NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN BİREYİN ZİHİNSEL ENGELLİ KARDEŞİYLE VAKİT GEÇİRME DURUMU

Bu çalışma, normal gelişim gösteren bireyin ve zihinsel engelli kardeşinin ev içinde ve ev dışında vakit geçirme durumlarını incelenmeyi amaçlamıştır. Araştırmada nitel araştırma modellerinden durum çalışması tekniği kullanılmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz tekniğine göre çözümlenmiştir. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya zihinsel engelli kardeşi olan ve normal gelişim gösteren 22 birey katılmıştır. Katılımcılar Edirne ve İstanbul illerinden seçilmiştir. Katılımcılardan en az liseye devam etme ve üniversitede eğitim görme ölçütü aranmıştır. Araştırmada veriler; araştırmacılar tarafından geliştirilen veri toplama aracıyla toplanmıştır. Bu araç üç bölümden ve 23 maddeden oluşmaktadır. Birinci bölümde aileye ait bilgiler, engelli bireye ait bilgiler, ölçme aracını dolduran kişiye ait bilgiler ve annebabaya ait bilgilerin edinilmesi amaçlanmıştır. İkinci bölümde engelli kardeşi olan ve normal gelişim gösteren bireyin ev içinde kardeşiyle olan ilişkilerine dair bilgileri edinmeye yönelik maddeler ve üçüncü bölümde engelli kardeşi olan ve normal gelişim gösteren bireyin ev dışında kardeşiyle olan ilişkilerine dair bilgileri edinmeye yönelik maddeler yer almaktadır. Araştırmanın sonucunda, normal gelişim gösteren bireyler ev içinde, ev dışına göre daha fazla vakit geçirmektedirler. Ev içinde vakit geçirirken genelde oyun oynama, televizyon izleme, birlikte ders çalışma ve bilgisayar oyunları oynama gibi etkinlikler yapmaktadırlar. Ev dışında ise, sinemaya, parka ve alış-veriş merkezlerine gitmektedirler. Normal gelişim gösteren birey ile zihinsel engelli kardeşinin ev dışında daha az vakit geçirme nedenleri ise, zihinsel engelli kardeşin toplum içerisinde problem davranış sergilemesi ve zihinsel engelli kardeşi kontrol edememe gibi sebeplerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır. Normal gelişim gösteren kardeşler ev içinde zihinsel engelli kardeşiyle vakit geçirmek istemesi ev dışında orana göre yüksektir

RECREATION OF NORMAL DEVELOPING CHILDREN AND THEIR MENTALLY DISABLED SIBLINGS

The goal of this study is to examine indoor and outdoor recreation of typically developing children and their mentally disabled siblings. Case study technique, one of the qualitative study models, was used for the study. Data collected was analyzed according to descriptive analysis. Criterion sampling method, one of the purposive sampling methods, was used for the study. The study covered 22 typically developing people with disabled siblings from the cities of Edirne and İstanbul. A criterion for participation in the study was to be a student of high school and university. Study data were gathered with a data collection tool designed by the researchers. This tool comprises three stages and 23 items. The purpose of the first part is to obtain information about family, the disabled person, person who fills the tool and parents (4 items). The second part has 10 items seeking to obtain information about indoor relationship between the typically developing person and his/her sibling while the third part has 9 items seeking to obtain information about the outdoor relationship between the typically developing person and his/her disabled sibling. According to study results, typically developing people spend more time indoor than outdoors. Indoor activities usually include playing games, watching TV, study and computer games while outdoor activities include visits to the movies, park and shopping malls. Researchers came to the conclusion that typically developing people spend less time outdoor with their disabled sibling stem from problematic social behavior of the disabled sibling and their failure to control disabled siblings. Typically developing siblings are more willing to spend time with their disabled sibling indoor than outdoor

PDF

___

AKKÖK, F. (1982). Özürlü çocuk aileleriyle psikolojik danışma ve rehberlik çalışmaları. Psikoloji Dergisi, (6), 3-5.
ARDIÇ, A. (2012). Özel gereksinimli çocuk ve aile. Cavkaytar, A. (Edit),Özel eğitimde aile eğitimi ve rehberliği. (s.19-52) Vize yayıncılık. Ankara.
ATICI, R. (2014). Kaynaştırma Öğrencilerinin Okul Hayatında Karşılaştığı Zorluklar. TURKISH STUDIES-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, Volume 9/5, Spring 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6936, p. 279-291.
CARGIULO, R. M. (1985). Working with parents of exceptional children: A guide for professionals. Boston Houghton Mifflin Co.
CRNİC K.A, FRİEDRİCH W.N. ve GREENBERG M.T (1983). Adaptation of families with mentally retarded children : A model of stress, coping and family ecology, American Journal of Mental Deficiency, 88(2), 125-138.
CUMMİNGS S.T, BAYLEY H.C. ve RİE H.E (1996). Effect of the child’s defiency on the mother: A study of mothers of mentally retarded, chronically ill and neurotic children , American Journal of Orthopsychiatry, (36), 595-608.
DUNN J. (2002). Sibling relationships. In: Smith PK, Hart CH, (ed). Blackwell handbook of childhood social development. Malden, Mass: Blackwell Publishing.
---------- (1983). Sibling relationships in early childhood. Child Development, (54), 787-811.
---------- (1988). Annotation sibling ınfluences on childhood development. Journal Child Psychol, 29 (2), 119-127.
FIRAT, A. (1994). Normal çocuğu olan anne babalar ile zihin özürlü çocuğu olan anne babaların zihinsel özre karşı tutumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
FREDMAN R. I, WYNGAARDEN, K. Ve SELTZER M.M. (1997). Aging parent’ residential plans for adult children with mental retardation, Mental Retardation, 35(2), 114-123.
FURMAN, W. ve BUHRMESTER, D. (1985) Children's Perceptions of the Qualities of Sibling Relationships Child Development, (56), 448-461.
GİRLİ, A., YURDAKUL, A., SARISOY, M. ve ÖZEKES, M. (2000). Zihinsel engelli ve otistik çocukların anne babalarına yönelik grup danışmanlığının depresyon, benlik saygısı ve tutumları üzerine etkisi. Saray Rehabilitasyon. (6), 2-9.
İÇMELİ, C., ATAOĞLU, A., CANAN, F. ve ÖZÇETİN, A., (2008). Zihinsel Özürlü Çocuğu Olan Ebeveynler ile Sağlıklı çocuklara sahip ebeveynlerin çocuk yetiştirme Tutumlarının Karşılaştırılması. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, (3), 21-28.
İÇÖZ, A. (2001). Zihinsel engelli bir çocuğa sahip aile bireylerinin kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
KAĞITÇIBAŞI, Ç. (1980). Türkiye’de çocuğun değeri, gelişme ortamı ve alınması gereken önlemler. Psikoloji Dergisi. (10), 26-31.
KANER, S. (2010). Aile katılımı ve işbirliği. Sucuoğlu, B. (Ed.), Zihin engelliler ve eğitimi. (352- 378). Kök Yayıncılık. Ankara
KAZAK, A. ve MARVİN, R. (1984). Differences, difficulties and adaptation: stres and social network in families with a handicapped child. Family Relations. (33), 67-77.
KROTH, R.ve EDGE, D. (1997).Communicating with parents of exceptional children. Denver, CO: Love Publishing Company.
MCCUBBİN A.M. ve HUANG S.T (1989). Family strengths in the care of handicapped children: Targets for intervention, Family Relations, (38), 436-443.
MCHALE, S. M. ve GAMBLE, W.C. (1987). Sibling relationships and adjustment of children with disabled brothers and sisters. Journal of Children in Contemporary Society. (19), 131-158.
MCHALE, S. M. ve GAMBLE, W.C. (1987). Sibling relationships and adjustment of children with disabled brothers and sisters. journal of children in contemporary society. (19), 131-158.
MCHALE, S.M. ve HARRİS, V.S. (1992). Children’s experiences with disabled and nondisabled siblings: links with personal adjustment and relationship evaluations Ed. Dunn, J. ve Boer, F. (Edit) children’s sibling relationships: developmental and clinical ıssues. hillsade, NJ.: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
MEŞE, İ. (2013). Engellenmiş Annelik: Zihinsel Engelli Çocukların Anneleri. TURKISH STUDIES-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, Volume 8/12 Fall 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number : http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5974, p. 841-858.
MERRİAM, S. (1998). Qualitative Researchand Case Study Applications in Education. San Francisco: Jossey-Bass.
MEYER, D. J. ve VADASY, P.F. (2006). Sibshops – workshops for siblings of children with special needs, Eight printing, Paul H. Brookes Publishing. United States of America.
MİNNERS PM (1988). Family resources and sttres associated with having a mentally retarded child. American Journal of Mental Retardation. 93 (2), 184-192.
MOORE, L.M., HOWARD V.F. ve MCLAUGHLİN. T.F. (2002). Siblings of children with disabilities: a reviwe and analysis, International Journal of Special Education. 17(1), 49- 63.
MULROY, S., ROBERTSON, L., AİBERTİ, K., LEONARD, H., ve BOWER, C. (2008). The impact of having a sibling with an intellectual disability: Parental perspectives in two disorders. Journal of Intellectual Disability Research. (52), 216-229.
NİXON, C. L. ve CUMMİNGS, E.M. (1999). Sibling disability and children’s conflicts ınvolving family members. Journal of Family Psychology, 13(2), 274-285.
ODLUYURT, S. (2011). Down sendromlu çocuklarla aile yaşantısı. B. Sema. (Edit). 0-6 yaş arası down sendromlu çocuklar ve gelişimleri.(s.: 123-145) Kök Yayıncılık. Ankara.
KURT, O. (2001). Zihin özürlü çocuk annelerinin aile özelliklerine ilişkin algılamaları ile çeşitli ailesel değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir
ÖZEN. A. (1999). Gelişimsel yetersizliği olan çocukların annelerine eğitim uzmanlarıyla çalışırken gerekli olan etkili iletişim becerilerinin kazandırılması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Anadolu Üniversitesi. Eskişehir
ÖZŞENOL, F., IŞIKHAN, V., ÜNAY, B., AYDIN, H. İ., AKIN. R. ve GÖKÇAY, E. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 45 (2), 156-164.
PAHL, J.&QUİNE, L. (1987). Families with mentally handicapped children. In J. Orford (Ed.), Coping with disorder in the family. London, UK.
PATTON, M. Q. (1997). How to use qualitative methods in evaluation. SAGE. California
PİRİMOĞLU, N. (1996). Zihinsel özürlü kardeşe sahip olan ve olmayan ilkokul çocuklarının davranış problemlerinin karşılaştırılarak, annenin kaygı düzeyi ile olan ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
POWELL, T. H. ve OGLE, P. A. (1985). Brothers and sisters: A special part of exceptional families. Paul H. Brooks Publishing, Baltimore.
SELİGMAN, M. (1983). Sources of psychological disturbance among siblings of handicapped children. Personnel and Guidance Journal, 61(9), 529-531.
SİNASON, V. (2002). Engelli çocuk. (çev: Füsun Doruker). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
SÖNMEZ, Ö. F., KARATEKİN, K. ve MEREY, Z. (2013). Ulusal Televizyon Kanallarında Engelli Hakları. TURKISH STUDIES-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, Volume 8 (8), Summer 2013, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5429, p. 2073-2095.
ŞENEL, H. (1995). Yetersizliğe sahip kardeşi olanlarla olmayanların yetersizliğe yönelik tutumları ve kaygı düzeyleri yönünden karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 2 (1), 33-39.
ŞİMŞEK (2007.). Özel gereksinimi olan bireylerin özel gereksinimi olmayan kardeşlerin umursuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Bolu.
VAROL, N. (2005). Aile eğitim (Süreçler-Yöntemler- Programlar). Kök Yayıncılık. Ankara.
WONG D. (1997). Pediatric Nursing. Philadelphia: W.B Saunders Company.
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ankara