Elit Sporcuların Lakayıt Davranış Yönelimleri

Elit sporcu; başarılı, seçkin, üst düzey performans sergileyen sporcu olarak adlandırılmaktadır. Diğer yandan lakayıt kelime anlamıyla umursamaz, ilgisiz olarak tanımlanmaktadır Sporcunun en doğruyu ben bilirim hissine kapılması durumu; antrenörlerin önerilerini dikkate almaması, söylemleri umursamaması, hakem kararlarına ve rakip oyuncuya karşı kâle almayan tutumlar sergilemesine neden olmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma elit sporcuların lakayıt davranış yönelimlerini inceleme amacını taşımaktadır. Bu çalışmanın yürütülmesi hususunda, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu tarafınca 26/02/2021 tarihli 174 sayılı etik kurul kararı ile onay alınmıştır. Çalışma nitel araştırma yönteminin bir çeşidi olan Fenomenoloji modelindedir. Çalışma grubu 7 elit sporcu kapsamındadır. Veri toplama süreci, nitel araştırma veri toplama yöntemlerinin bir çeşidi olan internet (e-posta) aracılığıyla sağlanmıştır. Veri toplama süreci araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla sağlanmıştır. Veriler Nvivo programına aktarılarak içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucuna göre elit sporcuların çoğunlukla müsabaka öncesi ve sırası dönemde antrenörlerinin önerilerini dikkate aldığı ancak bazı sporcuların (3 sporcu) bu süreçte agresif oldukları ve umursamaz tavırlar takındığı belirlenmiştir. Bunlara ilaveten sporcuların (4 sporcu) hakem kararlarına haksızlık yaşandığını düşündükleri durumlarda saygı duymadıkları, rakibe karşı genellikle olumlu tutumlar sergiledikleri tespit edilmektedir. Tüm bu bilgiler ışığında sporcuların; rakibi aldatıcı davranışların spor ahlakına uygun olmadığı ve hakemler yanlış karar verse bile gerekli mercilere başvuru yapılmasının daha doğru olduğu konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Buna ek olarak, elit sporcuların örnek olmaları adına fair play ve spor ahlakı çerçevesinde hareket etmesi ve bu süreçte sporculara çeşitli eğitimlerin verilmesi önem arz etmektedir.

PDF

___

Altındaş. A., Yıldırım, S., & Elmas, G. A. (2020). Spor psikolojisi II. Yıldıran, İ. (Ed.), Sporda psikososyal alanlar II (s: 70). T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
Aracı, H.(1999). Okullarda beden eğitim. Bağırgan Vakfı Yayınları.
Biçer, T. (2007). Sporda duygu ve aklın yönetimi. Beyaz Yayınları
Cairney, J., Clark, H. J., Kwan, M. Y., Bruner, M., & Tamminen, K. (2018). Measuring sport experiences in children and youth to better understand the impact of sport on health and positive youth development: designing a brief measure for population health surveys. BMC Public Health, 18(1), 446. DOI: 10.1186/s12889-018-5325-9
Çetin, S. (2019). Elit sporcuların duygusal zeka, öz-yeterlik ve öz güven düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Demirci, S. (2020). 14-17 Yaş arası sporcularda antrenör-sporcu ilişkisi kalitesinin ahlaki karar alma ve saldırgan davranışları belirlemedeki rolü [Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Doğan, O. (2015). Spor psikolojisi. 3. Baskı. Detay Yayıncılık.
Duda, J. L. (1995). Spor ortamlarında motivasyon: Hedef perspektifli bir yaklaşım. G, Roberts. (Ed.). Champaign: Human Kinetics.
Fuster, P. P., García, M. A., Ponseti, F. J., Palou, P., & Cruz, J. (2014). A Bayesian network to discover relationships between negative features in sport: a case study of teen players. Quality & Quantity, 48(3), 1473-1491.
Gönen, M. (2019). Antrenör-sporcu ilişkisinin sporcuların durumluk kaygı, öfke ve öznel iyi oluş düzeylerine etkisi: Taekwondo ve korumalı futbol örneği (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Gucciardi, D. F., Gordon, S., & Dimmock, J. A. (2009). Advancing mental toughness research and theory using personal construct psychology. International Review of Sport and Exercise Psychology, 2(1), 54-72
Konter, E. (1996). Bir lider olarak antrenör. Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Lemonidis, N., Tzioumakis, Y., Karypidis, A., Michalopoulou, M., Gourgoulis, V., & Zourbanos, N. Coachıng. (2014). Behaviour in professional basketball: discrepancies between players 'and coaches' perceptions. Athletic Insight: The Online Journal of Sport Psychology, 6(1), 65-80
Long, T., Pantaléon, N., Bruant, G., & d’Arripe-Longueville, F. (2006). A qualitative study of moral reasoning of young elite athletes. The Sport Psychologist, 20(3), 330-347.
Jowett S., Ntoumanis, N. (2004). The coach-athlete relationship questionnaire (CART – Q): Development and initial validation. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 14, 245–257.
Jowett, S. (2003). When the “honeymoon” is over: A case study of a coach-athlete dyad in crisis. The sport psychologist, 17(4), 444-460.
Saban, H ve Ersoy, E. (2016). Eğitimde nitel araştırma desenleri. Anı Yayıncılık.
Şeker, R. (2017). Elit sporcularda hedef yöneliminin, temel psikolojik ihtiyaçlar ile başarısızlık korkusu üzerine etkisi [Doktora Tezi]. Hitit Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü.
TDK. (2021). https://sozluk.gov.tr (Erişim tarihi: 23.09.2021)
Traclet, A., Romand, P., Moret, O., & Kavussanu, M. (2011). Antisocial behavior in soccer: A qualitative study of moral disengagement. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 9(2), 143-155.
Wachsmuth, S., Jowett, S., & Harwood, C. G. (2018). On understanding the nature of interpersonal conflict between coaches and athletes. Journal of sports sciences, 36(17), 1955-1962.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
Yıldız, M. (2019). Sporcularda sportmenlik yönelimi: Hedef bağlılığı ve sporda ahlaktan uzaklaşmanın rolü (Doktora Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Yıldıran, İ., Balçıkanlı S.G. (2020). Sporda fair play II. Yıldıran, İ. (Ed.), Sporda psikososyal alanlar II (s: 109-110). T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
Yücel, M .G. (2010). Antrenör-sporcu ilişkisini etkileyen faktörler (güreş örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.