ÖĞRETMEN ADAYLARININ SORGULAMA BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının sorgulama beceri düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenler açısından farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesidir. Nicel olarak tasarlanan araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 2015- 2016 akademik yılı güz döneminde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nin Türkçe, Fen Bilgisi, Okul Öncesi, Sınıf, Sosyal Bilgiler ve İlköğretim Matematik Öğretmenliği bölümlerinde okuyan 627 öğretmen adayıdır. Örneklem, evrenin % 83,71'ini oluşturmaktadır. Araştırma verileri Karademir (2013) tarafından geliştirilen on dört madde ve üç alt boyuttan oluşan "Sorgulama Becerileri Ölçeği" ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 20 paket programından faydalanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının sorgulama becerileri "bilgi edinme", "bilgiyi kontrol etme" alt boyutlarında ve ölçek genelinde yüksek düzeyde iken "özgüven" alt boyutuna orta düzeydedir. Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri cinsiyet değişkenine göre "bilgi edinme" ve "bilgiyi kontrol etme" alt boyutlarında farklılaşmazken "özgüven" alt boyutunda erkek öğretmen adayları lehine farklılaşmıştır. Sınıf değişkenine göre sorgulama becerileri "bilgi edinme" alt boyutunda 1.sınıflar; "bilgiyi kontrol etme" ve "özgüven" alt boyutlarında ise 4.sınıflar lehine farklılaşmıştır. Bölüm değişkenine göre ise sorgulama becerileri, "bilgi edinme" ve "özgüven" alt boyutlarında farklılaşmıştır. Bölüm değişkeni açısından tüm alt boyutlar ve ölçek genelinde en düşük sorgulama beceri düzeyinin İlköğretim Matematik öğretmeni adaylarına; en yüksek sorgulama beceri düzeyinin Türkçe ve Sınıf öğretmeni adaylarına ait olduğu görülmüştür. İleriye yönelik olarak sorgulama becerileri ile birlikte diğer üst düzey becerilerin araştırıldığı karşılaştırmalı çalışmalar yapılabilir

EXAMINING THE INQUIRY SKILLS OF PRE-SERVICE TEACHERS

The purpose of this study is to determine pre-service teachers’ inquiry skill levels and to examine whether this skill differs depending on different factors. Designed as a quantitative study, descriptive method was used in this study. The sample of the study was 627 pre-service teachers studying at Turkish Language, Science Education, Pre-school Education, Primary Education, Social Studies and Elementary Mathematics Education Departments of the Faculty of Education at Van Yüzüncü Yıl University during 2015-2016 fall semester. The data in the study was collected through “Inquiry Skills Scale” developed by Karademir (2013). The results of the study indicated that pre-service teachers’ inquiry skills were high in “Knowledge acquisition” “Controlling Knowledge” factors and in overall scale whilst it was medium in “selfconfidence” factor. Pre-service teachers’ inquiry skills did not differ depending on gender in “knowledge acquisition” and “controlling knowledge” factors yet it differed in “self-confidence” factor in favour of male pre-service teachers. In terms of grade level, inquiry skills did differ in “knowledge acquisition” in favour of 1st graders; and in “controlling knowledge” and “self-confidence” factors in favour of 4th graders. In terms of department variable, inquiry skills differed in “knowledge acquisition” and “self-confidence” factors. The reasons behind the difference in favour of primary education pre-service teachers could be studied by looking into the curriculum of undergraduate programs

___

  • Akçay, A. (2015). Programlama Becerisi Öz Yeterliliğinin Problem Çözme Ve Sorgulama Becerileri Bağlamında İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Arseven, A. Dervişoğlu, M. ve Arseven, İ. (2015). Tarih Öğretmen Adaylarının Sorgulama Becerileri İle Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki, The Journal of Academic Social Science Studies, 32, 171- 185.
  • Arslan, A. (2013). Araştırma-Sorgulama ve Model Tabanlı Araştırma-Sorgulama Ortamlarında Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerilerinin Ve Kavramsal Değişim Süreçlerinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek lisan tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Atun, T. (2016). Sorgulamaya Dayalı Fen Öğretiminin 5. Sınıf Öğrencilerinde Öğrenmeye Yönelik Öz Düzenleme Becerileri Gelişimine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Babadoğan, C. ve Gürkan, T. (2002). sorgulayıcı öğretme stratejisinin akademik başarıya etkisi, Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 147-160.
  • Balım, A. G., İnel D. ve Evrekli E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi, İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
  • Budak Bayır, E. (2008). Fen müfredatlarındaki yeni yönelimler ışığında öğretmen eğitimi: sorgulayıcı-araştırma odaklı kimya öğretimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Branch, J. L. & Solowan, D. G. (2003). Inquiry-based learning: the key to student success, School Libraries in Canada, 22 (4), 6-12.
  • Chabalengula, V. M. & Mumba, F. (2012). Inquiry Based Science Education: A Scenario on Zambia’s High School Science Curriculum, Science Education International, 23, 4, 307-327.
  • Çakmak, Z., Taşkıran, C. & Bulut, B. A Study on the Inquiry Skills of Social Studies Teacher Candidates. International Journal of Learning and Teaching, 2(1), 58-62.
  • Çeliksöz, M. (2012). Farklı düzeylerdeki sorgulayıcı-araştırmaya dayalı öğretim yöntemlerinin ilköğretim öğrencilerinin başarı, tutum, bilimsel süreç becerisi ve bilgi kalıcılıklarına etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Ens. Edirne.
  • Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Ö. Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 207–237.
  • Daşcan, Ö. (2014). Son değişikliklerle ilkokul programı (1-4 sınıf) Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Demirkaya, H. (2008). Coğrafya öğretiminde eleştirel düşüme stratejileri ve sorgulama yoluyla öğrenmenin kullanımı, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12, 1, 90-116.
  • Duran, M. (2015) Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımına dayalı etkinliklerin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri üzerine etkisi, The journal of Academic Social Science Studies, 32, 399-420.
  • Dutrow, J. M. (2005). An Assessment Of Teachers’ Experiences In Scientific Research As A Method For Conceptual Development Of Pedagogical Content Knowledge For Inquiry. A Thesis of Master of Science. The Florida StateUniversity, College Of Education. Ediger, M. (2001). Assessing: Inquiry Learning in Science, ED.454 274 http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED454274.pdf. (Erişim Tarihi: 13. 05. 2017)
  • Engin, G. (2009). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sorgulama Yaklaşımını Algılama ve Öğretim Becerilerinin Araştırılması: Türkiye-Hollanda Karşılaştırma Çalışması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Erdoğan, M. N. (2005). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerinin Atomun Yapısı Konusundaki Başarılarına, Kavramsal Değişimlerine, Bilimsel Süreç Becerilerine ve Fene Karşı Tutumlarına Sorgulayıcı-Araştırma (Inquiry) Yönteminin Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
  • Evrekli, E. (2010). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Zihin Haritası ve Kavram Karikatürü Etkinliklerinin Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri Algılarına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • Gençtürk, H. A. (2004). Sorgulama Yöntemiyle Fen Bilgisi Dersi Öğretiminin İlköğretim Okullarında Uygulaması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Güneş, F. (2012). Öğrencilerin Düşünme Becerilerini Geliştirme. TÜBAR. 17, 32, 128-146.
  • Güngör Seyhan, H. (2008). Kimya Eğitiminde Sorgulamaya Dayalı Öğrenci Deneylerinin Geliştirilmesi ve Sonuçlarının Tartışılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Hotaman, D. (2008). Yeni İlköğretim Programın Kazandırmayı Öngördüğü Temel Becerilerin Öğretmen, Veli ve Öğrenci Algıları Doğrultusunda Değerlendirmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • İlter, İ. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Sorgulayıcı-Araştırma Tabanlı Öğrenme Modeli: Başarı ve Öğrenmede Kalıcılığın İncelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/12 Fall 2013, p. 591- 605, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies, ANKARA-TURKEY.
  • İnaltekin, T. ve Akçay, H. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenliği adaylarının sorgulamaya dayalı fen öğretimi özyeterliliklerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen ve Matematik Kongresi, Niğde üniversitesi, Niğde, 27-30 Haziran 2012.
  • Kabasoğlu, G. (2015). Sorgulama Eyleminin Sanat-Mekan İle Birlikteliğinde 1960’lar ve Yansımaları, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Kara, K. (2008). İlköğretim 3.Sınıf Hayat Bilgisi Dersinde Sorgulama Merkezli Etkinliklerle Yapılan Proje Çalışmalarındaki Öğrenci Performansının Değerlendirmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Karademir, Ç. (2013). Öğretmen adaylarının sorgulama ve eleştirel düşünme becerilerinin öğretmen öz yeterlik düzeyine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
  • Karamustafaoğlu, S. ve Havuz, A. (2016). Araştırma Sorgulamaya Dayalı Öğrenme ve Etkililiği, International Journal of Assessment Tools in Education. 3, 1, 40-54.
  • Karapınar, (2016). Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Ortamının Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri, Sorgulama Becerileri ve Bilimsel Düşünme Yetenekleri Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Ens., Manisa.
  • Karasar, N. (2006) Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Keçeci ve Kırbağ Zengin. (2017). Öğrencilerin Araştırma Sorgulamaya Dayalı Fen Öğrenimi Hakkındaki Görüşleri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/4, p. 313-326, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11385, ANKARA-TURKEY
  • Keleş, N. & Hand, B. (2017). The Questioning Strategies Affecting Teachers’ Implementation Levels of The Argument-Based Inquiry. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/17, p. 227-244, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11971, ANKARA-TURKEY
  • Kırıktaş, H. ve Ünal Çoban, G. (2016). Çoklu Zeka Destekli Sorgulama Uygulamalarının Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünmelerine ve Akademik Başarılarına Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,37, 69-88. ISSN:1302-8944.
  • Kızılarslan, A. (2014). Fen ve Teknoloji Öğretmen Adaylarının Sorgulamaya Dayalı Öğretime İlişkin Tutumları, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 3, 6, 30-40.
  • Kocagül, M. (2013). Sorgulamaya dayalı mesleki gelişim etkinliklerinin ilköğretim fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimsel süreç becerilerine, öz yeterlilik ve sorgulamaya dayalı öğretime ilişkin inançlarına etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü, İzmir.
  • MEB, (2004). Tebliğler Dergisi, 67, 2563.
  • Sağlam, S. (2012). Lisans Öğrencilerinin RNA Teknolojileri Konusundaki Bilgi Seviyeleri ve Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Yaklaşımıyla Sunulan Materyalin Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Sözen, K. (2010). Sorgulayıcı Öğrenme ve Programlı Öğretim Yöntemlerine Göre İşlenen Biyoloji Laboratuvarı Uygulamalarının Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
  • Şen, H. Ş. ve Erişen, Y. (2002). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretim elemanlarının etkili öğretmenlik özellikleri, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 1, 99-116.
  • Şen, H. C. (2010). Bir Öğrenci Özellikleri-Uygulama Etkileşimi Çalışması: Sorgulama Temelli Öğretim ve Düz Anlatım Metotlarıyla Öğretimin Lise Öğrencilerinin Fizik Başarısı Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Tanışlı, D. (2013). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Pedagojik Alan Bilgisi Bağlamında Sorgulama Becerileri ve Öğrenci Bilgileri, 38. 169.
  • Taşkoyan, S. N. (2008). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Sorgulayıcı Öğrenme Stratejilerinin Öğrencilerin Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri, Akademik Başarıları ve Tutumları Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğ. Bil. Ens. İzmir.
  • TDK, (2017). Sorgulama. http://www.tdk.gov.tr/ adresinden erişildi. (Erişim tarihi: 15.01.2017)
  • Timur, B. (2005). İlköğretim 7. Sınıf Fen Bilgisi Dersinde Sorgulamalı Öğretimin (Inquiry Teaching) Öğrenci Başarısına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
  • Usta Gezer, S. (2014). Yansıtıcı Sorgulamaya Dayalı Genel Biyoloji Laboratuvarı Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Laboratuvar Kullanımı Özyeterlik Algıları, Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Bilimsel Süreç Becerileri Üzerine Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Wang, F., Kinzie, M.B. & Mc Guire P. (2010). Apping Technology to Inquiry-Based Learning in Early Childhood Education.Early Childhood Education Journal, 37, 381-389
  • Yazgan, B. (2013). Araştırmaya Dayalı Sınıf Dışı Laboratuvar Etkinliklerinin Öğrencilerin Araştırma-Sorgulama Becerilerine ve Çevreye Karşı Tutumlarına Etkisi, Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Yılmaz, Z. ve Karamustafaoğlu, S. (2015), Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 347-363.