LİSE ÖĞRENCİLERİNİN TARİH KAVRAMLARINI ÖĞRENME GÜÇLÜKLERİ VE KAVRAM ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ (OF İLÇESİ ÖRNEĞİ)

Bu araştırmanın amacı öğrencilerin, 11. Sınıf İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde geçen bazı kavramların öğrenme güçlüklerini saptamak ve tarih kavramları hakkındaki görüşlerini tespit etmektir. Araştırmada survey (eğitsel tarama yöntemi) yöntemi kullanılmıştır. Araştırma için gerekli veriler anket ve kavram açıklama kâğıdı kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmaya Trabzon ili Of ilçesi dahilinde bulunan iki ortaöğretim okulunun 11. sınıflarında öğrenim gören 90 öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilere anket uygulanmış, 10 tane tarih kavramından oluşan kavram açıklama kâğıdı dağıtılmış ve bu kavramları cevaplamaları istenmiştir. Araştırmanın uygulama sürecinde var olan durumu olduğu gibi ortaya koyabilmek için betimsel tarama sonrasında ise bu durumun derinlemesine anlaşılabilmesi için öğrencilerin kavram açıklama kâğıtlarına verdiği cevaplardan yola çıkılarak içerik analizi yapılmıştır. Kavram açıklama kâğıtlarından elde edilen benzer bilgiler gruplandırılmış, öğrencilerin kavramlara verdikleri cevaplar sözlük anlamları ile karşılaştırılmış ve değerlendirilmiştir. Ayrıca veriler frekans ile yüzde üzerinden değerlendirmeye tabi tutulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın problemlerine bağlı olarak elde edilen bulgular dört ana bölüme ayrılarak incelenmiş, sonuçlar tablo şeklinde verilerek yorumlanmıştır. Bu sonuçlara göre; tarih derslerinde geçen kavramların öğrenciler tarafından tam olarak anlaşılamadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin tarih kavramlarını ezberleme yöntemiyle öğrenmeye çalıştıkları, derslerde anlatım yöntemi dışında kavram öğrenme strateji, yöntem ve tekniklerinin kullanılmadığı anlaşılmaktadır. Araştırma verileri öğrencilerin çoğunun tarih kavramlarını öğrenirken sıkıldıklarını ve tarih kavramlarını örneklendirmede zorlandıklarını göstermektedir. Ayrıca öğrencilerin önemli çoğunluğunun kavram öğrenirken kendine göre stratejiler geliştirdiği, tarih kavramlarını ezberledikleri ancak, gerçekte neyi ifade ettiklerini anlamadıkları ortaya çıkmıştır

LEARNING STRENGTHS OF HISTORY CONCEPTS OF SECONDARY SCHOOL STUDENTS AND THEIR VIEWS RELATED TO CONCEPT TEACHING (OF DISTRICT SAMPLE)

The aim of this research is to determine the difficulties of learning some concepts for students of 11th grade Revolution History and Kemalism course and their views on the concepts of history. Survey (educational scanning method) method was used in the research. The datas needed for the research were obtained by using questionnaire and concept explanatory paper. There are 90 students join in the survey who attend the 11th grade of the two secondary schools located in Of district of Trabzon province. These students were conducted a survey and given a questionnaire and a concept explication paper consisting of 10 history concepts and they were asked to answer these concepts. Descriptive scan were applied in order to put forth the situation as it is in the implementation process of the research, moreover content analysis were carried out based on the answers given by the students to the concept explanatory papers in order to understand this situation throughout. Similar datas obtained from the concept explanatory papers was grouped, and answers given by the students to the concepts were compared with dictionary meanings and evaluated. Furthermore, the data are evaluated in terms of frequency and percentage and explicated. The datas obtained according to the problems of the research were analyzed by dividing into four main sections and the results were explicated as a table form. According to these results; It was determined that the concepts in history course were not understood exactly by the students. It is figured out that the students struggle to learn the history concepts by memorizing them and concept learning strategy methods and techniques aren’t used but the narrative method in the courses. The research shows that most of the students are bored with learning historical concepts and they have difficulties in exemplifying the concepts of history. It’s obvious that the vast majority of students develop learning strategies themselves while learning concepts, memorize history concepts but do not understand what concepts actually mean

PDF

___

Akbaş, Y.,&Toros, S. (2016). “Sosyal bilgiler öğretiminde interaktif kavram karikatürleri ve kavram haritaları kullanımının akademik başarıya etkisi / the effects of using ınteractive cartoons and concept maps on academic achievement in social studies teaching”, TURKISH
STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 11 (9) Spring 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9727, p. 53-68.
Akınoğlu, O., &Arslan, Y. (2007). “Türkiye’de orta öğretim öğrencilerinin tarih kavramlarını kazanma durumu ve değerlendirilmesi” Sosyal Bilimler Dergisi, s. 18, 138–142.
Aktekin, S. (2009). “Türkiye’de tarih eğitimi”, çok kültürlü bir Avrupa için tarih ve sosyal bilgiler eğitimi, Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı, 27-44.
Alkış, S. (2012). “Sosyal bilgilerde kavram öğretimi”. (Ed. Mustafa Safran), Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayınevi, 69-92.
Bümen, N. T. (2007). “Çoklu zeka kuramı ve eğitimi”, Eğitimde Yeni Yönelimler, (2. Baskı), (Ed. Özcan Demirel), Ankara: Pegema Yayıncılık, s. 1-37.
Cantekin, S., Çağdaş, A., &Albayrak, H. (2000). Okul öncesinde kavram gelişimi ve bilişsel etkinlik örnekleri, (2. Baskı), İstanbul: Ya-Pa Yayıncılık.
Çaycı, B., Demir, M. K., Başaran, M., &Demir, M. (2007) “Sosyal bilgiler dersinde işbirliğine dayalı öğrenme ile kavram öğretimi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15/2, 619-630.
Çevik, İ., Keleş, A., &Keleş, A. (2017). “Fen eğitiminde 3d animayonlar ile soyut konu ve kavramların öğretilmesi / teaching abstract subjects and concepts with 3d animations in science education”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Tahsin Aktaş Armağanı) Volume 12/6, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11544, p. 197-214.
Demircioğlu, İ. H. (2010). “Tarih öğretiminin amaçları”, tarih nasıl öğretilir, (Ed. Mustafa Safran), Ankara: Yeni İnsan Yayınevi, 65-69.
Dönmez, İ. Y., Alaz, A, &Aydoğan, A. (2008). “9. Sınıf öğrencilerinin “akarsular” konusundaki temel kavramları öğrenme düzeylerinin tespiti”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 /1, 177-184.
Dündar, H. (2008). “Sosyal bilgilerde kavram öğretimi”, Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi, (Ed: Tay, B, Öcal, A.), Ankara: Pegema Akademi, 309-342.
Dündar, H. Aksoy, N. (2010). “Kavram analizi stratejisinin öğrencilerin kavram öğrenme başarısı ve hayat bilgisi dersine ilişkin tutumlarına etkisi”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı 21, 1-27.
Düzenli, E. (2011). “Islahat, tanzimat, meşrutiyet, cumhuriyet ve hürriyet” kavramlarının anlaşılma düzeyleri: 11. sınıf öğrencilerinin görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Gürkan, B., &Doğanay, A. (2016). “Sosyal bilgiler dersinde disiplinler arası öğretim yaklaşımına dayalı analoji tekniği uygulamalarının kavram gelişimine etkisi: bir durum çalışması / the effects of analogy technique practices based on the ınterdisciplinary teaching approach on conceptual development in social studies: a case study”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, Volume 11/19 Fall 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9861, p. 395-416.
Husbands, C. (1996). What is history teaching?, Buckhingham: Open University Press. Kılıç, F. (2008). “Kavramların öğretiminde kavram analizi yönteminin akademik başarı ve bilişsel esnekliğe etkisi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18/2, 223-238.
Kılınç, A. (2007). “Bir öğretim stratejisi olarak kavram haritalarının kullanımı”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/11, 21-48.
Klausmejer, H. J. (1992). “Concept learning and concept teaching” Educational Psychologist, 27/3, 267-286.
Köksal, H. (2007). “İlkçağda vatandaşlık eğitimi olarak tarih öğretimi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15/1, 271-278.
Köksal, S. (2006). “Kavram öğretimi ve çoklu zeka teorisi” Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 14/2, 473–480.
Köstüklü, N. (1999). Sosyal bilimler ve tarih öğretimi, Konya: Günay Matbaası.
Malatyalı, E., &Yılmaz, K. (2010). “Yapılandırmacı öğrenme sürecinde kavramlar ve önemi: kavramların pedagojik açıdan incelenmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3/14, 320-332.
MEB (2005). İlköğretim programı tanıtım elkitabı, Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
MEB, (2011). Ortaöğretim 10. sınıf tarih dersi öğretim programı ve 10. sınıf seçmeli tarih dersi öğretim programı, Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Nakiboğlu, C. (2009). “Deneyimli kimya öğretmenlerinin ortaöğretim kimya ders kitaplarını kullanımlarının incelenmesi” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10/1, 91-101.
Novak, J. D. (1997). A Theory of education, Newyork: Cornell University Press.
Novak, J. D., &Gowin, D. B. (1984). Learning how to learn. Cambridge: Cambridge University Press.
Özyürek, M. (1984). “Kavram öğrenme ve öğretme” Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16/2, 347- 366.
Safran, M. (2006). “Türk tarihi öğretimi ve meseleleri” Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler, Ankara: Gazi Kitapevi Yayınları, 175-189.
Safran, M. (2009). “Türkiye’de tarih öğretimi ve meseleleri”, (Ed: M. Demirel, ve İ. Turan), Tarih Öğretim Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları, 8-21.
Salkind, N. J.,& Rasmussen, K. (2008). Encyclopedia of educational psychology. Thousands Oaks: Sage Publications.
Senemoğlu, N. (2001). Kuramdan uygulamaya gelişim ve öğrenme, Ankara: Gazi Kitabevi.
Senemoğlu, N. (2004). Gelişim, öğrenme ve öğretim, (10. Baskı), Ankara: Gazi Kitabevi.
Şimşek, A. (2006), İçerik türlerine dayalı öğretim: kavramların öğretimi, 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 27- 66.
TDK (2015). Güncel Türkçe sözlük, Ankara. Erisim Adresi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=KAVRAM, 15.10.2016.
Ülgen, G. (2004). Kavram geliştirme, Ankara: Nobel Yayıncılık.
Ünlü, F. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler programında geçen temel kavramların 8.sınıf öğrencilerinde erişi düzeyi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Yel, S. (2006). “Kavram geliştirme” (Editör: Cemil Öztürk), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Yel, S. (2009). “Kavram geliştirme ve öğretimi”, (Ed: Cemil Öztürk), Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi, Ankara: PegamA Akademi.
Yeşilyurt, M. (2006). İlköğretim ve lise öğrencilerinin elektrik kavramı ile ilgili düşünceleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 41-59.
Yıldız, Ö. (2003). “Türkiye’de “tarih öğretiminin sorunları ve çağdaş çözüm önerileri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15/2, 181-190.
Yılmaz, K., Çolak, R. (2011). “Kavramlara genel bir bakış: kavramların ve kavram haritalarının pedagojik açıdan incelenmesi” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15/1, 185-204.
Yılmaz, S. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi “haklarımı öğreniyorum” ünitesi ile ilgili kavramları anlama düzeyleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.