Martin Hartmann ve şarkiyat çalışmaları

19. yüzyılda, sömürgecilik faaliyetleri sonucunda dünyada söz sahibi ülkeler olarak öne çıkan İngiltere ve Fransa’ya yetişmeye çalışan Almanya, Osmanlı İmparatorluğu’yla askeri, siyasi, ekonomik ve kültürel yönden ilişkilerini geliştirerek yarışa dahil olmaya çalışır. Bu dönemde Almanya’da hız kazanan şarkiyat çalışmaları neticesinde birçok araştırmacı Doğu’ya gelir. Bu şarkiyatçılardan biri olan Martin Hartmann, Kuzey Afrika’dan Çin’e kadar seyahatler yaparak bu bölgelerde yaşayan toplumların din, dil, edebiyat, tarih, coğrafya ve gelenekleri hakkında malzemeler toplayıp onlarca eser kaleme alır. Ortadoğu’nun siyasi yönden çalkantılı olduğu bir dönemde gelen Hartmann, siyasi hareketlerden de uzak kalmayarak Osmanlı egemenliğindeki Arapların bağımsızlık çabalarını teşvik eder. Türkoloji alanında da çalışmalar yapmış olan Hartmann, sabırsız ve aceleci kişiliğinin bir sonucu olarak zaman zaman önyargılı değerlendirmelerde bulunur.

Martin Hartmann and Oriental studies

In the 19th century, Germany, trying to catch up with France and England, which were prominent countries as having a say in the world as a result of colonialism activities, tries to be included in the competition by protoming its relations with Ottoman Empire, militarily, politically, economically and culturally. In this period, as a result of Oriental studies speeded up in Germany, many researchers came to east. One of those orientalist, Martin Hartmann, travelling from North Africa to China, by collecting information concerning religion, language, literature, history, geography and traditions of the communities living at those regions, put down many Works. Hartmann, having come during a perion in which the middle east was most turbulent politically, did not keep away fron the political movements and promoted independence efforts of the Arabs who were under the sway of the Ottoman empire. Hartmann, having done studies in the field of Turcology, sometimes made prejudicious evaluations as result of his impatient and impetuous personality.

PDF

___

BECKER Carl Heinrich, ―Kleine Mitteilungen und Anzeigen‖, Der Islam, X: (1920), s.228-233
ERİŞİRGİL Emin (1986). Ömrünün 50. Yılında İslamcı Bir Şairin Romanı: Mehmet Akif, Haz. Prof.Dr.Aykut Kazancıgil-Prof.Dr. Cem Alpar, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
FÜCK Johann W. , ―Martin Hartmann‖, Neue Deutsche Biographie, Bd.7 (1966), s.745-746.
GÜL Bülent, ―Almanya’da Türkoloji Çalışmaları‖, Türkbilig,
HANISCH Ludmila (2000). “Machen Sie doch unseren Islam nicht gar zu schlecht” Der Briefwechsel der Islamwissenschaftler Ignaz Goldziher und Martin Hartmann 1894-1914, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
HARTMANN Martin (1899). The Arabic Press of Egypt, London: Luzac&Co. Publishers to the India Office.
HARTMANN Martin (1912). Islam, Mission, Politik, Leipzig: Verlag von Otto Wigand m.b.H.
HARTMANN Martin (1919). Dichter der neuen Türkei, Berlin: Verlag ―Der Neue Orient G.m.b.H.‖.
HARTMANN Martin (1976). Der Islamische Orient.Unpolitische Briefe aus der Türkei Band III, Amsterdam: Apa-Oriental Pres (1910 baskısından tıpkıbasım).
JÄSCHKE Gotthard, ―Islamforschung der Gegenwart. Martin Hartmann zum Gedächtnis‖, Die Welt des Islams, Bd. 23, H.3/4 (1941), s.111-121.
KAMPFFMEYER Georg, ―Martin Hartmann‖, Die Welt des Islams, Bd.6, H.3/4 (1918), s.67-71
KRAMER Martin, ―Arabistik and Arabism: The Passions of Martin Hartmann‖, Eastern Studies, vol.25, no.3 (1989), s.283-300.
KRAMER Martin (1996). Arab Awakening & Islamic Revival. The Politics of Ideas in the Middle East, New Brunswick-London: Transaction Publishers.
LURAGHİ Raimondo (2000). Sömürgecilik Tarihi, Çev.Halim İnal, İstanbul: E Yayınları.
ORTAYLI İlber (1981). İkinci Abdülhamit Döneminde Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
PARLA Jale ( 2005). Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik, İstanbul: İletişim Yayınları.
Türk Ansiklopedisi, ―Martin Hartmann‖, C. 19, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1971, s.3