MESLEK ÖNCESİ DÖNEMDE TÜKENMİŞLİĞE İLİŞKİN ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÖRÜŞLERİ

Tükenmişliğe bağlı ortaya çıkan verimlilik kaybı eğitim örgütlerinde görülebilen olumsuz durumlar arasında yer alır. Örgüte ve çevreye ilişkin beklentilerin çok hızlı değişmesi, bireylerin bu hıza uyum sağlayamamasına ve tükenmişliği neden olabilmektedir. Kalabalık ortamlar, sınırlı imkanlar, yönetsel baskılar, yöneticilerin düşük motivasyonu, olumsuz çalışma koşulları, ailesel ve kişisel nedenler işgörenlerde tükenmişliğin belirgin nedenleri arasında yer almaktadır. Bu bağlamda öğretmenlerde ve meslek öncesi süreçte yer alan öğretmen adaylarında tükenmişliğin azaltılması onların kişisel başarılarının artırılmasına, yöneticilerin onlara sosyal destek sağlamasına, sürekli öğrenmeyi teşvik etmesine ve takım çalışmasını özendirmesine bağlıdır. Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının meslek öncesi tükenmişlik düzeyine ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubu 2011-2012 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Uşak Üniversitesi Halil Kaya Gedik Eğitim Fakültesinde öğrenim gören matematik, türkçe, fen bilgisi, sınıf ve sosyal bilgiler öğretmenliği son sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmada Tümkaya, Çam ve Çavuşoğlu tarafından geliştirilen tükenmişlik ölçeği kullanılmıştır. Ölçek 10 maddeden oluşan tek faktörlü 5'li likert tipi bir ölçektir (tablo 2). Araştırmada ölçeğe doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Araştırmada örneklem seçimine gidilmemiştir. Çalışma grubunda bulunan 373 öğretmen adayından geriye dönen 176 ölçek değerlendirilmiştir. Öğretmen adaylarının genel olarak "nadiren" düzeyinde tükenmişlik yaşadıkları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeyleri arasında cinsiyet ve ailevi durum değişkeni açısından anlamlı bir farklılık görülmemiştir.

TEACHERS CANDIDATES' VIEWS ABOUT BURNOUT IN PREVOCATIONAL PERIOD

The resulting loss of efficiency due to burnout is among the negative cases in educational organizations. Expectations regarding to organization and the environment changes quickly leads to inadequate compliance and burnout for individuals. Crowded environments, limited facilities, administrative pressures, low motivation of managers, adverse working conditions, familial and personal reasons leads to burnout among employees. Reducing teacher candidates' burnout depend on to increased their personal success, and provided social support and encouraged continuous learning by school managers. The purpose of this research, is to determine the prevocational burnout levels of teacher candidates. In research, scanning model was used. The study group, consists of the last class students of Faculty of Education of the Usak University who are reading on spring semester of 2011-2012 academic year. In research, burnout scale developed by Çam, Tümkaya and Cavuşoğlu was used. The scale was consists of 10 items, with a single-factor and 5 point likert type. Scale was conducted confirmatory factor analysis In this study. For research was not taken to sample. In the study group, 176 scale returned back from 373 teacher candidates. Teacher candidates in general, "rarely" to experience the level of burnout. The burnout levels of teacher candidates, were no significant differences in terms of gender and familial status variable.

PDF

___

AKSOY-URFALI, ?eyda (2007). Eskişehir İli Özel Eğitim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Osman Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Eski?ehir.

ARICAN, Tamer (2009). Öğretmenlerde Tükenmişlik ve Okul Yönetiminde Bürokrasi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, ?stanbul.

BAYRAM, Nuran, Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Amos Uygulamaları, Ezgi Kitabevi, Bursa 2010.

CORDES, Ciynthia-DOUGHERTY, Thomas, "A Review and an Integration of Research on Job Burnout", Acedemy of Management Review, S. 18(2003), s.4-15.

ÇAVU?OĞLU, ?brahim (2005). Endüstri Meslek Liselerinde Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri ile Bazı Kişisel Değişkenler Arasındaki İlişki, Abant ?zzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Bolu.

Ç?MEN, Sibel (2007). İlköğretim Öğretmenlerinin Tükenmişlik Yaşantıları ve Yeterlik Algıları, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli.

FIMIAN, Michael-BLANTON, Linda, "Stress bırout and role problems among teacher trainees and first year teachers, Journal of Occupatşonal Behavior, S. 8(1987), s. 157-165.

FIVES, H.- HAMMAN, Doug-OLIVAREZ, A., "Analyzing Efficacy, Burnout, and Support During the Student - Teaching Semester", Teacher and Teaching Education, S. 23(2007), s. 916-934.

GMELCH, Walter-GATES, Gordon, "The Impact of Personal, Professional and Organizational Characteristics on Administrator Burnout", Journal Of Educational Administration, S.36 (1998).

JORESKOG, Karl-SORBOM, Dag, LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language, Scientific International Software, Chicago 1993.

KLINE, Rex, Principles and Practice of Structural Equation Modeling, The Guılford Press, New York 2005.

MASLACH, Jackson-LEITER, Michael, Maslach Burnout Inventory Manual, Consulting Psychologist Press., Colifornia 1996.

ÖREN, Nihal-TÜRKOĞLU, Hayriye, "Öğretmen Adaylarında Tükenmi?lik", Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.16(2006).

ÖZ?PEK-KARABIYIK, Aysun (2006). Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerde Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ve Nedenleri, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Edirne.

SCHERMELLEH-ENGEL, Karin-MOOSBRUGGER, Helfried, "Evaluating the fit of Structural Equation Models: tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures", Methods of Psychological Research Online, S: 8(2003), s.23-74.

SONAY, Dursun, (2000). Öğretmenlerde Tükenmişlik İle Yükleme Biçimi, Cinsiyet, Eğitim Düzeyi ve Hizmet Süresi Değişkenleri Arasındaki Yordayıcı İlişkilerin İncelenmesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamı? Yüksek Lisans

Tezi, Trabzon. ??M?EK, Ömer Faruk, Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları, Ekinoks Yay., Ankara 2007.

TÜMKAYA, Songül-ÇAM, Sabahattin-ÇAVU?OĞLU, ?lknur, "Tükenmi?lik Ölçeği Kısa Versiyonu'nun Türkçe'ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalı?ması", Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.18 (2009), s. 387-398.