A proposal for initiating family counseling interventions by school counselors. The School Counselor, 44(2), 93-99.

McGannon, W., Carey, J., & Dimmitt, C. (2005). The Current Status of School Counseling Outcome Research. Research Monograph, Number 2. Center for School Counseling Outcome Research (NJ1).

Negreiros, J., & Miller, L. D. (2014). Integrating School-based Family Counseling into School Psychology Practice.

Neuman, L. V. (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri. Nitel ve nicel yaklaşımlar. İstanbul: Yayınodası Yayıncılık

Nicoll, W. G. (1992). A family counseling and consultation model for school counselors. The School Counselor, 39(5), 351-361.

Ofordile, C. (2016). School-Based Family Counselıng: a new paradıgm. Sustainable Human Development Review, 1(1).

Özcan, B. ve Artar, M. (2017). Boşanmış Aile Çoçuklarının Yılmazlık Özellikleri Ve Koruyucu Faktörlerinin İncelenmesi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/14, p. 295-316, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11779, ANKARA-TURKEY

Ponsford, K. & Lapadat, J. (2001). Academically capable students who are failing in high school: Perceptions about achievement. Canadian Journal of Counselling, 35 (2), 137-156.

Steward, R., Jo, H., Murray, D., Fitzgerald, W., Neil, D., Fear, F., and Hill, M. (1998). Psychological adjustment and coping styles of urban African American high school students. Journal of Multicultural Counseling and Development, 26 (2), 70-82

Sun, Y. & Li, Y. (2002). Children's well-being during parents' marital disruption process: a pooled time-series analysis. Journal of Marriage and Family, 64 (2), 472- 488.

Tippett, C. L. (2016). Mission Possible: a private practice model of school-based family counseling, 2004-2016. International Journal for School-Based Family Counseling, VII.

Tofur, S., Balıkçı, A. (2018). Okul Yöneticileri Ve Öğretmenlere Göre Okul İklimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi: Ortaokul Örneği, Turkish Studies Educational Sciences Volume 13/11, Spring 2018, p. 1279-1295, ISSN: 1308-2140, www. turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13156, ANKARA-TURKEY

Üstündağ, A. (2014). Yapısal aile danışmanlığı ve bir olgu örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (33).

Widerman, J. L., & Widerman, E. (1995). Family Systems-Oriented School Counseling. The School Counselor, 43(1), 66-73.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Zimmer-Gembeck, M. & Locke, E. (2007). The socialization of adolescent coping behaviours: relationships with families and teachers. Journal of Adolescence, 30 (1), 1-16.