HASAN GÜNER BERKANT, AYŞEGÜL AVŞAR TUNCAY

İLKÖĞRETİM BİRİNCİ KADEMEDEKİ SINIF ÖĞRETMENLERİNİN REHBERLİK HİZMETLERİNDEKİ YETERLİLİKLERİ GERÇEKLEŞTİRME DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu araştırmanın genel amacı, ilköğretim birinci kademedeki sınıf öğretmenlerinin rehberlik hizmetlerindeki yeterlilikleri yerine getirme durumlarının değerlendirilmesidir. Araştırma, tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini 2009-2010 eğitimöğretim yılında Kahramanmaraş ili merkez ilçe ve köylerindeki ilköğretim okullarının birinci kademesinde görev yapan 461 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada araştırmacılar tarafından hazırlanan "Sınıf Öğretmenlerinin Rehberlik Hizmetlerini Yerine Getirme Durumlarını Değerlendirme Anketi" kullanılmıştır. Anket, öğretmenlerin görev yaptıkları sınıf düzeyine yönelik toplam yedi rehberlik hizmetine göre öğrencilere kazandırılması hedeflenen kazanımları içeren beş ayrı form halinde uygulanmıştır. Anketlerin madde sayıları 69 ila 84 arasında, güvenirlik katsayıları ise .93 ila .96 arasında değişmektedir. Verilerin çözümlenmesinde sınıf öğretmenlerinin rehberlik hizmetlerini yerine getirme durumları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü ANOVA, Kruskal Wallis H-testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sınıf öğretmenlerinin rehberlik programındaki rehberlik hizmetlerini yerine getirme durumları arasında cinsiyetlerine ve kıdemlerine göre anlamlı fark bulunmazken, görev yaptıkları sınıf düzeyine göre anlamlı farklar bulunmuştur. 4. sınıfta görev yapan öğretmenlerin rehberlik hizmetlerini yerine getirme durumları bakımından, yedi rehberlik hizmetinin üçünde diğer sınıf öğretmenlerine kıyasla daha yeterli oldukları görülmüştür. Ortalama puanlar dikkate alındığında, genel olarak öğretmenlerin rehberlik hizmetlerini yerine getirme düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, rehberlik hizmetlerinin daha etkili olabilmesi için sınıf öğretmenlerinin hizmetiçi eğitimine, ayrıca rehberlik programının yapısal ve işlevsel özelliklerini geliştirmeye yönelik çalışmaların yapılması önerilebilir.

EVALUATION OF ADEQUACY LEVELS OF PRIMARY EDUCATION FIRST STAGE TEACHERS' GUIDANCE SERVICES

The main purpose of this research is to evaluate the adequacy levels of primary school first stage classroom teachers' guidance services. The research is a descriptive study with survey model. The sample of the research consists of 461 primary school teachers working in the city center and villages of Kahramanmaraş city. "The Questionnaire for Evaluating the Adequacy Levels of Classroom Teachers' Guidance Services" questionnaire prepared by the researchers was used in the research. The questionnaire is conducted as five different forms based on total of seven guidance services in five grades and the forms consist of the objects that should be earned by students in each grade. Number of the items in questionnaire ranges from 69 to 84, and reliability coefficients range from .93 to .96. Independent samples t-test, one way ANOVA and Kruskal Wallis H-test were used during the data analysis to determine the differences between the classroom teachers' guidance services. Based on the results, no meaningful differences are found between the adequacy levels of teachers' guidance services in terms of their genders and seniorities. In addition, there are meaningful differences based on their class grades in which they work. The teachers working in fourth grade are more adequate in three guidance services of total of seven services than the teachers of other grades. Average points show the inadequacy of teachers' guidance services. Based on the results, proposals towards the in-service education of teachers and the structural and functional properties of guidance program may be put forward.

PDF

___

ADA, ?. (1990). Trabzon ili ortaöğretim okullarında yürütülmekte olan rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.

AKMAN, Y. (1992). ?lköğretimde rehberliğin yeri ve önemi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 317-320.

BA?ARAN, M. (2008). İlköğretim okullarındaki yönetici ve sınıf rehber öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetlerinden beklentileri. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ?stanbul.

BERKANT, H. G. (2005). Psikolojik danı?ma ve rehberlik lisans programı öğrencilerinin insan davranı?larının biyolojik nedenlerine yönelik kavram yeterlikleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 123-138.

BIÇAK, A. (2006). Resmi ilköğretim okulu rehber öğretmenlerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyine ilişkin bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.

BÜYÜKÖZTÜRK, ?. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.

DEM?R T. (2009). ?lköğretim II. kademe öğretmen adaylarının okuma alı?kanlıkları üzerine bir ara?tırma (Gazi Üniversitesi Örneği), Turkish Studies-International Periodical for the Languages Literature and History of Turkish or Turkic, 4(3), 717-745.

DEM?REL, M. (2010). ?lköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(156), 45-60.

DINKMEYER, D. (1970). Elementary school guidance: Conceptual beginnings and initial approaches. In Harold F. Cottingham (Ed.), Elementary School Guidance and the Classroom Teacher (30-69). Washington DC: APGA.

DOLLARHIDE, C.T. ve SAGINAK, K.A. (2003). School counseling in secondary school: A comperehensive process and program. Pearson Education Inc. Boston: Allyn & Bacon.

ENG?N, C. (1996). Veli ve öğretmenlerin algılarına göre ilkokul psikolojik danı?manının rol ve i?levleri. III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Çukurova Üniversitesi, Adana.

ERKAN, S. (1996). ?lköğretim rehberlik programlarına amaçlar ve etkinlikler açısından bir bakı?. Eğitim ve Bilim Dergisi, 20(101), 27-33.

ERKAN, S. (1997). ?lköğretim öğrencilerinin rehberlik ihtiyaçlarının belirlenmesi üzerine bir ara?tırma. Eğitim Yönetimi Dergisi, 3, 333-406.

ERKAN, S. (1999). Rehberlik nedir? Yıldız Kuzgun (Ed.), İlköğretimde Rehberlik (1-16). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım

ERÖZKAN, A. (1997). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerin P.D.R. hizmetlerine ilişkin değerlendirmelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, ?nönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.

ESMER, A. (1985). Orta dereceli okullarımızda rehberlik programını uygulanmasına ilişkin problemler: Kütahya ilinde bir inceleme. Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

GÖRKEM, N. (1985). Öğrencilerin rehberlik uzmanlarından gördükleri hizmetlerle bekledikleri hizmetler arasındaki fark. Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

GÖZÜTOK, F. D. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Ekinoks.

GÜVEND?, M. (2000). ?lköğretim okulları ikinci kademesinde yürütülmekte olan rehberlik etkinlikleri ve öğrenci beklentilerine ili?kin bir ara?tırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 51-60.

HATUNOĞLU, A. ve HATUNOĞLU, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338.

HIDIR, A. (2010). Ortaöğretim kurumlarında sunulan rehberlik hizmetlerinin öğrenci kazanımlarının amacına ulaşma düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ?stanbul.

KALIN, ?. (1999). Ankara ili ilköğretim okullarında görevli rehber öğretmenlerin "ilköğretimde rehberlik" konusundaki görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.

KARAGÜVEN, H. (2001). Endüstri meslek liselerinde rehberlik servislerinin i?lerliğinin incelenmesi ve gereksinim belirleme çalı?ması. VI. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Ankara: ODTÜ Eğitim Fakültesi.

KARAKU?, S. (2008). İlköğretim okullarında çalışan psikolojik danışmanların sınıf öğretmenleri ve sınıf rehber öğretmenleriyle yaptıkları konsültasyon çalışmalarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

KARASAR, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.

KES?C?, ?. (2007). ?ube rehber öğretmenlerinin görü?lerine göre 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin rehberlik ve danı?ma ihtiyaçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 365-383.

KILIÇ, A. (2002). İlköğretimin birinci kademesinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin sınıf içi rehberliğe ilişkin görüş ve uygulamalarının değerlendirilmesi (Elazığ ili örneği). Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.

MEB, (2006). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programı. MEB: Ankara.

NAZLI, S. (2003). Öğretmenlerin kapsamlı/geli?imsel rehberlik ve psikolojik danı?ma programını algılamaları ve değerlendirmeleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 131-145.

NAZLI, S. (2004). Sınıf rehberliği etkinliği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(11), 135-151.

ONUR, M. (1997). Giresun ili merkez liselerindeki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin rehberlik anlayışlarının incelenmesi. Yayınlanmamı? Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.

ÖZBAY, M. ve MELANLIOĞLU, D. (2012). Türkçe öğretim programlarının dinleme becerisi bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 87-97.

ÖZÇEL?K, ?., ?SKENDER, M. ve PALANCI, M. (2000). ?lköğretim okullarında rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 48- 50.

ÖZDEM?R, E. (2008). Anadolu liselerinde görev yapan idareci ve öğretmenlerin rehberlik hizmetlerini benimseme düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ?stanbul.

POYRAZ, C. (2007). Orta dereceli okullarda yürütülen rehberlik hizmetleri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, ?stanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ?stanbul.

SENEMOĞLU, N. (2010). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Pegem Akademi.

TAN, H. (2000). Psikolojik danışma ve rehberlik. ?stanbul: MEB Yayınları.

TEKER, A. (2007). İlköğretim I. kademede görev yapan sınıf öğretmenlerinin rehberlik görevleri ile ilgili görüşleri ve uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ?stanbul.

TOKALI, H. (2007). 9. sınıf rehberlik programının (sınıf öğretmenleri için) rehber öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

TUZCUOĞLU, N. (1993). ?lköğretimde Rehberlik. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 30, 24-25

YE??LYAPRAK, B. (2009). Türkiye'de psikolojik danı?ma ve rehberlik alanının geleceği: Yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 193-213.

YÜKSEL-?AH?N, F. (2008). Ortaöğretimdeki öğrenci görü?lerine göre Psikolojik Danı?ma ve Rehberlik (PDR) hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 2(5), 1-26.

YÜKSEL-?AH?N, F. (2009). ?lköğretimde psikolojik danı?ma ve rehberlik (pdr) hizmetleri (Counseling and guidance services in elementary education). e-Journal of New World Sciences Academy, 2(4), 372-394.