193142

CBS KULLANILARAK SU KALİTESİNİN DAĞILIŞI VE DEĞERLENDİRİLMESİ: CEVİZLİ DERE HAVZASI (TEKİRDAĞ) ÖRNEĞİ

Su kaynakları üzerine artan insan baskısı kirlilik problemini ortaya çıkarmıştır. İlgili durum su kaynaklarının kalitesinin belirlenmesine ve değerlendirilmesine yönelik çalışmaların yapılmasını gerekli kılmıştır. Bu çalışmada Cevizli Dere Havzası'nın yeraltı sularının içme ve sulama açısından kalitesinin ve dağılışının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu değerlendirme Çok Kriterli Karar Verme yönteminden yararlanılarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) destekli olarak gerçekleştirilen analize göre yapılmıştır. Çalışmada, 38 kaynak, 23 kuyu ve 11 sondaj kuyusu üzerinde yapılan fiziksel ve kimyasal ölçüm sonuçları kullanılmıştır. Bunun yanında 1/25.000 ölçekli topografya hariralarından temel altlık harita olarak yararlanılmıştır. Ayrıca çeşitli kurumlar tarafından üretilen Sayısal Yükseklik Modeli (GDEM)'nden ve Tekirdağ Belediyesi tarafından yaptırılan 1/12.000 ölçekli mühendislik jeolojisi haritasından da faydalanılmıştır. Bütün bu verilerin dağılışı ve haritalandırılması, ArcInfo/ArcMap10.0 paket programı destekli olarak CBS ortamında jeoistatiksel yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular arazi çalışmaları ile yerinde kontrol edilmiştir. Sonuçta havza alanındaki yeraltı sularının kalitesi bakımından orta kaliteli olduğu tespit edilmiştir. Yüksek kaliteli yeraltı sularının Tekirdağ şehir sınırları içerisinde kalan 100. Yıl ve Karadeniz mahallerinde; düşük kaliteli yeraltı sularının ise Yağcılı ve Kayı köyleri çevreleri ile Tekirdağ şehrinin Çınarlı mahallesinde bulunduğu anlaşılmıştır. Havza alanındaki yeraltı sularının kalite açısından dağılış sonuçları literatürde bildirilen sonuçlarla örtüşmektedir. Bu çalışma, diğer sahalar için yapılacak benzer çalışmalarda CBS tekniklerinin rahatlıkla kullanılabileceğini göstermiştir

ASSESSMENT AND SPATIAL DISTRIBUTION OF QUALITY OF GROUNDWATER USING GIS: CEVİZLİ STREAM BASIN (TEKİRDAĞ) SAMPLE

Increasing human pressure on water resources has revealed that the problem of pollution. The situation regarding made the determination and the evaluation of the quality of water resources necessary for the studies to be undertaken. In this paper, assessment and spatial distribution of quality of ground water in terms of potation and irrigation for Cevizli Stream Basin wasaimed. This assessment was made by the Geographical Information Systems (GIS) based analysis while using method of Multicriteria Decision Making. In the study, the physical and chemical measurement results of the 38 water supplies, 23 wells and 11 boreholes, which were reported in the literature, along with materials of variety mapping were used and created new thematic maps. After all, it has been detected that the basin was moderate quality in terms of the quality of groundwater. High quality of groundwater has been found in Karadeniz district and 100.yıl district with in the boundaries of Tekirdağ city; low quality of groundwater has been found in around of Kayı and Yağcılı villages and Çınarlı district with in the boundaries of Tekirdağ city. Distribution results in terms of quality of groundwater in the basin correspond to the results reported in the literature. Eventually, the techniques of GIS can be utilized to similar studies for different areas

PDF

___

ADRIAENS, Peter; GOOVAERTSA, Pierre; SKERLOS, Steven; EDWARDS, Elizabeth; EGLI, Thomas (2003), Intelligent in frastructure for sustainable potable water: a round table for emerging transnational research and technology development needs, Biotechnology Advances, Volume: 22, p. 119-134.
ALTIN, Bekir Necati; ELDENĠZ, ġenay; KAYACILAR, Cengiz (1992), Hayrabolu Dolayının Jeomorfolojik ve Neotektonik GeliĢimi-Ergene Nehri Havzası Güneyi, Trakya, Ġ. Ü. Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülten, Sayı: 9 (9), s. 299-307.
ANONĠM (2004), Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 31 Aralık 2004 Tarih ve 25687 Sayılı Resmi Gazete, Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
ARDEL, Ahmet (1956), Marmara Bölgesinde Coğrafi MüĢahedeler, Ġstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 4 (7), s. 1-16.
ARREGUIN-CORTES, I. Felipe; OCHOA-ALEJO, H. Leonel (1997), Evaluation of Water Losses in Distribution Networks, J. Water Resources Planning and Management, Volume: 123 (5), p. 284-291.
AYDIN, Deniz (2007), Ġçme Suyu Dağıtım Sistemlerinde CBS Tabanlı Su Kalitesi Yönetimi, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Ġstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Ġstanbul.
AYDIN, Deniz; AKÇA, Lütfi (2007), Ġçme suyu dağıtım sistemlerinde Coğrafi Bilgi Sistemi tabanlı su kalitesi yönetimi – Ġstanbul örneği, itüdergisi/e su kirlenmesi kontrolü, Cilt: 17, Sayı: 3, s. 45-54.
BAHÇECĠ, Ġdris (2013), Drenaj Mühendisliği, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, ġanlıurfa.
BÖKE ÖZKOÇ, Hülya; AYYILDIZ TURAN, Nazlı (2001), Samsun kenti içme ve kullanma suyunun arıtma tesisi ve Ģebeke boyunca kalite değiĢiminin incelenmesi, Çevre Bilim & Teknoloji 1 (2), 1-8.
BURROWS, Richard; CROWDER, S. George; ZHANG, Jianhua (2000), Utilisation of network modelling in the operational management of water distribution systems, Urban Water, Volume: 2, p. 83-95.
CECH, Irina; MONTERA, Jeff (2000), Spatial variations in total aluminum concentrations in drinking water supplies studied by geographic information system (GIS) methods, Water Research, Volume: 34, p. 2703-2712.
CHILTON, John (1996), Chapter 9 - Groundwater. Water Quality Assessments - A Guide to Use of Biota, Sediments and Water in Environmental Monitoring - Second Edition, Edited by Deborah Chapman, UNESCO/WHO/UNEP, Printed in Great Britain at the University Press, Cambridge.
ÇĠÇEK DE SA MATOS PAĠXAO, L. Serra (2011), Köyceğiz Gölü’nü Besleyen Namnam Çayı’nın Su Kalitesi Yönünden Ġncelenmesi, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, Muğla.
DUKAN, Sam; LEVI, Yves; PIRIOU, Philippe; GUYON, Frederic; VILLON, Pierre (1996), Dynamic modelling of bacterial growth in drinking water networks, Water Research, Volume: 30, p. 1991-2002.
EGEMEN, Özdemir (2011), Su Kalitesi, 7. Baskı, Ege Üniversitesi Yayınları, Su Ürünleri Fakültesi Yayın No: 14, Ġzmir.
EGEMEN, Özdemir; SUNLU, Uğur (2003), Su Kalitesi, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayın No: 14, Ege Üniversitesi Basımevi, Ġzmir.
EKĠNCĠ, Hüseyin (1990), Türkiye Genel Toprak Haritasının Toprak Taksonomisine Göre Düzenlenebilme Olanaklarının Tekirdağ Bölgesi Örneğinde AraĢtırılması, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı, Adana.
ERKEK, Cevat; AĞIRALĠOĞLU, Necati (1993), Su Kaynakları Mühendisliği, 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A. ġ., Ġstanbul.
EVRENDĠREK, Fatih (2004), Ekolojik Sistemlerin Analizi, Yönetimi ve Modellemesi, Papatya Yayıncılık, Ġstanbul.
GAUTHIER, Vincent; BESNER, Marie-Claude; BARBEAU, Benoit; MILLETTE, Robert; PREVOST, Michele (2000), Storage Tank Management to Improve Drinking Water Quality: Case Study, J. Water Resour. Plann. Manage 126, Special Issue: Water Distribution Systems, p. 221–228.
GÖRMEZ, Kemal (2007), Çevre Sorunları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
GÜLER, Çağatay (1997), Su Kalitesi, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi No: 43, T.C. sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
GÜNAY, Ahmet (2007), Tekirdağ’ın Ġklim Özellikleri, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı, Ġstanbul.
GÜNEY, Emrullah (2004), Türkiye Çevre Sorunları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
HOġGÖREN, Mehmet Yıldız (2012), Hidrografya’nın Ana Çizgileri I, Çantay Kitabevi, Ġstanbul.
IġIK, Ünsal (2007), Nusratlı-Yağcı-Tekirdağ arasındaki bölgenin hidrojeolojisi, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Uygulamalı Jeoloji Programı, Ġstanbul.
KALĠ, Nuri (2008), Erzurum Ovası Su Kalitesi ve Kirliliğinin Tespiti, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı, Erzurum.
KARAKAġ, Rezan (2012), Siirt Halk Kültürünün ġifa Dağıtıcıları: Kutsal Sular, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Sayı: 7 (4), s. 2149-2161.
KAYA, Nihat; ÖZTÜRK, Mualla (2003), Elazığ Ġl Sınırları Ġçerisindeki Sulama Sularının Ġncelenmesi, Doğu Anadolu Bölgesi AraĢtırmaları, Sayı: 3, s. 87-92.
KISALAR GÜLEN, Benay (2011), Tekirdağ Ġlindeki Çevre Sorunlarının Analizi, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Tekirdağ.
KISTEMANNA, Thomas; HERBSTA, Susanne; DANGENDORFA, Friederike; EXNERA, Martin (2001), GIS-based analysis of drinking-water supply structures: a module for microbial risk assessment, International Journal of Hygiene and Environmental Health, Volume: 203, p. 301-310.
LEE, Byoung Ho; DEININGER, A. Rolf (1992), Optimal Locations of Monitoring Stations in Water Distribution System, J. Environ. Eng., Volume: 118 (1), p. 4-16.
MONTIEL, Fabien; COUTELAN, Jacques (2003), Management strategy of emergencies and events in the monitoring of water distribution in Paris, Water Supply, Volume: 3, p. 483- 487.
MUNAVALLI Girish Gilly, KUMAR Mohan (2005), Water quality parameter estimation in a distribution system under dynamic state. Water Research, 39, 4287-4298.
MUNAVALLI, Girish Gilly; KUMAR, Mohan (2004), Modified Lagrangian method for modeling water quality in distribution systems, Water Research, Volume: 38, p. 2973-2988.
OBRADOVIC, Dusan (2000), Modelling of demand and losses in real-life water distribution systems, Urban Water, Volume: 2, p. 131-139.
ÖZEY, Ramazan (2011), Günümüz Dünya Sorunları, 5. Baskı, Aktif Yayınevi, Ġstanbul.
POULTON, Matthew (2003), An integrated approach to water distribution network monitoring and performance prediction using geographical information systems, Water Supply, Volume: 3, p. 307–312.
SADIQA, Rehan; RODRIGUEZ, J. (2005), Manuel Interpreting drinking water quality in the distribution system using Dempster–Shafer theory of evidence, Chemosphere, Volume: 59, p. 177–188.
ġENGÖR, Ali Mehmet Celal (2011), Ġstanbul Boğazı Niçin Boğaziçi’nde AçılmıĢtır?, Fiziki Coğrafya AraĢtırmaları; Sistematik ve Bölgesel, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları No: 5, s.: 57-102, Ġstanbul.
TAġ, Beyhan (2006), Derbent Baraj Gölü (Samsun) Su Kalitesinin Ġncelenmesi, Ekoloji, Sayı: 15 (61), s. 6-15.
TAġDELEN, Suat; AKYOL, Erdal; BÜLBÜL, Ali (2001), Çivril Ġlçesi (Denizli) ve Yakın Çevresinin Hidrojeoloji Ġncelemesi, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, s. 261-267.
TEKĠRDAĞ ĠL ÖZEL ĠDARESĠ (2010), 1/25.000 ölçekli Tekirdağ Ġl Çevre Düzeni Planı, Plan Analitik Raporu, Tekirdağ.
TUTHILL, Jr. R. David; CISCELL, H. Michael; PETRICH, R. Christian; KISSINGER, A. Bruce; OAKLEAF, R. James (2000), Migration from tabular to spatial data analysis techniques for water management in Idaho, Journal of Hydroinformatics, Volume: 2, p. 183-195.
UÇANER M. Erkan; ÖZDEMĠR, N. Osman (2002), Genetik algoritmalar ile içme suyu Ģebekelerinde ek klorlama optimizasyonu, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Sayı: 17(4), s. 157-170.
ZHANG, Weijun (2001), Hamilton City – Water Distribution System Strategic Planning, Hamilton City Council, Hamilton, New Zealand.