Gölge kelime" terimi ve çağatayca sözlüklerdeki bazı gölge kelimeler

Bir sözlüğü hazırlayanların hatalarından ortaya çıkmış; gerçekte o dilde bulunmayan kelimeler şeklinde tanımlanabilecek olan „gölge kelimeler‟, hemen her dilde yer almaktadır. Sözlükçülük bakımından Türk dili içerisinde önemli bir yere sahip olan Çağatay Türkçesinde de birçok „gölge kelime‟ örneği bulunmaktadır. Bu kelimeleri sayıca ifade etmek pek mümkün olmasa da bu konu üzerine yapılacak çalışmalarla sayının artacağı muhakkaktır. Bu makalede, öncelikle „gölge kelime‟ terimi üzerinde durulmuş; daha sonra Çağatay Türkçesi sözlüklerinde yer alan bazı „gölge kelime‟ örnekleri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

The term "ghost word" and meanings of some ghost words in chagatay dictionary

„Ghost word‟ can be defined as the words that arises from the faults of those preparing a dictionary and that is actually not present. „Ghost words‟ are involved almost in all the languages. In respect of lexicography, there are many samples of “ghost word” in Chagatay Turkish that has an important place among Turkish languages. Words to express it numerically, but not likely to be conducted on this subject is certain to increase the number. In this study, the term „ghost word‟ is discussed. Then, “ghost word” samples that were revealed by the review of Chagatay Turkish are examined comparatively.

PDF

___

BODROGLIGETI A. J. E., “Ghosts, Copulating Friends and Pedestrian Locusts in Sone Reviews of Eckmann‟s „Middle Turkic Glosses‟”, Journal of the American Society, Vol. 104, No. 3, (1984), pp. 455-463.
BOROVKOV A. K. (1961). Bada'i al Lugat, Moskva: Akademiya Nauk SSSR.
BUDAGOV L. (1869-1871). Sravnitelnıy Slovar Turetsko-Tatarskih Nareçiy, S. Peterburg: Tipografiya Imperatorskoy Akademii Nauk.
CLAUSON Sir Gerard (1960). Senglax, A Persian Guide to the Turkish Language by Muhammad Mahdi Xan, London: E.J. W.Gibb Memorial Series.
COURTEILLE P. de (1870); Dictionaire Turc Oriental, Paris: A L‟imprimerie Ġmpériale.
DANKOFF R., “A Note on Khutū and Chatuq”, Journal of the American Society, Vol. 93, No. 4, (1973), pp. 542-543.
DANKOFF R. (2008). Evliya Çelebi Seyahatnamesi Okuma Sözlüğü, (çev. Semih Tezcan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
ERBAY F. (2008a). “W. Radloff‟un Sözlüğündeki Çağatay Türkçesine Ait Kelimelerde Karşılaşılan Bazı Sorunlar", 1. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri, 23-26 Ekim 2007, Isparta, s. 245-250.
ERBAY F. (2008b). W. Radloff‟un “Opıt Slovarya Tyurkskih Nareçiy” Adlı Eseri ve Eserde Geçen Çağatay Türkçesine Ait Kelimelerin İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Konya.
EREN H. (1998). Türklük Bilimi Sözlüğü- I. Yabancı Türkologlar, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
GANDJEÏ T, “Sanglax: A Persian Guide to the Turkish Language by Gerard Clauson; Muḥammad Mahdī Xān”, Bulletin of the School of Oriental ad African Studies, University of London, Vol. 24, No. 2, (1961), pp. 364-365.
HARTMANN R. R. ve Gregory J. (1998). Dictionary of Lexicography, Routledge: London-NewYork.
Hüseyin Kâzım Kadri (1927-1945). Türk Lûgati, I-IV cilt, İstanbul.
KARAAĞAÇ G. (1997). Lutfî Divanı, TDK Yayınları: Ankara.
KÚNOS I. (1902). Sejx Sülejman Efendi‟s Cagataj-Osmanisches Wörterbuch, Budapest.
ÖLMEZ Z. (2003). Şecere-i Türk‟e Göre Moğol Boyları, İstanbul: Kebikeç Yayınları. Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010
RADLOFF W. (1960). Versuch Eines Wörterbuches der Türk-Dialecte, I-IV, s‟-Gravenhage: Mouton&Co.
STEINGASS F. (1973). A Comprehensive Persian-English Dictionary, New Delhi: Oriental Reprint.
ŞEN M. (1993). Gazi Zahirüddin Muhammed Bâbür, Bâbürname, Giriş-Metin (Kâbil ve Hindistan Bölümleri)– Açıklamalı Dizin, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Şeyh Süleyman Efendî-yi Buhârî (1882). Luġat-ı Çaġatay ve Türkî-yi „Oşmānī, İstanbul.
VÉLĠAMĠNOF-ZERNOF V. de (1869). Dictionnaire Djaghatai-Turc, Saint Petersburg: Academie Imperiale des Sciences.
VÁMBÉRY Á. (1862). Abuska, Csagatajtörök Sszogyüjtemeny, Budapest: Emich Gusztav M.Akad Nyomdasz Betüivel.
VÁMBÉRY Á. (1867). Cagataische Sprach Studien, Leipzig: Philo Press.