MYANMAR'DAKİ MEİKTİLA TÜRK ŞEHİTLİĞİNİN KİTÂBESİNE DÂİR BİR KEŞİF

I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı ordusu birçok cephede savaşmıştır. Savaş sırasında Osmanlı ordusundan iki yüz binden fazla asker, çeşitli cephelerde Fransız veya İngiliz askerlerine esir düşmüştür. Bunlardan İngilizlere esir düşenlerin bir kısmı uzak doğuya, Hindistan'a ve bugünkü ismi ile Myanmar'a götürülmüştür. Myanmar'da esirler birkaç esir kampında tutulmuştur. Bu kamplarda esarette iken hayatını kaybedenler, defnedilmişlerdir. Bugün Myanmar'da iki tane Türk şehitliği bulunmaktadır. Söz konusu şehitlikler, zamanında o kamplarda bulunan Osmanlı askerleri tarafından yapılmış ve etrafı duvarla çevrilmiştir. Öyle ki, bunlardan Meiktila'daki şehitliğin girişine bir de şehitlik kitâbesi konulmuştur. Zaman içinde özellikle II. Dünya Savaşı sırasında bu şehitlik büyük ölçüde tahrip edilmiş; mezar taşları sökülmüş, girişteki kitâbe de yıkılmıştır. Bugün yerinde olmayan ve şehitliğin bir bakıma kimlik kartı hükmünde olan söz konusu kitâbenin metnini araştırmalarımız sırasında 1922 yılında çıkan bir dergide keşfettik. İşte yazımızda, aruz vezni ile yazılmış altı beyitlik bu kitâbe üzerinde durulacak ve böylece bilim dünyası ile de paylaşılmış olacaktır. yapıldığını, esirlerin nasıl bir duygu ve düşünce içinde olduklarını öğrenmek mümkündür. Günümüzdeki fotoğraflarına bakıldığında neredeyse boş bir tarla görünümünde olan şehitliğin bir an önce orijinal haliyle yeninde imar edilmesi ve kitabenin de eskiden olduğu gibi giriş kapısının üzerine konulması en büyük temennimizdir. Zira böylece şehitlerin ruhunun şad olacağı kanaatindeyiz.

AN EXPLORATION REGARDING TO THE EPITAPH OF THE MEIKTILA TURKISH CEMETERY IN MYANMAR

Ottoman army had fought on many fronts in World War I (19141918). During the war, more than two hundred thousand soldiers from the Ottoman army have been captured bythe French or British soldiers on various fronts. Among these, some of them who were captured by the British were taken to Far East, India and today with the name Myanmar. The captives were kept in a few prisoner camps in Myanmar. The ones who died in captivity in these camps were buried in a place which was created near the camp. Today, there are two Turkish Cemeteries in Myanmar. These subject matter cemeteries were constructed by the Ottoman soldiers who were in those camps in those days and surrounded by the walls. Indeed, an epitaph was placed in the entrance of the Turkish cemetery in Meiktila as well. Over time, especially during the World War II, this cemetery was highly destroyed, tombstones were removed, and the epitaph in the entrance was demolished. We have discovered the text of the subject matter epitaph, which is not there today and in a way the identity card of the cemetery,in a journal publishedin 1922 during our researches. In this article we will focus on this six couplet epitaph which was written in prosody and thus share it with the world of science as well. It is possible to learn how the cemetery was built and how the feelings and thoughts of the prisoners were by means of the subject matter poem. When we look at the recent pictures of the cemetery, it seems like almost an empty field. We wish to see it reconstructed in the original way and have the epigraph put on the entrance hatch immediately. Thus we think that the souls of the fallen will rest.

PDF

___

AKKOR, Mahmut, I. Dünya Savaşı'nda Çeşitli Ülkelerdeki Türk Esir Kampları, ( Basılmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, 2006.
ARIKAN, Mustafa, Asker Mektupları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Anabilim Dalı, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Konya, 1990.
BARDAKÇI, Murat, "Müslümanların katledildiği Burma'daki şehitliklerimizde şimdi fasulye ekiliyor", http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/762868- muslumanlarin-katledildigi-burmadaki-sehitliklerimizde-simdi-fasulye-ekiliyor, 04.04.2014.
Cepheden Mektuplar, Millî Savunma Bakanlığı Yay., Ank., 1999.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat, 8.bsk., Aydın Kitabevi, Ank., 1988. Harp Mecmuası, Sayı:16, Şubat 1916.
http://sehityakinlari.aile.gov.tr/tr
http://sehityakinlari.aile.gov.tr/tr/5050/Myanmar-Turk-Sehitlikleri-Yapim-Projesi,
http://www.msb.gov.tr/Birimler/personel/arsivmd/html/Sehitlikler/Yurtdisi/yurtdisi.html, 03.04.2014
http://www.osmanlicaturkce.com/?k=ketibe&t=%40, 03.04.2014
http://www.timeturk.com/tr/2012/08/10/myanmar-daki-osmanli-sehitliginin-hazinhikayesi.html, 03.04.2014
http://www.tufs.ac.jp/common/fs/asw/tur/htu/list1.html#?, Nu.1095., 04.04.2014.
KUTLU, Cemil, "Krasnoyarsk'ın Ölüm Kampından Yatılı Üniversiteye Dönüşmesi", A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı: 32, Erzurum, 2007.
KUTLU, Cemil, I. Dünya Savaşında Rusya'daki Türk Savaş Esirleri ve Bunların Yurda Döndürülmeleri Faaliyetleri, Atatürk Üniversitesi Atatürk İlkerleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Erzurum, 1997.
Mehmet Akif, "Asım'dan Bir Parça", Sebilürreşad, C.24, Nu.608, 10 Temmuz 1340
Mehmet Emin, "Orduya Selam", Harp Mecmuası, Yıl:1, Sayı: 4, Kanûn-ı sâni 1331.
TAŞKIRAN, Cemalettin, I.Dünya Savaşı'nda Türk Esirleri, İş Bankası Yay., 4.bsk., İst., 2011.