192101

NAMIK KEMAL'DEN AHMET HAMDİ TANPINAR'A ESKİ YENİ TENKİDİ

Osmanlı devleti, özellikle III. Selim döneminden itibaren batının tekniğini, bilimini alarak yenilenme çabalarına girmiştir. Devlet eliyle yürütülen söz konusu iyileştirme ve yenilenme çalışmaları, kısa süreliğine bir takım sorunları örtse de uzun vadede toplumsal arayışların önünü alamamıştır. Bu arayışlar, Tanzimat ortamını hazırlayan bir birikim meydana getirmiştir. Tanzimat Fermanının 3 Kasım 1839'da ilanı ile resmi olarak batıya yöneliş iradesi ortaya konmuştur. Bu yöneliş; toplumun bütün katmanlarında, zaman içinde, etkisini değişim arzusu ve bu arzuya karşı koyma şeklinde göstermeye başlamıştır. Sosyolojik tecrübeler değişimin bir anda olamayacağını ortaya koymaktadır. Mevcut olan ve uzun süre yerleşmiş, kanıksanmış olan ile yeni kurulacak olan karşı karşıya gelince uzun süre devam edecek "eski", "yeni" tartışması, mücadelesi kaçınılmaz olmuştur. Bu mücadelelerin en keskini edebî alanda görülmüştür. Namık Kemal'den Ahmet Hamdi Tanpınar'a kadar Türk edebiyatının önde gelen düşünürleri, fikirlerini uzun zaman içerisinde karşı karşıya getirmişlerdir. Bu çalışmada kültürel eksen değişikliği çerçevesinde Türk edebiyat ve kültür dünyasında ortaya çıkan düşünce ve eylem boyutlu tartışmalar, tenkitçi bir bakış açısıyla incelenmeye çalışıldı. Doğu ve Batı medeniyetlerinin kesişme noktasında bulunan Türk kültürü ve edebiyatı "eski" ve "yeni" tartışmaları sonucunda kendine özgü olanı ortaya koyacaktır. Bu bağlamda "eski" ve "yeni"nin çatışmasının gerekli olup olmadığı ve eleştirmenin bu tartışmalar içerisinde nerede durması gerektiği sorunu makalenin tümünde görülmeye çalışıldı.

CRITICISM OF THE OLD AND THE NEW FROM NAMIK KEMAL TO AHMET HAMDI TANPINAR

The Ottoman government, specifically with the reign of Selim III, initiated a period of restoration and modernization in many fields through the use of the science and technology in the West. Though this efforts seemed to heal some problems in short term, they weren't able to terminate the currents of social aspirations, which led to the doorstep of Tanzimat, the reformation programme. With its announcement in 1839, the Ottoman s declared its irreversible will on its direction toward the West. This tendency on the whole social classes was reflected either as a will to change or a resistance against the same will. Sociological experience proves the change cannot occur right now from today. When the past with its worn-out habits faces the new or the present, they are bound to go into a conflict, which is mostly experienced in literary areas. From Namık Kemal to Ahmet Hamdi Tanpınar, pioneering names of Turkish literature, they went into ongoing clashes with their arguments on the new and old. This study aims to review criticize those arguments on Turkish culture and literature held both in thought and action within the afore-mentioned relocation of axis. These arguments would certainly create its own particular end. Another issue addressed in the article was whether the conflict around the old and the new was something needed or not and what position a critic is to hold about the subject matter.

PDF

___

AKSOYAK, İ. Hakkı (2009), " Divan Şiirinin Dili İmparatorluk Dilidir" Turkish Studiesİnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,Volume 4/5 Summer 2009, www.turkishstudies.net, DOI Number : http://dx.doi.org/ 10.7827/ TurkishStudies. 850, p. 1-18
AKÜN, Ömer Faruk (1972), "Nâmık Kemal'in Mektupları" İ. Ü. Edebiyat Fakültesi, İstanbul
AKYÜZ, Kenan (1970) "Batı Te'sirinde Türk Şiiri Antolojisi" Doğuş Matbaacılık, Ankara, s.27-28
ARSLAN, Mustafa, AKSİT Ali (2014), "Toplum Tarafından Divan Edebiyatının Algılanması Üzerine Bir Araştırma" Turkish Studies- İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/3 Winter 2014, www.turkishstudies.net, DOI Number : http://dx.doi.org/ 10.7827/ TurkishStudies.6303, p. 133-143
BEZİRCİ, Asım (1967),"Orhan Veli Kanık", Eti Yayınevi, İstanbul
BİLGEGİL, M. Kaya (1972), "Harabat Karşısında Namık Kemal Namık Kemal'in Eski Edebiyata İtirazları", İrfan Yayınevi, İstanbul, 1972, s. 65-74
CARROLL, Noel (2012), "Sanat Felsefesi Çağdaş Bir Giriş", (Çev. Güliz Korkmaz Tirkeş), Ütopya Yayınları, İstanbul, s. 31-32
COŞKUN, Menderes (2009), "Türk Tarih ve Edebiyat Kaynaklarının İç ve Dış Tenkidi Meselesi", Turkish Studies- İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/2 Winter 2009, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.627, p. 188-198
CUDDON, John Anthony (1979), "Dictionary of Literary Terms" edited by Eric Patridge and David Crystal, London: Andre Deutsch, s. 166
ÇAVUŞOĞLU, Mehmed (1986), "Divan Şiiri", Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı II, S. 415-417, s. 1-2
ÇAVUŞOĞLU, Mehmed (2007), "Divanlar Arasında", Kitabevi, İstanbul
ÇAVUŞOĞLU, Mehmed (1971), " Necâtî Beg Divanı Tahlili", MEB, İstanbul
EMİL, Birol (1997), "Eski Edebiyatımız, Türk Kültür ve Edebiyatından Meseleler 1", Ankara, s. 164-173
ENGİNÜN, İnci (2013), "Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat'tan Cumhuriyet'e (1839-1923"), Dergâh Yayınları, İstanbul, s.22
ER, Mutlu (2013), "Geshischte Der Türkischen Literatur İn Dokumenten -Belgelerle Türk Edebiyatı Tarihi" TURKİSH STUDİES, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/4 Spring 2013 p. 1499-1500, Ankara
KALPAKLI, Mehmet (1999), "Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler", YKY, İstanbul, s.229-243
KAPLAN, Mehmet (1997) Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 1, Dergâh Yayınları, İstanbul, s. 190-191
KAPLAN, Mehmet (1978), "Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi", II (1865-1876), İstanbul
KORKMAZ, Ramazan (2013), "Yeni Türk Edebiyatı 1839-2000", Grafiker Yayınları, Ankara, s.29-30
KURNAZ, Cemal (1996), "Hayalî Bey Divanı Tahlili", MEB, 1996
KÜÇÜK, Sabahattin (1994), "Bâkî Divanı", Tenkitli Basım ,TDK Yay. Ankara, s.216, G /320-2
MORAN, Berna (2002), "Edebiyat Kuramları ve Eleştiri", İletişim Yayınları, İstanbul, s.135-136
Musahabe, (1910),Sırat- Mustakim, C 4, nu 86, 15 Nisan 1326/28, s. 131-132
ÖNERTOY, Olcay (1980), "Edebiyatımızda Eleştiri Tanzimat ve Servet-i Fünun Dönemleri", Ankara Üniversitesi DTCF Yay., Ankara, s.9-12
ÖZGÜL, M. Kayahan (2006), "Divan Yolu'ndan Pera'ya Selâmetle -Modern Türk Şiirine Doğru", Hece Yayınları, Ankara, s.133
ÖZÖN, Mustafa Nihat (1963), "Türk Eleştirisine Bir Bakış", Türk Dili, Eleştiri Özel Sayısı, C. XII, Temmuz, s. 548-555
PARLATIR, İsmail, ENGİNÜN, İnci, ERCİLASUN, Ahmet Bican, KERMAN, Zeynep,
UÇMAN, Abdullah, ÇETİN, Nurullah (2006), "Tanzimat Edebiyatı", Akçağ Yay., Ankara, s.10
SCHİMMEL, Annemarie (1990), " Alman Gözüyle Divan Edebiyatı", Yönelişler S. 47, Haziran
ŞENTÜRK, Ahmet Atillâ (1993), "Osmanlı Şairlerinin Gözlemciliği ve Klasik Edebiyatımızda Realiteye Dair", Dergâh, nr. 41, Temmuz
ŞENTÜRK, Ahmet Atillâ (1999), "Osmanlı Şiir Antolojisi", YKY, İstanbul, s.IX-X
TANPINAR, Ahmet Hamdi (1992), "Edebiyat Üzerine Makaleler", Haz. Zeynep Kerman, Dergâh Yayınları, İstanbul, s.74
TANPINAR, Ahmet Hamdi (1967), "Namık Kemal ve Edebiyatımız, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi", 3. b., İstanbul, s. 322-432
TANPINAR, Ahmet Hamdi (1995), "Yahya Kemal", Dergâh Yayınları, İstanbul
TARLAN, Ali Nihad, (1981), "Divan Edebiyatı", Edebiyat Meseleleri, İstanbul, s. 83-84
TARLAN, Ali Nihad (1981), "Divan Edebiyatında Sanat Telâkkisi, Edebiyat Meseleleri", İstanbul, s.45-46 Tasvir-i Efkâr (1866), nr. 416-417; 28, 31 Ağustos
TOLASA, Harun (1979), Klasik Edebiyatımızda Divan Önsöz (Dîbâce)leri; Lami'î Divanı Önsözü ve (buna göre) Divan Şiiri Sanat Görüşü, Journal of Turkish Studies, Ed. By Şinasi TekinGönül Alpay Tekin, Harvard Unv. Printing Office, S.3
TOLASA, Harun (1983), "Sehî, Latifî, Âşık Çelebi Tezkirelerine Göre 16. yy. da Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi", Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, s. VII-X , 79, s. 166
YETİŞ, Kâzım (1996), "Namık Kemal'in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları", İstanbul, Alfa Yayınları, s.344-360