MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi

Teknolojik gelişmelere paralel olarak insanî duyguların köreldiği günümüz toplumlarında, birbirlerine karşı saygı, sevgi ve hoşgörü duygularını kaybetmeden bilimselliğe ve akılcılığa önem veren, empati kurabilen, azimli, çalışkan ve dürüst bireylerin yetiştirilmesi için etkili bir değer eğitimine ihtiyaç vardır. Okullar, ulusal ve evrensel değerlerin iletimini sağlayarak toplumların devamlılığını sağlayan kurumlardır. Eğitim öğretim sürecinin vazgeçilmez bir parçası olan ders kitaplarının değer iletimi konusunda önemli bir rolü vardır. Öğrenciler, ders kitaplarında yer alan ve ana dilinin her türlü imkânından ve söz varlığı zenginliğinden yararlanılarak oluşturulan edebî eserler yoluyla millî ve evrensel değerleri kazanmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı Milli Eğitim Bakanlığı Yayınevine ait İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerinin hangi ulusal ve evrensel değerleri ilettiğini / sezdirdiğini tespit etmek ve iletilen / sezdirilen değerlerin 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarındaki dağılımını belirlemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri örneklemini, MEB yayınevine ait 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Ders kitaplarında yer alan okuma metinleri, “Değerler Tespit Formu (DTF)”na göre incelenerek hangi ulusal ve evrensel değerlerin metinler aracılığıyla iletildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan çalışmada MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değerlerin iletimini istenen düzeyde gerçekleştirmediği ve 6. sınıfta değer iletiminin daha yoğun olduğu, 7 ve 8. sınıfta ise azaldığı görülmüştür.

Examination of texts at MEB 6, 7 and 8. grade Turkish course textbooks according to value transmission

In our contemporary society which humanistic emotions are corrupting due to increase in technological advances, there is a need for effective value education to train persons who are honest ambitious, hardworking and capable of empathy, who have respect for each other without losing feelings of love and tolerance, who give very importance to science and rationalism. Schools are social institutions which enable the continuity of society by transmission of national and universal values. The course textbooks, which are an indispensable part of education process, have an important role in the transmission of values. Students gain national and universal values through the literary works in course textbooks which are established by benefiting from the richness of mother tongue and its vocabulary. The purpose of this study is to determine which national and universal values are delivered through the reading texts of Primary Education 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks, and to determine how these values are distributed at 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks. This study used document analysis method which is a qualitative research method. The sample of the survey is established of 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks which are published by National Education Ministry (MEB). By examining reading texts in the textbooks according to “Values Assessment Form (VAF)”, it is tried to determine which national and universal values are delivered through texts. In this study, it is found that, texts at MEB 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks did not deliver values at the desired level and value transmission is more intense at 6th grade and has been reduced at 7th and 8th grades.

PDF

___

ALTAN, Abdulkadir vd. (2007). İlköğretim Türkçe 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: MEB Yayınları.
ALTAN, Abdulkadir vd. (2009). İlköğretim Türkçe 8 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: MEB Yayınları.
AŞICI, Murat (2006). “Öğrenme Anlayışlarının Işığında Ders Kitabı Hazırlama Türkçe Örneği”, Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (Editörler: Özcan Demirel, Kasım Kıroğlu), Ankara: 2. Baskı, PegemA Yayıncılık.
BARDİ, Anat vd. (2009). “The Structure of Intraindividual Value Change”, Journal of Personality and Social Psychology, Volume 97, Issue 5, November, p: 913-929.
BEATTY, Sharon E vd. (1985). “AlternativeMeasurement Approaches To Consumer Values: The List of Values and the Rokeach Value Survey”, Psychology & Marketing, Vol. 2 (Fall), 181-200.
BÖREKÇİ, Muhsine (1997). “Türk Eğitim Sisteminde Öğretimin Konusu ve Öğretim Dili Olarak Türkçe”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S: 8, s. 23- 32.
DEBATS, D.L. and BARTELDS B.F., “The Structure of Human Values: A Principal Components Analysis of Rokeach Value.Survey(RVS), www.summitcounselingassociates.com (ET 05.03.2011).
DEMİRHAN, İŞCAN Canay (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği, Ankara Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
DİLMAÇ, Bülent (2002). İnsanca Değerler Eğitimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. EROL, Abdullah vd. (2008). İlköğretim Türkçe 6 Öğretmen Kılavuz Kitabı, İstanbul: MEB Yayınları.
http://www.sciencedirect.com. (ET 11.02.2011).
http://www.tdkterim.gov.tr. (ET 02.04.2011).
JOHNSTON, Charles S. (1995). “The Rokeach Value Survey: Underlying Structure and Multidimensional Scaling”, Journal of Psychololgy, Volume 129, Issue: 5.
KAN, Çiğdem (2009). “Değişen Değerler ve Küresel Vatandaşlık Eğitimi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Eylül, Cilt: 17, No: 3, s. 895-904.
KARAGÖZ, Beytullah (2009). Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre İlköğretim 6 ve 7. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Değerlerin İncelenmesi (Muğla İli Örneği), Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
KILIÇ, Durmuş (2006). “Ders Kitabının Öğretimdeki Yeri”, Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (Editörler: Özcan Demirel, Kasım Kıroğlu), Ankara: PegemA Yayıncılık.
KILINÇ, Aziz ve AKYOL GÜRLER Şebnem (2010). “Türkçe Dersi ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarında Değerler Eğitiminin Karşılaştırmalı olarak İncelenmesi”, III. Uluslar arası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı (Editör: İlyas Yazar), 16-18 Aralık, İzmir, s. 611-618.
KOCAMAN, Ahmet (2009). Dil ve Eğitimi Düşünmek, İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
KÜKEN, Gülnihal (1996). Felsefe Açısından Eğitim, İstanbul: Alfa Basın Yayım Dağıtım. MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6,7 ve 8. Sınıflar), Ankara: MEB Yayınları.
ÖZGÜVEN, İ.Ethem (1994). Psikolojik Testler, Ankara.
PARLAKYILDIZ, Hayrettin (2009). “İlkokul İkinci Devrede Türkçe Ders Kitaplarındaki Moral Değerlere Kısa Bir Bakış (1948-1968 Yılları Arası)”, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXII (1), s. 245-262.
RASSİN, R.N. Michal (2010). “Values Grading among Nursing Students-Differences between the Ethnic Groups”, Nurse Education Today, Volume 30, Issue 5, July, Pages 458-463.
SARI, Enver (2005). “Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği”, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt:3/ Sayı: 10, Temmuz, s. 73-88.
SCHWARTZ, Shalom.H. and BILSKY, Wolfgas (1987). “Toward a Universal Psychological Structure of Human Values”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol 53 (3), Sep., s. 550-562.
SOMUNCU, Selim (2008). İlköğretim 7. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Edebî Metinlerin Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi, Afyonkarahisar: Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
ŞEN, Ülker (2008). “Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 1/5 Fall, s. 763-779.
UYGUÇ, Nermin (2003). “Cinsiyet, Bireysel Değerler ve Meslek Seçimi”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1, s. 93-103.
ÜNAL, Sevtap ve ERCİŞ Aysel (2006). “Tüketicilerin Kişisel Değerlerinin Satın alma Tarzları Üzerindeki Etkisi”, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 1, s. 23-48.
YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK Hasan (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
YILMAZ, Kürşat (2008). Eğitim Yönetiminde Değerler, Ankara: Pegem Akademi.