İmtihanlar zinciri bağlamında kirmanşah, yeniden doğum ve metinlerarasılık

Konusunu Bin Bir Gece Masalları’ndan alan ve içerisinde masalsı unsurları yoğun bir şekilde barındıran Kirmanşah Hikâyesi, hem kahramanlık hem aşk konulu halk hikâyelerimizdendir. Bu çalışmada Joseph Campbell’in halk anlatılarındaki kahramanların ayrılmaerginlenme- dönüş sırasıyla sistemleştirdiği mitolojik macera modeli, halk hikâyelerimizden Kirmanşah’ın Behçet Mahir anlatması üzerine uygulanmıştır. Kirmanşah’ın aydınlanma, kendini gerçekleştirme ve ayrıldığı topluma benliğini bularak dönme yolunda yaşadığı türlü mücadeleler, imtihanlar zincirini kırıp yeniden doğuşuna uzanması, kahramanın yolculuğunun Campbell modeline uygunluğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanında çalışmada, anlatıcının başka alt metinlerle kurduğu metinlerarasılık ilişkisine de dikkatler çekilerek bu ilişkinin hikâyenin gelişimi, sonucu ve mesajı üzerindeki etkileri de değerlendirilmiştir.

Kermanshah in the context of chain of trials, resurrection and intertextuality

Being based on thousand and one night stories at the point of the topic and frequently including unreal elements, Kermanshah tale is the one of our both heroism and love based folk tales. In this work, Campbell's Hero's Journey Monomyth systematized with “separation / departure, initiation, return” model of adventure folk tale applied on Kermanshah with Behçet Mahir’s narration. Kermanshah’s enlightenment, self-realization and his adventures on his way to return to the folk he left after finding himself, his breaking of the chain of the trials and his way to his resurrection (freedom to live) prove Kermanshah’s conformity to Campbell’s model. By the way, in this work it is also to get attention that narrator made an intertextual relation with other sub-texts and this relation’s influences on tale’s development, outcome and the hidden message in the tale.

___

  • AKTULUM Kubilay (2000). Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi.
  • ALPTEKİN Ali Berat (1999). Hikâye Araştırmaları-1 Kirmanşah Hikâyesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • ALPTEKİN Ali Berat (2002). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • CAMPBELL Joseph (2000). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu (Çev. Sabri Gürses), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • ÇINAR Ali Abbas (2002). “Türk Destanlarında Alp Tipi At”, Milli Folklor, S. 56, s. 153-157.
  • Kur’an-ı Kerim Meâli (2003). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • PROPP Vladimir (1985). Masalın Biçimbilimi (Çev. Mehmet Rifat- Sema Rifat), İstanbul: Bilim/Felsefe/Sanat Yayınları.