1913-1914 YILLARINDA YAYINLANAN ÇOCUK DÜNYASI VE ÇOCUK DUYGUSU DERGİLERİ VE TİCARETİN MİLLİLEŞMESİ VE MÜSLÜMAN BOYKOTAJINA İLİŞKİN BU DERGİLERDEKİ YAZILAR

Osmanlı Devleti'nde Balkan savaşlarının ardından yükselen Türkçü-milliyetçi politikalar, ticarî hayatta da kendisini göstermiştir. 1913-1914 yılları arasında devlet içinde yaşayan Rumlara karşı uygulanan Müslüman Boykotajı bunun bir sonucudur. Boykotaj ile savaş esnasında Rumeli'de ekonomik baskılara maruz kalan Türk halkının intikamı alınmak istenmiştir. Ayrıca Osmanlı Devleti'nde ihanet içinde olduğu düşünülen Rum azınlıklar zor duruma düşürülecek ve ticarette millileşme sayesinde Batının esareti sona erdirilecektir. Ticarette millileşme ve Müslüman Boykotajı hakkında toplumun bilgilendirilmesinde, dönemin gazete ve dergileri de kullanılmıştır. İttihat ve Terakki'nin milli bir nesil yetiştirme çabalarından hareketle, bu konu ile ilgili yazılar çocuk dergilerinde de yayınlanmıştır. Bu çalışmada, dönemin önemli dergilerinden Çocuk Dünyası ve Çocuk Duygusu dergileri ve bu dergilerde yer alan ticarette millileşme ve Müslüman Boykotajı konulu yazılar incelenmiştir. Bu iki derginin seçilmesinde, Müslüman Boykotajının yaşandığı 1913-1914 yıllarında yayınlanmalarının ve Çocuk Dünyası dergisinin naşirinin Türk Yurdu Kitabhanesi; Çocuk Duygusu dergisinin sahibinin ise Ermeni asıllı Leon Lütfi olmasının etkisi vardır. İki dergi arasında yapılan karşılaştırma ile ticarette millileşme konusunda hem Türkler hem de azınlıklar arasında fikrî bir farklılığın olup olmadığı ortaya konulmuştur. Niteliksel tarihsel bir araştırma olan bu çalışma sonucunda, Müslüman Boykotajı konusunda iki dergi arasında anlaşmazlık olduğu görülmüştür. Bununla birlikte her iki dergi de siyasî ve iktisadî alanda ülkenin içinde bulunduğu zor şartlardan kurtarılması için çocuklara vatan sevgisinin, çalışmanın, ticaret yapmanın önemini kavratmak istemiştir.

ÇOCUK DÜNYASI AND ÇOCUK DUYGUSU MAGAZINES PUBLISHED BETWEEN 1913 AND 1914 AND WRITINGS IN THESE MAGAZINES RELATED TO NATIONALIZATION OF THE TRADE AND MUSLIM BOYCOTTING

Turkist-nationalist policies rising after the Balkan wars in Ottoman Empire revealed itself in the business life. Muslim boycott applied onto Greek people living within state during 1913-1914 years is a result of this. In this study, Çocuk Dünyası and Çocuk Duygusu magazines and articles themed nationalization in trade and Muslim boycott in these magazines were examined with reference that efforts of Union and Progress Committee for growing a national generation affected children magazine publishing. As a result of this study that is a qualitative historical research, it was seen that there is a conflict between two magazines in regard to Muslim Boycott since publisher of Çocuk Dünyası magazine is Türk Yurdu Kitabhanesi, besides the owner of Çocuk Duygusu magazine is Leon Lütfi of Armenian origin. On the other hand, both magazines desired children to comprehend the importance of love of country, working and trading for recovering the country from difficult conditions it experienced in political and economic fields.

PDF

___

Abdullah Cevdet (14 Teşrin-i Sani 1329). "Çalışmak", Çocuk Duygusu, s.s. 6-7.
Adnan Enisi (22 Ağustos 1329). "Cesur Olalım", Çocuk Duygusu, s.s. 6-8.
Adnan Enisi (8 Ağustos 1329). "Çalışkan Olalım", Çocuk Duygusu, s.s. 2.
Ahmad, Feroz (1999). "İttihatçıların, Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Rum, Ermeni ve Yahudi Cemaatleriyle Olan İlişkileri 1908-1914", İttihatçılıktan Kemalizme, İstanbul: Kaynak Yayınları, s.s. 84-130.
Ahmet Hamdi (10 Temmuz 1329). "Bir Hasbihal", Çocuk Duygusu, s.s. 2-3.
Baha Tevfik (6 Haziran 1329). "Maksad ve Meslek", Çocuk Duygusu, s.s. 2.
Burhaneddin (16 Mayıs 1329). "Milli Manzumeler İstiyoruz", Çocuk Dünyası, s.s. 8
Çocuk Duygusu (14 Teşrin-i Sâni 1329). s.s. İç Kapak.
Çocuk Dünyası (10 Temmuz 1329). "10 Temmuz-Edirne", s.s. Kapak.
Çocuk Dünyası (14 Mart 1329). "Çocuk Dünyası"nın Düşüncesi", s.s. 1.
Çocuk Dünyası (17 Teşrin-i Evvel 1329). "İdarehanemizin Nakli", s.s. 8.
Çocuk Dünyası (20 Haziran 1329). "Gazetemizin haftada iki defa çıkarılması meselesi", s.s. Kapak
Çocuk Dünyası (21 Teşrin-i Sani 1329). "Teşekkürümüz", s.s. Kapak.
Çocuk Dünyası (25 Temmuz 1329). "İdarehanemizin Nakli", s.s. Kapak.
Çocuk Dünyası (26 Eylül 1329). "(Çocuk Dünyası)nın Teşekkür ve Minnettarlığı", s.s. Kapak.
Çocuk Dünyası (28 Teşrin-i Sâni 1329). "Bir Çocuk Gazetesinin İlânı", s.s. 12.
Çocuk Dünyası (31 Teşrin-i Evvel 1329). "Çocuk Dünyası' Büyüyor", s.s. 7.
Çocuk Dünyası (6 Eylül 1330). "Sevgili okuyucumuza", s.s. 304.
Çocuk Dünyası, (28 Teşrin-i Sâni 1329). s.s.12.
Deniz, A., (2014). Sosyo-Ekonomik Boyutunda Osmanlı Himayesinde Yaşayan Ermenilerle Etkileşimler, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/7 Summer 2014, p. 261-288, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7062, ANKARA-TURKEY
Dündar, Fuat (2008). Modern Türkiye'nin Şifresi İttihat ve Terakki'nin Etnisite Mühendisliği (1913-1918), İstanbul: İletişim Yayınları.
Fahrünnisa (12 Eylül 1329). "Vatan Mukaddestir", Çocuk Duygusu, s.s. 2-3.
Hanioğlu, Şükrü (1985). "Türkçülük", Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi V, İstanbul: İletişim Yayınları, s.s. 1394-1399.
Kaya, Mehmet (2013). "Balkan Savaşları Sırasında Anadolu'ya Göçler ve Karşılaşılan Sorunlar", History Studies, V. 5, s.s. 1-16.
Kaymak G., Aykaç N.Ö., (2014). Milliyetçi Kimliğin Dönüşümü, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/11 Fall 2014, p. 333-344, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7424, ANKARA-TURKEY
Kerimoğlu, Hasan Tamer (2006). "1913-1914 Rumlara Karşı Boykot ve Hüseyin Kazım Bey'in Bir Risalesi", ÇTTAD, V: 13, s.s. 91-107.
Leon Lütfi (16 Kanun-i Sani 1329). "Boykotaj Meselesi-Çocuklara Nasihat", Çocuk Duygusu, s.s. 3-4.
Leon Lütfi (24 Teşrin-i Evvel 1329). "Bizim de son fakat mecburi cevabımız", Çocuk Duygusu, s.s.7-8.
M. Fahrettin (10 Temmuz 1330). "Yurd Sevgisi", Çocuk Dünyası, s.s. 318.
Muhiddin (20 Haziran 1329). "Çalışmazsak" , Çocuk Dünyası, s.s. 7.
Nazım Haremi (19 Kanun-i Evvel 1329). "Ticaret" , Çocuk Dünyası, s.s. 4.
Nazım Haremi (24 Temmuz 1330). "Ticaret Ninnisi" , Çocuk Dünyası, s.s. Kapak
Nazım Haremi (30 Mayıs 1329). "Ben Türküm", Çocuk Dünyası, s.s.7.
S. Korkud (14 Teşrin-i Sani 1329). "Öç türküsü" Çocuk Dünyası, s.s. Kapak.
Süleyman Sırrı (16 Kanun-i Sani 1329). "Vatanın ümidisin", Çocuk Dünyası, s.s. 1.
T. A. (13 Şubat 1329). "Ticarete Dair", Çocuk Duygusu, s.s. 1-2
Uçan, Lale (2012). "Yirminci Yüzyıla Girerken Osmanlı Çocuk Dergilerinin Çocuk Kimliği Üzerine Etkileri", Osmanlı Dünyasında Çocuk Olmak, İstanbul: Dem Yayınları, s.s.167- 205.
Yiğit Y., (2015). II. Balkan Savaşı'na Yeni Yaklaşımlar: Teşkilat-ı Mahsusa'nın Kökenleri, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/1 Winter 2015, p. 825-837 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7891 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY