DOKSANLI YILLARDA TÜRK TİYATRO METİNLERİNDE KADININ VAROLUŞU

1980 sonrası dönem, Türkiye'de, kadın hakları için bir başlangıcı ifade eder. Kadın; aile, toplum ve iş hayatındaki yerini sorgulamaya başlar. Ataerkil toplum yapısı içinde, her kesimden kadın eşitlik mücadelesi verir. Tarihçiler, 21.yüzyılın önsözü gibi görülen 1990-2000 yılları, arasını yaşanan gelişmeler açısından dünya tarihinde en uzun on yıl olarak nitelendirmektedirler. Köyden kente hızlanan göç, cehaletten ansiklopedik bilgiye direkt geçiş, küreselleşmenin dünyanın en ücra köşelerindeki etkisi, kadının yerini sorgulamaya başlaması adına önemlidir. Töre, namus gibi eski sorunlara iş hayatında varolmaya çalışan modern kadının serzenişleri de eklenmiştir. Kadın-erkek eşitliğini algılamaya çalışma, aldatılma karşısında sesini çıkarma, bekâret dogmasına direnme, boşanma, anneliği ve eş olmayı sorgulama ve babasız çocuk doğurma gibi edimlerle kadın yeni yerini aramaktadır. Sivil toplum örgütlerinin desteği ile yüzlerce yıl ötekileştirilen kadın merkeze kaymaya başlamıştır. Türk oyun yazarları doksanlı yıllarda özel televizyonculukla birlikte güç kazanan kadın hareketine kayıtsız kalmaz. Kadının konumuyla ilgili konuları oyunlarının temaları içine alır. Ancak ele aldıkları kadın tipleri ve temaları işleyiş biçimleri tamamlanmış bir kadın karakter çıkarmaya yeterli olmuş mudur? Bu çalışma bunun izini sürmektedir

IN THE NINETIES, EXISTENCE OF WOMEN IN THE TURKISH THEATER TEXTS

In Turkey,the post-1980periodrepresentsa beginningfor women's rights. Women, begins to question herplacein family, society and the business. In the patriarchalstructure of society, woman from all levels willstruggle forwomen'sequality. The historians refer to the ten years between 1990-2000 as the longest ten years in the history of the world because of the several developments, and we can see this time interval as the introduction of 21st century. This time interval is important because of the accelerated rural-urban migration, direct passage from ignorance to an encyclopedic knowledge, the effect of globalization to the most far-flung corners of the world and in that time women has begin to question her role in society. The reproaches ofthe modern womantryingto existin business has been added to the old problems like honor. Women search for a new place in society bytryingtounderstandthe equality of men and women, objecting to be silent when she is deceived, resisting to the dogma of virginity, divorcing, questioning of motherhoodandbeing a wife, giving birth to children without a father. Women who has been marginalized for hundreds of years, began to shift in the center of society with the support of non-governmental organizations. In the nineties, Turkishplaywrights notindifferent tothis women movement, whichhas been gaining strength with private broadcasting. The authorscriticissues with place of woman. Butit wasenough tocreate acompletefemale character? This studyfollows the trace ofthis problem

PDF

___

ARABUL, Ö. (1998), Foto Bahar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

AKSOY, E. (1997), Köse Dağı‟nın Köprüsü, YayınlanmamıĢ Oyun Metni, DT.

BAYDUR, M. (1994), Toplu Oyunları 2, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

BAYDUR, M. (1994), Toplu Oyunları 3, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

CANOVA, C. (2001), Toplu Oyunları 1, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

ÇAKMAK, E. (1999) Ödüllü Oyunlar 1, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

CÜCENOĞLU, T. (1996), Toplu Oyunları 2, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

DORMAN, Y., Türker, Y. (1993), Gölge Ustası, YayınlanmamıĢ Oyun Metni, DT. Elveda Dünya, Merhaba Kainat (2002); Hazırlayanlar: ġener S., Yüksel A., Elmas F., Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

ERĠNANÇ, A. (2003), 1980-90 Evresi Uygulanan Depolitizasyon Hareketinin Tiyatrodaki Sonuçları, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi.

ERTEN, Y. (1999), Kadınlar Devleti, YayınlanmamıĢ Oyun Metni, DT.

GÖKGÜCÜ, E.(1996), Toplu Oyunları 1, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

GÜRBĠLEK, N.(2001), Vitrinde YaĢamak, Metis Yayınları, Ġstanbul.

KORUNAN, O. (2005), Toplu Oyunları 1, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

ĠNSEL, A. (2004), “Kaybolan Güven Duygusu IĢığında Türkiye”, ModernleĢme ve Batıcılık, Modern Türkiye‟de Siyasi DüĢünce 3, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul.

MERĠÇ, N. (1995), Çın Sabahta, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

TAYLOR, C. (1995), Modernliğin Sıkıntıları, Çev: U. Canbilen, Ayrıntı Yayınları, Ġstanbul.

UNAT, N.A. (15 Mart 1993), “1993 Türkiye‟sinde Kadın Sorununa Bir BakıĢ”, Milliyet Sanat, sayı:308.

UZ, R. (Ekim 1991), Tiyatro Tiyatro, sayı:9, “Hüzünlü Bir Güldürü; Düdüklüde Kıymalı Bamya”, Ġstanbul.

YULA, Ö. (1996), Toplu Oyunları 1, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

YULA, Ö. (1998), Toplu Oyunları 2, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

YÜKSEL, A. (1997), ÇağdaĢ Türk Tiyatrosunda On Yazar, Mitos Boyut Yayınları, Ġstanbul.

www.veri.gov.tr (EriĢim Tarihi: 12.01.2009), “Aileye ĠliĢkin Genel Ġstatistik Verileri”.

Hürriyet (27 ġubat 2005), “ĠĢte Türkiye‟nin Kadın Karnesi”, http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2005/02/27/606038.asp