KADIN DİNDARLIĞININ İNŞASINDA DİNSEL ANLATILARIN YORUMLANMASI VE EYLEMSELLEŞMESİ

İnanç sistemlerinin taşıyıcılarından olan dinsel anlatı tarihsel süreçte hakikat ve erdem eğitiminde önemli noktaları vurgulamak için kullanılmıştır, o aynı zamanda geçmişle bugün arasında kurulan bir köprü olarak kültürel mirasın taşıyıcısıdır. Temasına okuyucuyu ikna etme ve hayatı şekillendirme gücüne sahip olan dinsel anlatı modern kentsel yaşamdaki kadın dindarlığının ve dindar kadın kimliğinin inşasında oldukça etkilidir. Bu çalışmanın amacı, kadınların dinsel anlatılardan faydalanarak gündelik hayattaki sıkıntılarla nasıl başa çıktıklarını ve dinsel anlatıların yorumları temelinde dinsel kimliklerini nasıl inşa ettiklerini anlamaktır. Araştırma sorunsalını çözümlemek için ihtiyaç duyulan verilere, kendisini "dindar" olarak tanımlayan kadınlar tarafından düzenlenen dinî sohbetler aracılığıyla ulaşılmıştır. Yaptığımız araştırmada, kadın sohbetlerinde, kanaat önderlerinin dinsel açıdan önemli bulduğu konuların ele alındığı, dinsel anlatıların sıklıkla analiz edildiği, mensup olunan dinsel grubun temel ilkelerine bağlı olarak yorumlandığı ve eylemleştirildiği ortaya çıkmıştır. Katılımlı gözlem yaparak elde ettiğimiz veriler anlamacı/ yorumlamacı yöntemle, söylem analizinin verdiği imkânlarla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, kadın sohbetlerindeki kanaat önderinin/ anlatıcının yorumları doğrultusunda incelenen dinsel anlatıların, kadınların dindar kimlik oluşumunda ve dinselliğin tecrübesinde oldukça etkin olduğu ortaya çıkmıştır. Kadınlar, gündelik yaşamdaki acı ve sıkıntıları Tanrı'nın haklılaştırılması anlamına gelen teodiseyle aşmaya çalışmakta, bu hakikati destekleyen dinsel anlatılar onların eylemselliğinde yol haritası işlevini görmektedir. Kanaat önderleri dinsel anlatıları herhangi bir kitaptan okumamakta, anlatıların kaynağını genellikle belirtmemektedir.

INTERPRETING AND ACTING OF RELIGIOUS NARRATIVES IN COUNSTRUCTION OF WOMEN'S PIETY

Religious narrative, as the narrator of belief systems, has been used to highlight the important aspects in the discipline of divine truth and virtue throughout the historical process. Also it is a conveyer of cultural heritage as a bridge between the past and present. Along with its theme, a religious narrative, which has the power to convince its reader and to shape life itself, is quite effective on the foundation of female piousness and pious female identity in the modern urban life. The purpose of this study is to perceive how women deal with daily chores by benefitting theological discourse, how they build their theological identity on the basis of theological discourse. The data needed for analyzing study research question has been reached via religious conversations which are organized by women who define themselves as "religious". In the research we carried out, it was found out that the subjects considered by the opinion leaders to be religiously important were discussed in these communions, that religious narratives were frequently analyzed in the conversations among women, and that they were interpreted and actualized by depending on the basic principles of the religious group they belonged to. The data we achieved through participant observation have been analyzed with interpretivist method and opportunities given by discourse analysis. In a consequence of this research, it has been revealed that religious narratives examined in accordance with the reviews of opinion leader/narrator are rather effective in the formation of women's religious identity and practice of religiosity. Women have been trying to overcome their suffering and hardships in daily life with a theodicy meaning 'justification of God'. The religious narratives which favours this reality serve as a roadmap in their actuality. The opinion leaders don't read the religious narrative any book and don't point out usually their sources.

PDF

___

Argyle, Michael & Hallahmi, Benjamin Beit (2004). "Dini Davranış Teorileri". Çev. Ali Kuşat, Mehmet Korkmaz, İsmail Güllü, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, say,16.
Akşit, Burhanettin; Şentürk, Recep; Küçükural, Önder; ve Kurtuluş, Cengiz (2012). Türkiye'de Dindarlık. İstanbul: İletişim Yay.
Atay, Tayfun (2004). Din Hayattan Çıkar. İstanbul: İletişim Yay.
Aybey, Salih (2015). "Karakterin Değişmesinde Din Eğitiminin Rolü". Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 10/11 Summer, p. 201-214.
Berger, Peter (2005). Kutsal Şemsiye. 3. Baskı. Çev: Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yay. Bilgin, Nuri (2007). Kimlik İnşası. İzmir: Aşina Kitaplar.
Billig, Michael ve ark. (1988). Ideological Thinking in Everyday Thinking. Sage: London.
Cevizci, Ahmet (2003). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yay.
Chafe, Wallace (2001). The analysis of discourse flow. The handbook of discourse analysis, 671- 687.
Comstock, L. Gary (1993). The truth of religious narratives. International journal for philosophy of religion, 34(3), 131-150.
Çelik, Celaleddin (2007). "Teodisenin Sosyolojisi: Toplumsal Süreçlerle İlişkisi İçinde Teodise Konusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım". Bilimname XIII,2, 37-66.
Çiftçi, Adil (2003). Nasıl Bir Sosyal Bilim. Ankara: Kitâbiyât.
Durkheim, Emilie (2005). Dini Hayatın İlkel Biçimleri. Çev. Fuat Aydın, İstanbul: Ataç Yay.
Fidan, Fatma Zehra (2015). Modernlik ve Dindarlık Arasında Kadın. İstanbul: OpsiyonYay.
Fidan, Fatma Zehra (2015a). The Role of a Religious Narrative in the Foundation of Female Piousness: Legitimization of Hierarcial Relations. The Journal of International Social Research. Cilt. 8. Sayı. 37.
Foucault, M.(2001). Kelimeler ve Şeyler. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay. 2. Baskı. İstanbul: İmge.
Fuhrman, R. Ellsworth and Oehler, Kay (1986). Discourse Analysis and Reflexivity. Social Studies of Science (SAGE, london, Beerly Hills and New Delhi), Vol. 16, 293- 307.
Fulford, Robert (2014). Anlatının Gücü. Çev. Ezgi Kardelen. İstanbul: Kolektif Kitap.
Giddens, Anthony (2003). Sosyolojik Yöntemin Yeni Kuralları. Çev. Ümit Tatlıcan- Bekir Balkız. İstanbul: Paradigma Yay.
Giddens, Anthony (2005). Sosyoloji. Yay. Haz. Cemal Güzel. Ankara: Ayraç Yay.
Günay, Ünver (2008). Din Sosyolojisi. 8. Baskı, İstanbul: İnsan Yay.
Güngör, Erol (1998). İslâm Tasavvufunun Meseleleri. İstanbul: Ötüken Yay.
Hall, S. (2001). Foucault: Power, Knowledge and Discourse. M. Wetherell, S. Taylor ve S. J. Yates (Ed.), Discourse as Data: A Guide for Analysis (ss. 72- 82). London: Sage.
Hökelekli, Hayati (2013). Din Psikolojisi. 10. Baskı. Ankara: TDV.
Karasar, Niyazi (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 15. Baskı, Ankara: Nobel Yay.
Kayıklık, Hasan (2014). Din Psikolojisi Bireysel Dindarlık Üzerine. 2. Baskı, Adana: Karahan Kitabevi.
Kellner, Douglas (2001). Popüler Kültür ve Postmodern Kimliklerin İnşası. Çev. Gülcan Seçkin. Doğu Batı.
Kenny, A. David (2012a). Mediation. April, 3.) http://davidakenny.net/cm/mediate.htm. (13 Ekim, 2012.
Kenny, A. David (2012b). Reflections on Mediation. University of Connecticut. http://davidakenny.net/doc/orm.pdf. (13 Ekim 2012).
MacKinnon, P. David, Fairchild, J. Amanda ve Fritz, S. Matthew (2007). Mediation analysis. Annual review of psychology. 58, 593.
Mardin, Şerif (2005). Turkish Islamic exceptionalism yesterday and today: Continuity, rupture and econstruction in operational codes. Turkish Studies,6(2), 145-165.
Marx, Karl (1993). 1844 Elyazmaları. Çev. Kenan Somer. Ankara: Sol Yay.
Marshall, Gordon (2005). Sosyoloji Sözlüğü. 2. Baskı. Çev. Osman Akınhay- Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
Nikander, Pirjo (2008). Constructionism and discourse analysis. Handbook of constructionist research. 413-428.
Okumuş, Ejder (2006). Toplumsal Değişme ve Din. 2. Baskı, İstanbul: İnsan Yay.
Potter, Jonathan and Wetherell, Margaret (2004). Discourse analysis. Handbook of data analysis. 607-624.
Preacher, J. Kristopher and Hayes, F. Andrew (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavio Research Methods, Instruments, &Computers. 36(4), 717-731.
Ricoeur, P. (2009): Yorumların Çatışması. 1. Cilt. çev. Hüsamettin Arslan. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Roof, Wade Clark (1993). Religion and narrative. Review of religious research. 297-310.
Rucker, D. Rucker; Preache, J. Kristopher ; Tormala, L. Zakary and Petty, E. Richard (2011).
Mediation Analysis in Social Psychology: Current Practices and New Recommendations. Social And Personalty Compass 5/6 (2011): 359- 371. 10.1111/j.1751-9004.2011.00355.x.
Schiffrin, Deborah; Tannen, Deborah and Hamilton, E. Heidi (Eds.). (2008). The handbook of discourse analysis. John Wiley&Sons.
Schick, I. Cemil (2001). Batı'nın Cinsel Kıyısı. Çev. Savaş Kılıç, Gamze Sarı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay
Schimmel, Annemarie (2004). Tanrı'nın Yeryüzündeki İşaretleri. Çev. Ekrem Demirli. İstanbul: Kabalcı Yay.
Searle, John (2005). Toplumsal Gerçekliğin İnşası. Çev. Muhittin Macit- Ferruh Özpilavcı. İstanbul: Litera Yay.
Sencer, M. Sencer (1978). Toplumsal Araştırmalarda Yöntembilim. Ankara: TODAiE Yay.
Taş, Fırat; Cengiz, Serpil Aygün (2015). "İnanç Sistemlerinden Reklamlara: Lüks Konut Reklamlarında Yaratılan Cennet." Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 10/10 Summer, p. 827- 860.
Teske, A. John (2006). Neuromythology: Brains and stories. Zygon®, 41(1), 169-196.
Urhan, Veli (2000). Michel Foucault ve Arkeolojik Çözümleme. İstanbul: Paradigma Yayınları.
van Dijk, A. Teun (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. Sage.
Wallace, A. Ruth; Wolf, Alison (2004). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. çev. Leyla Elburuz, M. Rami Ayas. İzmir: Punto Yay.
Weber, Max (2006). Sosyoloji Yazıları. 8. Baskı. Çev. Taha Parla. İstanbul: İletişim Yay.
Weber, Max (2012). Din Sosyolojisi. Çev. Latif Boyacı. İstanbul: Yarın Yay.
Wetherell, Margaret (2001). Themes in Discourse Research: The Case of Diana. M. Wetherell; S.Taylor; Yates, S.(hz.) Discourse Theory and Practice:A Reader, s/14-28, London: Sage Publication.
Willig, C. (2008). Foucaultcu Söylem Analizi. (çev.) Sibel A. Arkonaç. Introducing Qualitative Research in Psychology. Open University Press: London.
Wetherell, Margaret; Potter, Jonathan (1988). Discourse Analysis and the Identification of Interpretative Repertoires. C. Antaki (Ed.). Analysing Everyday Explanation. London: Sage.
Yeğin, Abdullah (1983). Osmanlıca-Türkçe Yeni Lügat. İstanbul: Hizmet Vakfı Yay.
Yıldırım, Ali,& Şimşek, Hasan (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yay.
Yıldırım, Seyfullah (2015). "Türkistan'dan Aanadolu'ya Bir Tip ve Bir Masalın Seyahati: Jalmavız Kempirden Congalaz Karısına." Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. Volume 10/12 Summer 2015, p. 1261-1274.
(http://www.haberturk.com/haber.asp?id=162947&cat=140&dt=2009/08/03). (Erişim tarihi: 27. 04. 2015)