MEVSİMLİK GEZİCİ TARIMA BİR ÖRNEK: BOSTANCI KÖYÜ (YUSUFELİ-ARTVİN)

Bostancı, Yusufeli ilçe merkezinin kuzeyinde, Altıparmak (Barhal) Çayı'nın doğusunda, ilçe merkezine 26 km uzaklıkta ve ortalama 10001600 m yükselti basamağında vadi içerisinde kurulmuş bir köy yerleşmesidir. Köydeki 200 hanede 270'i erkek ve 264'ü kadın olmak üzere 534 kişi yaşamaktadır. Bostancı köyü çok göç vermiş olup, 200 hanenin üç katı kadarı da Konya, Ankara, İstanbul, Bursa ve İzmit gibi illere göç etmiştir. Köy halkı geçimini tarım ve hayvancılık faaliyetleri yaparak sürdürmektedir. İklim şartlarının tarıma elverişli olmasına rağmen yeryüzü şekillerinin olumsuz etkilerinden dolayı tarım arazilerinin sınırlı olması, tarım işçilerinin il dışına göç etmesine neden olmuş ve onları yeni arayışlara itmiştir. Tarımsal üretim için Yusufeli'nden Arpaçay'a göç eden Bostancı köyü halkı mevsimlik gezici tarıma örnek olan bir köydür. Bu nedenle köy halkının bir bölümü yaklaşık 40-50 yıldan fazla süredir Erzurum (Pasinler ve Horasan), Kars (Arpaçay ve Susuz), Ağrı ve Van gibi illerde kiraladıkları tarlalarda sebze yetiştirdiklerinden köye Bostancı adı verilmiştir. Her yıl ortalama 10-15 hane Kars'ın Arpaçay ilçesinde arazi kiralayarak mayıs ayından kasım ayına kadar bostancılık yapmaktadır. Bu çalışmada, mevsimlik gezici tarım ile uğraşan insanların sürdürdükleri tarımsal faaliyetlerin türü, bu faaliyeti gerçekleştirme nedenleri ve tarım arazisinin bulunduğu yerin seçiminde rol oynayan coğrafi faktörlerin neler olduğu, arazi çalışmaları ve yapılan mülakatlar ile araştırılmıştır. Edinilen bulgular neticesinde Bostancı köyü halkı mevsimlik tarım işgücü ihtiyacından ziyade arazi kiralama yoluyla "geçim tipi" mevsimlik tarımsal faaliyetler çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Yaklaşık 6 ay boyunca elde edilen tarımsal ürünlerse Kars başta olmak üzere çevre illere ve bazı büyük şehirlere pazarlanmaktadır

AN EXAMPLE TO SEASONAL MIGRATORY AGRICULTURE: BOSTANCI VILLAGE (YUSUFELİ-ARTVİN)

Bostanci is a village habitation located in the North from Yusufeli county seat, in the east from Altiparmak (Barhal) Stream, in a distance of 26 kms from the county seat and in a valley approximatly at 10001600m altitude. There are 534 people, with 270 of it being male and 264 of it female, in 200 households in the village. Bostanci village has emigrated a lot, three times of the 200 households have immigrated to cities as Konya, Ankara, Istanbul, Bursa and Izmit. Village people live off of agriculture and ranching activities. Even though the climate is suitable for agriculture due to negative effects of landforms and agricultural estates being limited has caused agricultural laborers to immigrate outside the city and pushed them to new seekings. Bostanci village who has immigrated from Yusufeli to Arpacay for agriculture is an example of this activity. Therefore, because part of the village has been growing vegetable in the fields which they rent in cities like Erzurum (Pasinler and Horasan), Kars (Arpacay and Susuz), Agri and Van, the village was given the name of Bostanci (gardener). Every year approximately 10-15 households rent fields in Kars - Arpacay and are trucking from May to November. In this study, the type of the agricultural activities that are performed by the people who are involved with migratory agriculture, the reason behind these activities and the contributory elements in choosing the agricultural estate have been researched with field trips and interviews. Within this context, it has been understood that the Bostanci village immigrating seasonally is “livelihood type” seasonal agricultural activities by renting fields rather than agricultural seasonal labor requirements

PDF

___

Akbıyık, N. (2011). Malatya’da Çalışan Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal ve Ekonomik Sorunlarının İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (36), 132-154.
Anonim, (2002). Protection of Migrant Agricultural Workers in Canada, Mexico and The United States, Commission for Labor Cooperation. Washington, DC: Secretariat of the Commission for Labor Cooperation. https://www.farmworkerjustice.org/sites/default/files/documents/7.5.e.%20NAALCAgricul turalWorkerstudy4.pdf Erişim Tarihi: 16.01.2017.
Anonim, (2003). Internatıonal Labour Organization Bureau For Workers Activities, Background Paper, International Workers’ Symposium on Decent Work in Agriculture, Geneva, 15-18 September 2003. http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/--- sector/documents/publication/wcms_161567.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2017.
Anonim, (2007). Migrant and Seasonal Farmworkers Health Care Access and HIV/AIDS in Thıs Population, Statewide AIDS Services Delivery Consortium Advisory Group New York State Department of Health AIDS Institute. https://www.health.ny.gov/diseases/aids/providers/reports/migrant_farmworkers/docs/heatl hcareaccess.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2017.
Anonim, (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti Mevsimlik İşçi Göçü İletişim Ağı (MİGA). http://www.festuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/d%C3%BCnyadan_12%20(1).pdf Erişim Tarihi: 15.01.2017.
Anonim, (2013). Migrant Seasonal Workers, The Impact on the Horticulture and Food Processing Sectors of Closing the Seasonal Agricultural Workers Scheme and The Sectors Based Scheme, London: Migration Advisory Committee. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/257242/migr ant-seasonal-workers.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2017
Arınç, K. (2011). Doğal, İktisadi, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin Bölgeleri, Cilt: I. Biyosfer Araştırmaları Merkezi Coğrafya Araştırmaları Serisi, Erzurum.
Atalay, İ. (2006). Toprak Oluşumu, Sınıflandırılması ve Coğrafyası. Çevre ve Orman Bakanlığı.
Avcı, M. (2005). Çeşitlilik ve Endemizm Açısından Türkiye’nin Bitki Örtüsü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 13, 27-55.
Bernabe, S. (2002). A Profile of Informal employment: The Case of Georgia, Working Paper on The Informal Economy No. 9 (ILO, Geneva, 2002). http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/- --ed_dialogue/---sector/documents/publication/wcms_161567.pdf Erişim Tarihi: 15.01.2017.
Bulut, E. (2013). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam ve Çalışma Koşullarına İlişkin Bir Saha Araştırması: Kocaali Örneği. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Büyüktarakçı, S. (2010). İş Hukukunda Mevsimlik İşler ve Kampanya İşleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
Ceylan, S. (1995). Artvin Yöresinin Coğrafi Etüdü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çağlayan, Ç. (2010). Tarım Politikalarındaki Değişimin Sağlık Üzerine Etkileri. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 38, 7-17. http://www.ttb.org.tr/MSG/dergi/38/msg38.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2017.
Çınar, S. ve Lordoğlu, K. (2011). “Mevsimlik tarım işçileri: Marabadan ücretli fındık işçiliğine” III. Sosyal Haklar Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli. 419 – 448
Demir, M. (2013). Kars Kent Coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Demir, M. (2015). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal Güvenlik Haklarına İlişkin Değerlendirmeler ve Öneriler. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 44 (1), 177-194.
Doğanay, H. ve Coşkun, O. (2012). Tarım Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Egemen, E. A. (2015). Mevsimlik Tarım İşçileri ve Barınma Sorunları. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Emiroğlu, C. (2010). Editörden. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 41(38), 1.
Ertürk Akay, S. (2017). A Geographical Assessment of Labour İmmigration in Turkey. International Journal of Human Sciences, 12(2), 521-531. doi: 10.14687/ijhs.v12i2.3337.
Friedrich Ebert Stiftung Derneği, (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti, Mevsimlik İş Göçü İletişim Ağı (MİGA), Mayıs 2012. http://www.festuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/d%C3%BCnyadan_12%20(1).pdf Erişim Tarihi: 16.01.2017.
Geçgin, E. (2009). Ankara – Polatlı Örneğinde Sosyal Dışlanma Açısından Mevsimlik Tarım İşçiliği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 3-35.
Gürsoy, Ö. B. (2010). Bir Yaşam Biçimi Olarak Dışlanma: Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçileri”.
Ayşe Buğra (Ed.), Sınıftan Sınıfa Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları İçinde. İstanbul: İletişim.
Görücü, İ. ve Akbıyık, N. (2010). Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçiliği: Sorunları ve Çözüm Önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce – Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5, 189-2019.
Hayata Destek İnsani Yardım Derneği, (2014). Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliği Araştırma Raporu. http://hayatadestek.org/media/files/raporHDD.pdf Erişim Tarihi: 24.07.2016.
Hayata Destek Derneği, (2014). Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliği Araştırma Sonuçları Çocuk Bulguları Ön Rapor. http://hayatadestek.org/media/files/raporHDD.pdf Erişim Tarihi: 24.07.2016.
Hogart, K. ve Mendoza, C. (2000). African Immigrant Workers in Spanish Agriculture. Working Paper 2, The Center for Comparative Immigration Studies CCIS University of California, San Diego. http://ccis.ucsd.edu/_files/wp2.pdf, Erişim Tarihi: 15.01.2017.
Igartúa, G. V. (2004). The Temporary Mexican Migrant Labor Program in Canadian Agriculture. Working Paper 90, The Center for Comparative Immigration Studies CCIS University of California, San Diego. http://ccis.ucsd.edu/_files/wp90.pdf, Erişim Tarihi: 15.01.2017.
İçduygu, A. ve Sirkeci, İ. (1999). “Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri”, Oya Baydar (Ed.). 75 Yılda Köylerden Şehirlere içinde. İstanbul: Bilanço’98 Yayın Dizisi, 269-276.
Kaleci, H. (2007). “Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyolojik Analizi: Eskişehir Örneği”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Karageçi, M. (2014). Arpaçay Havzası’nda Tunç Çağı Yerleşmeleri. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 1(14). 79
Karaman, K. ve Yılmaz, A. S. (2011). Mevsimlik Tarım İşçileri ve Enformel İlişkiler Ağı: Giresun’da Çalışan Mevsimlik Tarım İşçileri Üzerine Bir Araştırma, ZFWT, 3(1), 211-226.
Kaya, M. ve Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik (Gezici/Geçici) Tarım İşçilerinin İki Yerleşim Birimindeki Yaşam Koşulları ve Sağlık Durumlarına Niteliksel Bakış. Turkish Journal Of Public Health, 13(2), 115-126.
Ketin, İ. (1983). Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi.
Koca, H. ve Girgin, M. (2000). Alaşehir İlçesine Mevsimlik İşçi Göçü. Doğu Coğrafya Dergisi, 6 (4), 301-321.
Kocaman, S. (2014). Kars İlinin İdari Coğrafya Analizi. The Journal Of Academic Social Science Studies, (29), 271-292.
Koday, Z. ve Erhan, K. (2010). Yusufeli İlçesinin İdari Coğrafya Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-11.
Kurt, S. ve Kantar, F. (2010). “Yusufeli İlçesi Tarım Potansiyelinin Ekonomiye Kazandırılmasına Yönelik Tespit ve Öneriler”. Muammer Demirel ve Mustafa Akıllı (Ed.). Geçmişten Geleceğe Yusufeli Sempozyumu. İstanbul: Yusufeli Belediyesi Yayınları, 231-262.
Kutlu, S. 2011. Erişkin Göçebe Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam Kalitesi Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Lordoğlu K. ve Etiler N. (2014). Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2 (41), 115- 134.
Menemencıoğlu K. (2012). Tarım ve Orman İşçiliğinde Çalışma Yeri Koşulları ve Karşılaşılan Sorunlar. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 5 (2), 72-76.
Orhan, B. 2015. Yenişehir Ovası’nda Tarımsal Faaliyetler. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Özbekmezci, Ş. ve Sahil S, (2004). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal, Ekonomik ve Barınma Sorunlarının Analizi, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (3), 261-274.
Rosenbaum, R. P. (2002). Migrant and Seasonal Farmworkers in Michigan: From Dialogue to Action. JSRI Working Paper No: 39, The Julian Samora Research Institute, Michigan State University, East Lansing, Michigan. http://www.jsri.msu.edu/upload/workingpapers/wp39.pdf Erişim Tarihi: 14.01.2017.
Selek Öz, C. ve Bulut E. (2013). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Türk Hukuk Sistemi İçerisindeki Yeri, Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 94-111.
Selek Öz, C. ve Bulut E. (2014). “Düzgün İş” Bağlamında Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma Koşullarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (16), 99-121.
Selek Öz, C. (2015). Mevsimlik Gezici Tarım İşinde Kadın Emeği ve Sorunları, Türkiye TohumcularBirliğiDergisi,16(4),s:13-15 http://www.turktob.org.tr/dergi/dergi16/index.html#/0 Erişim Tarihi: 24.07.2016.
Sever, R. (2010). “Yusufeli Barajı ve Bazı Çevresel Etkileri”. Muammer Demirel ve Mustafa Akıllı (Ed.). Geçmişten Geleceğe Yusufeli Sempozyumu. İstanbul: Yusufeli Belediyesi Yayınları, 193-206.
Şahin, M. (1970). Kars ve Civarında Çayır Örtüsü Altında Teşekkül Etmiş Olan Büyük Toprak Guruplarının Morfolojik Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Erzurum: Atatürk Üniv. Yay. No. 270.
Şen, E. (1984). Türkiye’de Mevsimlik İş Gücü Göçleri Üzerine Düşünceler. Ege Coğrafya Dergisi, 1 (2), 1-7.
Şimşek, Z. (2012). Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması 2011. Ankara: Damla Yayınları.
T.C. Anayasa. (2012). Ankara: Seçkin Yayınevi.
Tıraş, M. (1995). Yusufeli (Artvin) Kasabasında Yerleşme. Doğu Coğrafya Dergisi, 1(1). 396-412.
Tıraş, M. (1994). Bölgesel Coğrafya Açısından Bir Araştırma Yusufeli ve Yakın Çevresinin Coğrafi Etüdü, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
TÜİK, (2015). Haber Bülteni: İş Gücü İstatistikleri Eylül 2015, Sayı: 18644, Yayımlanma Tarihi: 15 Aralık 2015.
Uzundere, A. (2015). Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçileri: Temel Eğitim Sorunları ve Çözüm Önerileri (Fındık Tarımı Örneği). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yeniay, G. (2011). Mevsimlik Tarım İşçiliği: Giresun Örneği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yürüdür, E., Kara, H. ve Arıbaş, K. (2010). Türkiye’nin Organik (Ekolojik) Tarım Coğrafyası. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 32 (9), 402-424.
http://www.mevsimliktarimiscileri.com/sayfadetay.aspx?id=11 Erişim Tarihi: 13.01.2017.
https://migration.ucdavis.edu/rmn/more.php?id=907 Erişim Tarihi: 14.01.2017.
https://migration.ucdavis.edu/rmn/more.php?id=1354 Erişim Tarihi: 15.01.2017.
http://www.farmingfutures.org.uk/blog/uk-needs-stronger-agricultural-workforce-cope-brexit Erişim Tarihi: 15.01.2017.