BİR KLASİK ELİTİZM ELEŞTİRİSİ VE YENİ BİR ELİTİZM MODELİ ÖNERİSİ: “GÜÇLÜ DEMOKRATİK ELİTİZM MODELİ

Tarih boyunca, neredeyse bütün toplumlarda, küçük bir elit grup, toplumun çoğunluğunu yönetmiştir ve yönetmektedir. Demokrasiyi zaafa uğratan bu basit gerçek; seçkincilik ve popülizm kıskacında derin tartışmalara sahne olurken; alana en önemli katkıyı ise elitizm teorileri sunmuştur. bağlamında ideal düzen arayışı, kimin (Kim yönetmeli?), kimi (Nasıl bir halkı?), nasıl yönetmesi (Nasıl yönetmeli?) ve iktidarın nimetlerinden kimlerin yararlanması gerektiği (Kim faydalanacak) gibi sorular ekseninde sürmektedir. Bu çalışma; tekil, insicamlı ve ayrıcalıklı bir elit grubunun, orantısız emretme gücüyle halka hükmettiği oligarşik demokrasiye karşı; cumhuriyetçi erdemlere sahip, parçalı ve güçlü elit kesiminin; katılımcı ve etkin yurttaşlıkla dengelendiği "güçlü demokratik elitizm" modelini üretmekte ve önermektedir. Nitekim reel demokrasi, halkın zayıf olduğu ve güçlü ekonomik siyasi oligarşiler karşısında etkisiz kaldığı, fiili bir duruma denk düşer. O bakımdan demokratik elitizm teorisinin, sosyopolitik gerçekler karşısında yeniden düzenlenmesi ve inşa edilmesi gerekmektedir. Bu sorunsaldan hareketle, tarafımızca oluşturulan bu yeni model önerisinde, karar almada sorumluluk elitler ve vatandaşlar arasında eşit dağıtılmıştır: Zira bizce, elitlerin, çoğunluğun tiranlığa dönüşmemesinin bir garantisi; yurttaşların da, elitlerin oligarşiye ve plütokrasiye dönüşmemesinin denetleyicisi olduğu "güçlü demokratik elitizm", ideal bir modeldir. Bu bağlamda, "güçlü demokratik elitizm teorisi", ana gövdesi itibariyle, demokratik elitizmin temel unsurlarını kabul eder. Ne var ki, teori ve gerçek arasındaki yarılmalar, cumhuriyetçilik arasındaki dengenin iyiden iyiye yitirilmiş olması gibi unsurlar, demokratik elitizmin revize edilmesini, bazı konularda açımlanmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede, modelimiz, katılımcıdemokrasi modeli ve Rousseau'nun Cumhuriyetçi fikirleri ile benzerlikler göstermekle birlikte; özellikle "ekonomik demokrasi"ye yaptığı özel ve güçlü vurgular ile katılımcı demokrasiden; güçlü bir elitizmi savunması bakımından da Rousseau'dan ayrışmaktadır

A CRITICISM OF CLASSIC ELITISM AND A SUGGESTION OF A NEW ELITISM MODEL: STRONG DEMOCRATIC ELITISM MODEL

Throughout history, in almost all societies, a small elite group has ruled and is still ruling the majority of society. Whilst, this simple fact, which debilitates the democracy, witnesses deep discussions in the grip of elitism and populism, it has been the theories of elitism that have contributed to the field at utmost. The search of elite theories for the ideal order within the context of the people/elite, the republic/democracy continues on the axis of questions such as who (who should rule?) should rule who (who to rule?) and how (how to rule?)? This study produces and puts forward the model of “strong democratic elitism” where a fragmented and powerful elite circle with republican virtues is balanced with participatory and effective citizenship against an oligarchic democracy in which a singular, coherent and privileged elite group rules the people with disproportionate power of order. Hence, real democracy corresponds to an actual situation in which the people are weak and ineffective against strong economic political oligarchies. In that sense, the theory of democratic elitism needs to be rearranged and constructed in the face of socio-political realities. On this problematic basis, in this proposed new model, the responsibility for decision-making is evenly distributed between elites and citizens: because, according to us, the model of "strong democratic elitism" in which the citizens are also the controller of the elites in order not to allow them to turn into oligarchy and plutocracy, and which is a guarantee for the majority in terms of elites’ not turning into tyranny, is an ideal model. In this context, the "strong democratic theory of elitism" accepts the basic elements of democratic elitism as its main axis. However, the divisions between theory and reality, the facts of today's world, the remarkable loss of the balance between liberalism and republicanism needs the democratic elitism to be revised, and some issues to be evincible. In this frame, our model shows similarities with the model of participatory democracy and Rousseau's Republican ideas; this model distinguishes from participatory democracy with special and strong emphases on "economic democracy" and also from Rousseau in terms of a strong elitism defense.

PDF

___

Arslan, R. (2010), Elitizm Teorisi ve Teorisyenleri, Dora Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
Barber, B. (1995), Güçlü Demokrasi, Yeni Bir Çağ İçin Katılımcı Siyaset, Çev: Mehmet Beşikçi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Bogdanor, V. (1999b), Blackwell’in Siyaset Bilimi Ansiklopedisi II (L-Z), Çev: Erhan Yükselci, Sema Yükselci, Bülent Peker, Ümit Yayıncılık, Ankara.
Bottomore, T. (1997), Seçkinler ve Toplum, Çev: Erol Mutlu, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Çaha, Ö. (2012), Demokrasi, Ed: Halis Çetin, Siyaset Bilimi İçinde, ss: 221-265, Orion Yayınları, Ankara
Daver, B. (1965), Az Gelişmiş Ülkelerde Siyasi Elit (Seçkinler), Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2, ss: 517-535.
Demirci, F. (2012), Bürokrasi, Ed: Halis Çetin, Siyaset Bilimi İçinde, ss: 381-426, Orion Yayınları, Ankara.
Hacker, A. (2000), Siyaset Biliminin Temelleri, Amerikan Sistemi, Haz: Ahmet Ulvi Türkbağ, Çev: Ahmet Ulvi Türkbağ, Hande Töre, Ayşegül Özkaraoğlu, Tuba Ancın, Oya Kutlu, Aydın
Albayrak, Derya Özveri, Özen Taçyıldız, Der Yayınları, İstanbul. Heywood, A. (2016), Siyasetin ve Uluslar arası İlişkilerin Temel Kavramları, 3. Baskı, BB101 Yayınları, Ankara.
Kalaycıoğlu, E. ve Sarıbay, A. Y. (2009), Tanzimat, Modernleşme Arayışı ve Politik Değişme, Der: Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay İçinde, ss: 9-39, Dora Yayınları, Bursa.
Kant, I. (2006), Özgürlük ve Eşitlik, Der: Michael Rosen ve Jonathan Wolff, Siyasal Düşünce İçinde, Dost Yayınları, Ankara.
Kapani, M. (2009), Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi Yayınları, Ankara.
Karakartal, B. (1984), Bir Siyasal Katılma Türü Olarak Referandum ve 1961 Türk Anayasa Referandumu, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 38, Sayı 3-4, 307-328 (1984)
Kışlalı, A. T. (2010), Siyaset Bilimi, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
Madison, J. (2006), Hizip Tehlikesi, Der: Michael Rosen ve Jonathan Wolff, Siyasal Düşünce İçinde, Dost Yayınları, Ankara.
Mulgan, G. (1995), Antipolitik Çağda Politika, Çev: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Ozankaya, Ö. (1986), Toplumbilim, Tekin Yayınevi, İstanbul.
Özbudun, E. (1964), M.Duverger’in ‘Siyasal Partiler’i ve Siyasal Partilerin İncelenmesinde Bazı Metodolojik Problemler, AÜHF Dergisi, C.XXI, y.1964, S.1-4, s.24-25.
Pareto, V. (2010), Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü, Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması, Çev: Merve Zeynep Doğan, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
Pateman, C. (2006), Katılımcı Demokrasi, Der: Michael Rosen ve Jonathan Wolff, Siyasal Düşünce İçinde, Dost Yayınları, Ankara.
Platon (1992), Devlet, Çev: Selahattin Eyüboğlu, Ali Cimcoz, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Raws, J. (2006), Çoğunluk Yönetimi, Der: Michael Rosen ve Jonathan Wolff, Siyasal Düşünce İçinde, Dost Yayınları, Ankara.
Ringen, S. (2010), Demokrasi Neye Yarar? Özgürlük ve Ahlaki Yönetim Üzerine, Çev: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları, Ankara.
Rousseau, J. J. (2006), Toplum Sözleşmesi, Der: Michael Rosen ve Jonathan Wolff, Siyasal Düşünce İçinde, Dost Yayınları, Ankara. Schmidt, M. G. (2002), Demokrasi Kuramlarına Giriş, Çev: M. Emin Köktaş, Vadi Yayınları, Ankara
Touranine, A. (2011), Demokrasi Nedir, Çev: Olcay Kunal, Yapı Kredi Yayınları, Ankara.
Turhan, M. (1995), Siyaset ve Anayasa, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Turhan, M. (2000), Siyasal Elitler, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Wallece, R. A. ve Wolf, A. (2004), Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Klasik Geleneğin Geliştirilmesi, Çev: Leyla Elburuz ve M. Rami Ayas, Punto Yayıncılık, İzmir.
Waters, M. (2008), Modern Sosyoloji Kuramları, Çev: Ercan Şahbudak, Gündoğan Yayınları, İstanbul.
Zetterberg, H. L. (2010), Önsöz, Pareto’nun Seçkinler Teorisi, İçinde. Pareto, Vilfredo, Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü, Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması, Çev: Merve Zeynep Doğan, Doğu Batı Yayınları, Ankara.