19198

–mAktA (ve –Iyor)

–mAktA yapısı dağılımsal ve işlevsel olarak bir fiilcil birim özelliklerini taşır. Ancak, bu birimin temel işlevi “şimdiki zaman” ya da “süreklilik” belirtmek değildir. Stilistik ayrımlar (konuşma dili / yazı dili; formel dil / enformel dil, vb.) da –mAktA‟nın işlevini açıklamaz. –mAktA özel bir zaman, görünüş ya da stilistik eki değildir ama değişmeyen bir özelliğe sahiptir: bitmişliği belirtmemek. Ancak, -Iyor da bitmişlik belirtmez. Öyleyse, aynı görünüş değerine sahip bu iki birim arasındaki temel işlevsel farklılık görünüşsel de değildir. -mAktA‟yı –Iyor‟dan ayıran sözceleyenin sözcesinin içeriği ve eşsözceleyenle (kabaca, muhatabıyla) kurduğu ilişkinin niteliğidir, sözceleme tarzıdır. Bu bakımdan, -mAktA ve –Iyor farklı nitelikte sözceleme belirticileridir, aralarındaki karşıtlık sözcelemseldir.

–mAktA (and –Iyor)

In today‟s Turkish, -mAktA is a verb suffix according to its distributional and functional characteristics. The basic function of this linguistic unity is neither to express “present perfect continuous tense” nor “progressive aspect”. The stylistic distinctions (spoken/written language, formal/informal language etc.) don‟t explain the function of –mAktA. –mAktA is not a specific tense, aspect or stilistic suffix. However, it has an unchangeable characteristics; not to express perfective aspect. On the other hand, –Iyor does not also express perfective aspect. That‟s why, the fundamental functional difference between these two morphemes which have the same aspect value is not aspectual. The mode of enunciation, the propriety of the relation that the utterer establishs with the contents of his utterance and his interlocutor determine the difference between –mAktA and –Iyor. So that, –mAktA and –Iyor are different markers of enunciation. The opposition between them is enunciative.

PDF

___

ADALI Oya, Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler, TDK Yay., Ankara, 1979.
AKASLAN Talat, “Sözceleme işlemleri kuramı açısından „şimdiki zaman‟”, Özsoy, S. ve Taylan, E. (Yay.), XIII. Dilbilim Kurultayı. Bildiriler, Boğaziçi Üniversitesi Yay., 2000, 37-45.
ATABAY Neşe, KUTLUK İbrahim, ÖZEL Sevgi (AKSAN Doğan yönetiminde), Sözcük Türleri, TDK Yay., Ankara, 1983.
BANGUOĞLU Tahsin, Türkçenin Grameri, TDK Yay., Ankara, 1986.
BAZİN Louis, Introduction à l’Etude Pratique de la Langue Turque, Paris, Librairie d‟Amérique et d‟Orient, Paris, 1987 (3. éd. Revue et corrigée).
CLAIRIS Christos, “Le système verbal du turc”, Dilbilim XIII, İstanbul Üniv. Yay.: 2005, 131- 138.
CULIOLI Antoine, Pour une Linguistique de l’Enonciation. Tome 2, Ophrys, Paris, 1999.
DEMİR Nurettin, YILMAZ Emine, Türk Dili, Grafiker Yay., Ankara, 2003.
DEMİRCAN Ömer, Türkiye Türkçesinde Kök-Ek Bileşmeleri, Papatya Yay., İstanbul, 2005 (1977).
DUFAYE Lionel, Théorie des Opérations énonciatives et Modélisation, Ophrys, Paris, 2009.
EDİSKUN Haydar, Türk Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1996 (5. bas.).
EKER Süer, Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yay., Ankara, 2005 (3. bas.).
ERGİN Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Minnetoğlu Yay., İstanbul, 1977.
ERGİN Muharrem, Üniversiteler İçin Türk Dili, Bayrak Bas., İstanbul, 1987 (3. bas.).
FRANCKEL Jean-Jacques, Etude de Quelques Marqueurs Aspectuels, Droz, Genève, 1989.
GENCAN Tahir Nejat, Dilbilgisi, TDK Yay., Ankara, 1979 (4. bas.).
GOLSTEIN Bernard, Grammaire du Turc, L‟Harmattan, Paris, 1997.
GÖKSEL Aslı ve KERSLAKE Celia, Turkish: a comprehensive grammar, Routledge, Londra ve New York, 2005.
HENGİRMEN Mehmet, Türkçe Dilbilgisi, Engin Yay., Ankara, 1997 (2. bas.).
HEPÇİLİNGİRLER Feyza, Türkçe Dilbilgisi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2004 (2. bas.).
KOÇ Nurettin, “A.N. Kononov‟un yeni kipleri”, Çağdaş Türk Dili, 120, 1998, 20-24.
KORKMAZ Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yay., Ankara, 2003.
KORNFILT Jaklin, Turkish, Routledge, London and New York, 1997.
MOREL Mary-Annick, YILMAZ Selim, “Hypothese sur la valeur du suffixe „Dır‟ en turc contemporain”, YILMAZ Arsun, YILMAZ Selim, MOREL Mary-Annick (editörler), Vers une Grammaire Linguistique du Turc, Multilingual Yay., İstanbul, 2004, 22-33.
ÖZSOY Sumru, Türkçe, Boğaziçi Üniv. Yay. , İstanbul, 1999.
SARICA Murat, “Morphologie de la langue turque”, YILMAZ Arsun, YILMAZ Selim, MOREL Mary-Annick (editörler), Vers une Grammaire Linguistique du Turc, Multilingual Yay., İstanbul, 2004, 11-21.
UZUN Nadir Engin, Dilbilgisinin Temel Kavramları, ?, Ankara, 1998.
UZUN Nadir Engin, Biçimbilim, Papatya, İstanbul, 2006.
YAMAN Ertuğrul, Türkiye Türkçesinde Zaman Kaymaları, TDK Yay., Ankara, 1999.
YAVUZ Handan, BALCI A, TURAN Ümit Deniz, Turkish Phonology, Morphology and Syntax, Anadolu Üniv. Yay., Eskişehir, 2004 (2000).