ERGÜN RECEPOĞLU, ALİ ÇAĞATAY KILINÇ, FATİH ŞAHİN, EMRE ER

ÖĞRETİM ELEMANLARININ KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Bu araştırmanın amacı, öğretim elemanlarının kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu araştırma ilişkisel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmaya Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi'nde görev yapan 154 öğretim elemanı katılmıştır. Katılımcıların yarısından fazlası araştırma görevlisidir. Araştırmada veri toplamak amacıyla John, Donahue ve Kentle (1991) tarafından geliştirilen ve Alkan (2007) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Beş Faktör Kişilik Envanteri ve Meyer ve Allen (1991) tarafından geliştirilen ve Wasti (2000) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPPS 13 programı kullanılmıştır. Öğretim elemanlarının kişilik özelliklerini ve örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemek amacıyla aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. hesaplanmasında Pearson momentler çarpım korelasyon katsayısı (r) ve bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenleri yordama düzeylerini belirlemek amacıyla çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Regresyon analizinin yorumlanmasında standartlaştırılmış Beta (?) katsayısı ve bunun anlamlılığına ilişkin t-testi sonuçları dikkate alınmıştır. Araştırma sonuçları, öğretim elemanlarının kişilik özelliklerinde en yüksek ortalamanın uyumluluk, en düşük ortalamanın ise nevrotizm boyutunda oluştuğunu göstermektedir. Bununla birlikte araştırma sonuçları, öğretim elemanlarının kişilik özellikleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasında anlamlı ilişkilerin olduğunu göstermiştir. Kişilik özelliklerinin deneyime açıklık boyutu örgütsel bağlılığın alt boyutlarıyla ilişkili bulunmamıştır. Ayrıca, duygusal ve normatif bağlılığın tek anlamlı yordayıcısının öz-disiplin boyutu olduğu ortaya konmuştur. tartışılmıştır

THE RELATIONSHIP BETWEEN INSTRUCTORS' PERSONALITY TRAITS AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT

This study seeks to explore the relationships between instructors' personality traits and organizational commitment. This is a descriptive research in the correlational survey model. A total of 154 instructors employed in Gazi University Gazi Faculty of Education participated in the study. More than half of the instructors were research assistants. The Big Five Inventory (FFPI) originally developed by John, Donahue and Kentle (1991) and adapted into Turkish by Alkan (2007) and Organizational Commitment Scale originally developed by Meyer and Allen (1991) and adapted into Turkish by Wasti (2000) were used to gather research data. SPSS 13 statistical program was used in data analysis. Pearson product-moment correlation coefficient was computed to determine the relationships between variables and regression analysis was conducted to determine to what extent independent variables predict dependent variables. Results mirrored that the most rated personality trait was agreeableness while neuroticism was the least. Results also indicated that there were significant relationships between instructors' personality traits and organizational commitment. Openness to experience sub-scale of personality traits was not found to be associated with sub-scales of organizational commitment. Furthermore, results illustrated that conscientiousness was the only significant predictor of both affiliative and normative commitment. Results of the study were discussed in the light of related literature

PDF

___

ALKAN, N. (2007). Beş faktör kişilik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara: Yayımlanmamış araştırma.
ALLEN, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
ARGON, T. ve Kösterlioğlu, M. A. (2008). Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılıkları: Üniversitede amprik bir araştırma. XVII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1-3 Eylül 2008, Sakarya.
AZIZ, S., & Tronzo, C. L. (2011). Exploring the relationship between workaholism facets and personality traits: A replication in American workers. The Psychological Record, 61, 269- 286.
BACANLI, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDTK). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
BAKKER, A. B., Van Der Zee, K. I., Lewig, K. A., & Dollard, M. F. (2006). The relationship between the big five personality factors and burnout: A study among volunteer counselors. The Journal of Social Psychology, 146(1), 31-50.
BALAY, R. (2000). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel.
BARRICK, M. R., & Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44, 1-26.
BATEMAN, T. S., & Strasser, S. (1984). A longitutudinal antecedents of organizational commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95–112.
BENET-MARTÍNEZ, V., & John, O. P. (1998). Los cinco grandes across cultures and ethnic groups: Multitrait multimethod analysis of the big five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 729-750.
BLAU, G. (2001). On assessing the construct validity of two multidimensional constructs occupational commitment and occupational entrenchment. Human Resource Management Review, 11, 279-298.
BOYLU, Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin örgütsel bağlılıkları üzerine bir araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(511), 55-74.
BROWN, B. B. (2003). Employees’ organizational commitment and their perception of supervisors’ relations-oriented and task-oriented leadership behaviors. Retrieved from ProQuest Dissertations and Thesis database. (UMI No. 3082584)
BURKE, R. J., Matthiesen, S. B., & Pallesen, S. (2006). Personality correlates of workaholism. Personality and Individual Diﬀerences, 40, 1223-1233.
CARSON, K. D., & Bedian, A. G. (1994). Career commitment: Construction of a measure and examination of its psychometric properties. Journal of Vocational Behavior, 44, 237-262.
CHILD, I. L. (1968). Personality in culture, In E. F. Borgatta & W. W. Lambert (Eds.), Handbooks of personality theory and research. Chicago: Rand McNally.
COSTA, P. T., & McCrae, R. R. (1995). Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the revised neo personality inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), 21- 50.
CÜCELOĞLU, D. (1997). İnsan ve davranışı: Psikolojinin temel kuramları. İstanbul: Remzi Kitapevi.
DUBRIN, A. (1994). Applying psychology: Individual and organizational effectiveness. New Jersey: Prentice Hall.
DURNA, U. ve Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 210- 219.
ERDHEIM, J., Wang, M., & Zickar, M. J. (2006). Linking the big five personality constructs to organizational commitment. Personality and Individual Differences, 41, 959-970.
EROĞLU, F. (2000). Davranış bilimleri. İstanbul: Beta.
GRUSKY, O. (1966). Career mobility and organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 10(4), 488-503.
GÜRBÜZ, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
İBRAHIMOĞLU, N. (2008). Kişilik özellikleri açısından örgüt-kariyer bağlılık düzeyini artırmada sosyalizasyon ve mentor etkisi: Bir örgüt geliştirme modeli (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
INCE, M. ve Güç, H. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Konya: Çizgi.
JOHN, O. P., Donahue, E. M., & Kentle, R. L. (1991). The big five inventory—Versions 4a and 54. Berkeley, CA: University of California, Berkeley, Institute of Personality and Social Research.
HJELLE, L. A., & Ziegler, D. J. (1982). Personality theories basic assumptions research and applications (Second Edition). USA: McGraw-Hill International Book Company.
KAPLAN, T. (2008). İşgörenlerin kişilik tiplerinin örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi: Bursa’da mobilya sektöründe uygulama örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
KÖK, B. S. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 291-31.
KUMAr, K., Bakshi, A., & Rani, E. (2009). Linking the big five personality domains to organizational citizenship behavior. International Journal of Psychological Studies, 1(2), 73-81.
LUCAS, R. E., Diener, E., Grob, A., Suh, E. M., Shao, L. (1998). Cross-cultural evidence for the fundamental features of extroversion: The case against sociability. U.S.: University of Illinois at Urbana-Champaign.
MAHMUTOĞLU, A. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı merkez örgütünde iş doyumu ve örgütsel bağlılık (Yayınlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
MATZLER, K., Renzl, B., Mooradian, T., Krogh, G., & Mueller, J. (2011). Personality traits, affective commitment, documentation of knowledge, and knowledge sharing, The International Journal of Human Resource Management, 22(2), 296-310.
MCCRAE, R. R., & Costa, P. T. (1989). Reinterpreting the Myers-Briggs type indicator from the perspective of the five-factor model of personality. Journal of Personality, 57, 17-40.
MCCRAE, R. R., & Costa, P. T. (1992). Four ways five factors are basics. Personality and Individual Differences, 13(6), 653-665.
MCCRAE, R. R., & John, O. P. (1992). An introduction to the five-factor model and its application. Journal of Personality, 60(2), 175-215.
MERT Kaya, Y. (2008). Yükseköğretim kurumlarında çalışan akademisyenlerin çalışma biçimlerinin örgütsel bağlılıklarına ve işten ayrılma niyetlerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
MEYER, J. P., & Allen, N. J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
MORRIS, J. H., & Sherman, J. D. (1979). Generalizability of an organizational commitment model. Academy of Management Journal, 24, 512-526.
MOSS, S. A., McFarland, J., Ngu, S., & Kijowska, A. (2006). Maintaining an open mind to closed individuals: The effect of resource availability and leadership style on the association between openness to experience and organizational commitment. Journal of Research in Personality, 41, 259-275.
MOWDAY, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.
ÖLÇÜM Çetin, M. (2004). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel.
ÖZGAN, H., Külekçi, E. ve Özkan, M. (2012). Analyzing of the relationships between organizational cynicism and organizational commitment of teaching staff. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 196-205.
ÖZMEN, Ö. T., Süral Özer, P. ve Saatçioğlu, Ö. Y. (2005). Akademisyenlerde örgütsel ve mesleki bağlılığın incelenmesine ilişkin bir örnek araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-14.
PANACCIO, A., & Vandenberghe, C. (2012). Five-factor model of personality and organizational commitment: The mediating role of positive and negative. Journal of Vocational Behavior (in press). doi:10.1016/j.jvb.2012.03.002.
ROBBINS, S. P., & Coulter, M. (2003). Management (7th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
SAVRAN, C. (1993). Sıfat listesinin (ACL) Türkiye koşullarına uygun dilsel eşdeğerlilik, geçerlilik, güvenirlilik, norm çalışması ve örnek bir uygulama (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
SEZGIN, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159.
SHELDON, M. E. (1971). Investments and involvements as mechanisms producing commitment to the organization. Administrative Science Quarterly, 2(16) 143-150.
SINGH, A K., & Singh, A. P. (2009). Does personality predict organisational citizenship behaviour among managerial personnel. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35(2), 291-298.
SOMER, O., Korkmaz, M., Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerinin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
STEERS, R. M. (1977). Antecedents and outcomes of organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 22(1), 46-56.
SWIDER, B. W., & Zimmerman, R. D. (2010). Born to burnout: A meta-analytic path model of personality, job burnout, and work outcomes. Journal of Vocational Behavior, 76, 487- 506.
ŞENGÜL, C. M. (2008). Örgüt çalışanlarının kişilik, iş tatmini ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
TEMPLER, K. J. (2012). Five-factor model of personality and job satisfaction: The importance of agreeableness in a tight and collective Asian society. Applied Psychology, 61(1), 114-129.
WASTI, S. A. (2000). Meyer ve Allen’in üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik analizi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi – Bildiriler, Nevşehir, 25-27 Mayıs, 401-410.
WASTI, S. A., & Önder, Ç. (2009). Commitment across cultures: Progress, pitfalls, and propositions. In H. J. Klein, T. E. Becker, & J. P. Meyer (Eds.) Commitment in organizations: Accumulated wisdom and new directions (pp. 309-343). New York: Routledge.
WIENER, Y. (1982). Commitment in organization: A normative view. Academy of Management Review, 7, 418-428.
YÜCELER, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: Teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 445-458.
YÜKSEL, Ö.(2006). Davranış Bilimleri. Ankara: Gazi Kitapevi.