İŞGAL YILLARINDA İZMİR İKTİSADİ BÖLGESİNDE FİYAT HAREKETLERİ

İzmir, Milli Mücadelenin başlangıç ve bitiş noktasında yer alan bir şehir olarak daima önemli bir yere sahip olmuştur. 15 Mayıs 1919'da Osmanlı Devleti'nin eski tebaasından olan Yunanistan, arkasında İngiliz İmparatorluğu'nun desteği ile hem ticari hem de Megola İdea emelleri açısından çok önemli bir mevkie sahip olan bu şehri işgal etmiştir. Bu işgal, İzmir ile sınırlı kalmamış, ard bölgesini de içine alarak devam ettirilmiştir. Bu nedenle, İzmir'in işgali, Anadolu'daki ulusal direnişin örgütlenmesini hızlandırmıştır. Milli Mücadele'deki askeri harekâtın en önemli cephe savaşları Batı Anadolu'da, İzmir ve hinterlandında, cereyan etmiş, savaşın bitişini de 9 Eylül 1922'de İzmir'in tekrar Türk askerinin kontrolüne geçmesi sağlamıştır. Mütareke öncesinde, I. Dünya Savaşı yıllarında, bir taraftan mal yokluğu, diğer taraftan kâğıt paranın devamlı olarak değer kaybetmesi ürün ve eşya fiyatlarının alabildiğince yükselmesine neden olmuştur. Bu durum, Mütareke ve ardından başlayan işgal sürecinde de devam etmiştir. Fiyatların yükselmesi, halkın alım gücünü iyice zayıflatmış ve ortaya çıkan kargaşa ortamına vurgunculuk ve karaborsanın da eklenmesi, Anadolu halkının yiyecek ekmeğini bile bulmakta zorlanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada, işgal yıllarında halkın geçim sıkıntısının somut kaynağı olan fiyat artışları ve bunun nedenleri, İzmir ve ard bölgesi esas alınarak, dönemin kaynakları ışığında incelenerek, öncesi ve sonrasıyla karşılaştırılacaktır

PRICE MOVEMENTS IN İZMİR FINANCIAL DISTRICT DURING THE OCCUPATION YEARS

Izmir has always had an important role because of its involvement both at the beginning and the end of the National Struggle. Greece, which used to be a vassal of the Ottoman State, occupied Izmir on 15 May 1919. Greece was supported by the British Empire and Izmir had a crucial location for their economy and for their Megola Idea ambitions. This occupation did not remain limited to Izmir, but continued further, including its hinterland. Consequently, occupation of Izmir accelerated the organization of the national resistance in Anatolia. The most important front wars of military operation in the National Struggle took place in the Western Anatolia, Izmir and its hinterland and repossession of Izmir by the Turkish army on 9 September 1922 marked the end of the war. Before the Armistice, during the First World War years, product and commodity prices considerably increased because of commodity shortages and continuous currency depreciation. This situation continued during the Armistice and occupation years after the Armistice. Increase in prices reduced the public purchasing power and with the inclusion of profiteering and black-marketeering to this chaos environment, Anatolian people had difficulty even in finding bread to eat. In this study, price increases, which were the concrete source of public financial difficulties during the occupation years, and the reasons behind these price increases in Izmir and in its hinterland will be analyzed in the light of period resources and comparisons between the status before and after the occupation years will be made

___

BOA, DH.KMS, Dosya no:56/2/31, 4 Ca 1338

BOA, DH.EUM.AYġ. Dosya No:24/12, 17 M 1338

BOA, MV, Dosya no:214/114, 22.C.1337

BOA, MV, Dosya no: 217/53, 20 M 1338

BOA, DH.UMVM, Dosya no:100/25, 18 Z 1337

BOA, DH.UMVM, Dosya no:100/32, 27 Ra 1340

BOA, DH. EUM. MH. , Dosya no:227/89, 26 B 1340

BCA, Bakanlar Kurulu Kararları, Dosya no:172-1 , 10 Mayıs 1336, Karar no:4

BCA, Bakanlar Kurulu Kararları, Dosya no:172-3, 19 Ağustos 1336, Karar no:166

BCA, Bakanlar Kurulu Kararları, 5 Haziran 1337, Karar no:934

BCA, Bakanlar Kurulu Kararları, 22 Temmuz 1336, Karar no:96