TEVFİK FİKRET'İN "RAMAZAN SADAKASI" ŞİİRİNİN ONTOLOJİK ANALİZ METODUYLA ÇÖZÜMLENMESİ

Sanat ontolojisi varlığı bir bütün olarak değil, tabakalara ayırarak varlığın özüne ulaşmayı ilke edinen bir kuramdır. Roman Ingarden ve Nicolai Hartmmann'ın öncülüğünde tabakalara ayrılan ontolojik tahlil oldukça yeni bir yöntemdir. Bugünkü anlamda varlığı 1930'lara dayanan bu yöntem, sanat eserini bir obje veya nesneden farklı bir kategoriye alır. Buna göre her sanat eseri ayrı bir yaratımdır. Her sanatçı, eserine kendi yorumunu katar. Yaratıcı süje ile okuyucu özne (süje) arasındaki ilişkiyi ortaya çıkaran sanat ontolojisine göre metin, şekil ve anlam yönünden iki genel kategori altında ele alınır. Ön yapı dediğimiz şekil kategorisinde ön yapıdaki ses yapılarından yola çıkılarak anlamın derin tabakalarına doğru yol alınır. Bu şekilde sanat eserinin ontik yapısını anlaşılır hale getirmeyi amaçlayan bu yöntem, İsmail Tunalı'nın da katkılarıyla oldukça olgunlaşmış ve Türk edebiyatında hem eski hem de yeni ürünlere uygulanabilecek bir yapıya kavuşmuştur. Bu çalışma yukarıda değindiğimiz ontolojik yöntem çerçevesinde Servet-i Fünûn şiirinin en önemli temsilcisi olan Tevfik Fikret'in "Ramazan Sadakası" şiirini incelemeyi amaçlamaktadır. Soğuk bir ramazan gününde dilenen zavallı bir çocuğu konu alan bu şiir, ses tabakasından yola çıkılarak şiirden evrensel çıkarımlarda bulunulan alınyazısı tabakasına kadar vardırılacaktır. Bu şekilde şiirin ritmini sağlayan aliterasyon, asonans, kafiye, redif, söz sanatları gibi armonik unsurların şiirin anlam tabakasına olan katkısı ortaya çıkarıldıktan sonra, tabakalardan teker teker geçilerek şiirin temasına ulaşılmaya gayret edilecektir.

ANALYSIS OF TEVFİK FİKRET'S POEM "RAMAZAN SADAKASI" WITH ONTOLOGICAL ANALYSIS METHOD

Ontology of art is a theory that researches the existence not as a whole but dividing it into layers and tries to reach the core of existence. Ontological analysis that is divided into layers with Roman Ingarden and Nicolai Hartmmann's leadership is a quite new method. In today's context, this method that dates back to 1930's categorizes work of art other than an object. According to this, every work of art is a different creature. Each artist adds his own interpretation to his work. According to the ontology of art that reveals the relationship between creator and reader, text is handled under two categories as image and meaning. In the image category that is called front structure, from the voice structure in the front structure, it can be reached across to deep layers of meaning. In that way this method which aims to make work of art's ontic structure more clear maturates with the contributions of İsmail Tunalı and reaches the structure that can be applied to both new and old works in Turkish literature. This study aims to examine the "Ramazan Sadakası" of Tevfik Fikret who is the most important representative of Servet-i Fünun poetry, with the frame of ontological methods that we mentioned above. This poem that is about a poor child who begs on a cold Ramadan day will be reached to destiny layer that makes universal deductions from voice layer. In that way, after the poetry's harmonic components like alliteration, assonance, rhyme, redif, rhetoric are revealed to meaning layer, it will be tried to reach theme of poem by passing the layers one by one.

PDF

___

AKYÜZ, Kenan (2010), Batı tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.

AZAP, Samet (2013), Ontolojik Çözümleme Yöntemi Ve "Kanla Kirlenmiş Evrak" Şiiri Üzerine Bir Çözümleme Denemesi, Turkish Studies, Volume 8/1 Winter 2013, s. 843-853.

BAYRAM Yavuz ve ERDEMİR Avni (2008), Manzum Metinlerin Tahlilinde Ontolojik Yöntem, Prof. Dr. Mustafa ÖZBALCI Armağanı, Ankara, s.76-89.

BAYRAM, Yavuz (2003), "Ontolojik Analiz Metodu ve Bir Uygulama" Yom Sanat, S. 12 (MayısHaziran), Adana.

BİNGÖL, Ulaş (2013), Abdülhak Hamit Tarhan'ın "Nâkâfi" Adlı Şiirinin Ontolojik Tahlili, Turkish Studies, Volume 8/13 Fall 2013, s. 543-558.

CEVİZCİ, Ahmet (2012), Felsefe Sözlüğü, Say Yayınları, İstanbul.

CÖMERT, Bedrettin (2008), Estetik, De Ki Basım Yayım, Ankara.

DİLÇİN, Cem (2009), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

EAGLETON, Terry (2011), Şiir Nasıl Okunur, Agora Kitaplığı, İstanbul.

ERSOY, Mehmet Akif (2000), Safahat, Erhan Yayınları, İstanbul.

FİKRET, Tevfik (1973), Rübâb-ı Şikeste ve Diğer Eserleri (Haz. Fahri Uzun), İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul.

HARTMANN, Nicolai (2010), Ontolojinin Işığında Bilgi, Çeviren: Harun Tepe, Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, Ankara.

KAPLAN, Mehmet (2008), Tevfik Fikret Devir -Şahsiyet- Eser, Dergâh Yayınları, İstanbul.

KARATAŞ, Turan (2011), Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Sütun Yayınları, İstanbul.

KOLCU, Ali İhsan (2011), Servet-i Fünûn Edebiyatı, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum.

MORAN, Berna (2007), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul.

NİŞANYAN, Sevan (2010), Sözlerin Soyağacı, Everest Yayınları, İstanbul.

TANPINAR, Ahmet Hamdi (2011), Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergâh Yayınları, İstanbul.

TUNALI, İsmail (2011), Sanat Ontolojisi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.

TUNALI, İsmail (2012), Estetik, Remzi Kitabevi, İstanbul.

UÇ, Himmet (2009), Tevfik Fikret'in Psikobiyografisi, Bizim Büro Basımevi, Ankara.

ULUDAĞ, Mehmet Emin (2013), Düş Kırıklığı Bağlamında Tevfik Fikret ve Vatan, Turkish Studies, Volume 8/1 Winter 2013, s. 2685-2695.

ÜNAYDIN, Ruşen Eşref (1919), Tevfik Fikret, Hayatına Dair Hatıralar, İstanbul.

WELLEK Rene ve WARREN Austin (2013), Edebiyat Teorisi, Çeviren: Ö. Faruk Huyugüzel, Dergâh Yayınları, İstanbul.