KONYA MÜZELERİNDEKİ KEÇE SECCADELERDE GÖRÜLEN İNTERYÖR TASVİRLER ÜZERİNE

Keçecilik, Türk el sanatları içinde halkın sosyal, kültürel özellikleri ve yaşam biçimine bağlı olarak zamanla geleneksel bir meslek olma özelliği kazanmıştır. Türk tarihinde gerek giyim kuşam gerekse barınma kültüründe yer alan keçe ürünler, günlük ihtiyaçların karşılanmasında bir eşya olma konumunun yanında toplum içinde de bir statü göstergesi haline gelmiştir. Türk tarihinde gerek giyim kuşam gerekse barınma kültüründe yer alan keçe ürünler, günlük ihtiyaçların karşılanmasında bir eşya olma konumunun yanında toplum içinde de bir statü göstergesi haline gelmiştir. Birçok alanda ihtiyacı karşılamış olması keçe ürünlere olan talebin artmasına neden olmuş ve keçe hem malzeme hem de ürün olarak geleneksel olma özelliğini kazandırmıştır. Selçuklu Döneminde sıkça kullanılan keçe ev eşyaları ve Mevlevi tarikatı kıyafetlerinde yer alan giysi parçaları özellikle Konya ilinde keçeciliğin bir meslek olarak ilerlemesini hızlandırmıştır. Bu zengin miras içinde Konya ilinde üretilen özgün keçe örneklerinin bir kısmı günümüze ulaşarak il merkezinde bulunan çeşitli müzelerde teşhir edilmektedir. Çalışmanın kapsamı, Türkiye’nin keçecilik sanatı ile Mevlâna Diyarı olarak anılan Konya ili Müzelerinden teşhir edilen mimari tasvirli işlemeli keçe seccade örnekleri üzerinedir. Çalışmada Mevlâna Müzesi ve Etnografya Müzesi koleksiyonlardan seçilen üç adet işlemeli keçe seccadenin tasarım özelliklerinin ayrıntılı olarak incelenerek belgelenmesi ile kullanıldıkları tarihi dönemde işlevsel eşya olma niteliklerinin yanında, toplumun sosyo-kültürel özelliklerini yansıtan bir sanat objesi olma vasıflarının da aktarılması amaçlanmıştır.

ON THE INTERIOR PICTURES SEEN IN THE EMBROIDERED FELT PRAYER RUGS IN KONYA MUSEUMS

Felt making has become a traditional profession over time, depending on the social, cultural characteristics and lifestyle of the people in Turkish handicrafts. In the Turkish history, felt products, both in clothing and in the culture of hospitality, have become a status indicator in society as well as being an object in meeting daily needs. Felt products, which are included in the clothing culture and shelter culture in Turkish history, have become a status indicator in society as well as being the place to be an item in meeting the daily needs. The fact that it has met the needs in many areas has increased the demand for felt products and the felt has become the traditional feature of both materials and products. Felt household items and clothing pieces that are frequently used in the Seljuk Period and Mevlevi Tarik attire accelerated the progress of felting as a profession, especially in the province of Konya. In this rich heritage, some of the original felt samples produced in Konya province are exhibited in various museums located in the city center by reaching daily. The scope of the study, Turkey's felt making display while depicting the architecture referred to as Rumi Konya Museums and art on the land with embroidered felt rug samples. It was aimed to examine and document the construction and decoration features of the three- embroidered felt prayer rugs selected from the Mevlâna Museum and Ethnography Museum collections in the study. In this context, it is important to convey the characteristics of being a concrete cultural heritage that reflects the socio-cultural characteristics of the society, as well as the qualities of functional objects in the historical period in which felt praying rugs are used.

PDF

___

Akçiçek, E. (1994). “Türk Çiçek Kültüründe Karanfil”, Standart Ekonomik ve Teknik Dergi, Sayı:391, Ankara, s. 31-34.
Altun, G. (1996). “Konya İli Antikacılarında Bulunan Hesap İşi Ürünleri ve Özellikleri”, Ankara, G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 1996.
Altun, G. (2003). “Türk İşleme ve Örgü Sanatlarının Genel Özellikleri Konya İl Merkezinde Bugünkü Durumları ve Konya Ekonomisine Katkıları”, Ulusal I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, 13 Nisan, Konya, s. 485-499. Çelebilik, G., Afşar, H. (2016). “Konya İli Karatay İlçesi Evlerinde Bulunan Geleneksel El İşlemeli Eşya Türleri Ve Kullanım Alanları”, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Kasım/Aralık’16 Cilt:9 Sayı:18 ISSN 1308-2698, s. 365-381.
Atasoy, N. (2002). “Hasbahçe: Osmanlı Kültüründe Bahçe ve Çiçek”, İstanbul: Koç Kültür Sanat Tanıtım Yayınları.
Barışta, H., Ö. (1998). “Türk El Sanatları”, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 975, Sanat Eserler Dizisi:11.
Barışta, H., Ö.(1978). “Türk İşlemelerinde Teknikler”, Ankara.
Barışta, H., Ö.(1984).“Türk İşleme Sanat Tarihi”, Ankara.
Barışta, H., Ö.(1996). “İşlemelerde Bazı Mevlevi Sembolleri, (19.-20. Yy Osmanlı İmparatorluk Dönemi)”, II. Milletlerarası Osmanlı Devleti’nde Mevlevihaneler Kongresi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 2, Konya, s. 143-153.
Başar Ergenekon, C. (1991). “Tepme Keçelerin Tarihi Gelişimi Renk Desen ve Teknik ve Kullanım Özellikleri”, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
Baykasoğlu, N. (1980). “İlme” (Suzeni-Kasnak İşi), Ankara.
Bayraktaroğlu, S. (2009). “Türk Halılarında Görülen Mimari Tasvirler”, Vakıflar Dergisi, Sayı: 32, Ankara, s. 21-36.
Begiç, H.N. (2012). “Konya Keçeciliğinde Çoban Kepeneği”, Milli Folklor Dergisi, Yıl:24, Sayı:94, s.214-223.
Begiç, H.N.(2013). “Geçmişten Günümüze Konya Keçeciliği”, Konya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Konya: Erman Ofset.
Berker, N. (1985). “Türk İşlemeleri”, Ankara.
Çantay, G. (2004). “Çoruh Havzası’ndaki Dini Mimaride Eski Türk İnanç Unsurları”, Sanat ve İnanç, C. 2, İstanbul, s. 297-311.
Çerkez, M. (1998). “Eyüp Sultan Mezar Taşlarında Kandil Motifleri”, II. Eyüp Sultan Sempozyumu Tebliğler, Kültür Yayın No:9. İstanbul, s.340-345.
Çokay, M. Ö. (2007). “Seccâde ve Saf Seccâdelerdeki Bazı Motiflerin İkonografik Değerlendirmeleri”, İstem, Yıl:5, Sayı:9, s. 189 – 210.
Çoruhlu, Y. (1998). “Eyüp ve Çevresindeki Mezar Taşlarında Görülen Kare İçinde Meyve Tasvirlerinin Sembolü”, II. Eyüp Sultan Sempozyumu, Tebliğler, Kültür Yayın No: 9, İstanbul, s.117-123.
Demiriz, Y. (1986). “Osmanlı Kitap Sanatında Natüralist Üslupta Çiçekler”, Rektörlük Yay:3277, Edebiyat Fakültesi Yay:3205, İstanbul: Acar Matbaacılık Tesisleri.
Demiriz, Y. (1986).(1996). “On dokuzuncu Yüzyılda Osmanlı Başkentinde Kitap Süsleme Sanatı”, 19. Yüzyıl İstanbul’unda Sanat Ortamı, İstanbul, s. 116-117.
Diker, B.(1973). “Türk İşlem Motifleri ve Tekniği”, Kültür ve Sanat Dergisi, Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul, Haziran, s.3-6.
Diyarbekirli, N.(1972), “Hun Sanatı”, İstanbul, 1972.
Diyarbekirli, N., Aslanapa, O. (1977). “Türk Tarihi”, Ankara: Yaygın Yüksek öğretim Kurumu.
Doğan, Ş. (2001). “Konya’da Bulunan İşlemeli Keçe Örnekleri”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, El Sanatları Eğitimi ABD, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Drews, R. (2004). “Early Riders”, Routledge (UK).
Etikan, S. (2007). “Seccade Halılarda Kullanılan Bazı Motifler ve Bu Motiflerin İslam Sanatında Yeri”, ICANAS 38, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
Gönül, M. (1991). “Türk Elişleri Sanatı (XV-XIX)”, Türkiye İş Bankası Sanat Dizisi:13, Ankara.
Hancar, F. (1952). “The Eurasian Animal Style and the Altai Complex”, Artibus Asiae,15, New York.
Kalfazade S., Özkan, E.(1989). “Kandil ve Kandilin Motif Olarak Anadolu Türk Sanatındaki Kullanımı Üzerine”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.2, S.5, İstanbul, s.23-34.
Karpuz, H. (1998). “Keçe Yapım Sanatı Yaşayan Konyalı Sanatçılar ve Eserler”, Konya Selçuklu Belediyesi Kültür Yayın No:10, Konya.
Markaloğlu, Ş. (1996). “Dival İşleme”, (Sırma –Maraş İşi), Ankara.
Nas, E. (2012). “Konya Yöresi El Sanatlarında Anlam Yüklü Motiflerin Halk Diline Yansıması”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/1 Winter 2012, p.1619-1633, Turkey.
Nas, E. (2005). Günümüz Konya'sında Yaşayan Bazı Sanatlar -Ağaç İşleri, Toprak İşleri, Taş İşleri, Tespihçilik, Kitap Sanatları -, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi ABD, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Özbel, K. (1949). “Kasnak İşleri”, El Sanatları, İstanbul : CHP Halk Evleri Bürosu.
Özbel, K. (1949).“El Sanatları, Anadolu Halı Seccadeleri”, Cilt:11, Sayı:6, İstanbul: C.H.P. Halk Evleri Bürosu.
Polosmak, N. (1994). “Pastures of Heaven”,National Geographic,I86,Washington.
Roes, A. (1952). “Achamenid Influence upon Egyptian and Nomad Art”, Artibus Asiae, I5, New York.
Rudenko, S. (1970). “Frozen Tombs of Siberia”, London.
Sözen, M., Tanyeli, U. (1999). “Sanat Kavram ve Terimler Sözlüğü”, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Sürür, A. (1976). “Türk işleme Sanatı”, Ak Yayınları Türk Süsleme Sanatları Serisi:4, İstanbul.
Taşkale, F. (2006).“Türk Kitap Sanatında Gül Motifleri”, El Sanatları Dergisi: (İSMEK), İstanbul.
Tekçe, E., F. , “PAZIRIK Altaylardan Bir Halının Öyküsü”, Kültür Bakanlığı Yayınları:1542, Sanat Tarihi Dizisi:64-5, Ankara: Kültür Bakanlığı, s. 57-94.
Topbaş, A., Seyirci, M. (1984). “Afyon Keçe Sanatı” Türk Folkloru, Sayı: 62, İstanbul, Eylül, s.18-21.
Ünver, A. S. (1955). “Ustası ve Çırağıyla Hezargradlı Zâde Ahmet Ataullah: Hayatı ve Eserleri”, İstanbul.
Yıldırım, M., Kara, K.(2015). “Bursa Ulu Camii Mihrap Yazıları”, 21.Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt: 4, Sayı:12,s. 29-48.