BİR ADA HİKÂYESİ’NDE TARİH VE BELLEK
Yaşar Kemal, “Bir Ada Hikâyesi’’ başlıklı dörtlemede farklı etnik ve dinî kimliğe sahip insanların Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, imgesel bir adada yaşadıkları dramı şiirsel bir dille anlatmaktadır. Dörtlemenin birinci kitabı “Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana” romanında Hıristiyan Rum Vasili ile Müslüman Türk Yüzbaşı Poyraz Musa’nın sığındıkları adada kendi ben’leri, ötekiler ve doğa ile ilişkileri dile getirilmektedir. İlk romanda Vasili ve Poyraz Musa’nın savaş sonrasında yaşadıkları travmaların üstesinden gelme gayretlerini dile getiren yazar, ikinci kitapta savaşın acılarını yaşayan farklı etnik ve dinî kimliğe sahip toplulukların geleceği birlikte kurma çabalarını anlatmaktadır. Bu çalışmada dörtlemenin ikinci kitabı olan “Karıncanın Su İçtiği” adlı roman incelenecektir. Savaş ve göçün karakterlerin yaşamına etkisini ele alan Yaşar Kemal, insan gerçekliğine odaklanmaktadır. Bireysel ve toplumsal kimlik oluşumunu etkileyen olaylar, insan merkezli bir anlatımla aktarılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, savaş ve göçün ada topluluğunun kimlik inşasına yansımalarını sorgulamaktır. Tarih-kimlik ilişkisini hümanist bir tavırla ele alan Yaşar Kemal’in romanını klasik kahramanlık anlatılarından farklı kılan hususlar ortaya konulacaktır. Tarihsel süreklilikte önemli bir kopuşun yaşandığı zaman dilimini anlatan yazar, insanın iç dünyasının zenginliğine ve karmaşasına ışık tutar. Karakterlerin kendi geçmişleri ile hesaplaşma biçimlerinden yola çıkılarak romanda bireysel ve toplumsal belleğin inşası tahlil edilecektir.
HISTORY AND MEMORY IN AN ISLAND STORY
In the tetralogy titled ‘An Island Story’ Yaşar Kemal lyrically depicts the drama of people from different ethnicity and region in Anatolia after World War I, on an imaginary island. In this paper the second novel of the tetralogy, Karıncanın Su İçtiği (Where the Ant Sips Water) will be analyzed. The first book of the tetralogy called Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana (Look! Fırat River Bleeds) narrates the relationship between Christian Rum Guardian’s and Muslim Turkish Poyraz Musa’s self- identities, the others and nature in the island they nestled. The struggle of the people who try to overcome the trauma after the war narrated in the book. The second book narrates the struggle of different ethnic and religious communities, who suffer the damages of the war, to form a common future. Yaşar Kemal, who deals with the effects of war and migration on the lives of the characters, focuses on ‘human reality.’ He reports the events, which affected the formation of individual and social identity, in an anthropocentric discourse. The aim of this paper is to question the role of war and migration on the identity construction of the island community. Yaşar Kemal’s work differs from classical narratives of heroism in its humanistic approach to the relation between history and identity in many respects, which will also be a exposed. The author who narrated a notable break in the historical process sheded light to the richness and complexity of the people’s inner lives. This paper will start from how the characters settle accounts with their own histories, and analyze the construction of individual and social identity.
___
- Akay, R. (2005). “Kültürel Kimlik ve Kültürlerarası İletişim”. Bilgi, 11: 108-120.
- Altuğ, F. (2007). ‘‘Bir Ada Hikâyesinde Travma, Deneyim, Özne’’. Kitap-lık, 101: 83-89.
- Assman, J. (2015). Kültürel Bellek. Ayşe Tekin (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek. Işık Ergüden (Çev.) Ankara: Dost.
- Cebe, A. G. (2015). ‘‘Bir Adanın Hikâyesini Anlatmak: Yaşar Kemal’de Tarih, Bellek, Doğa’’.
Erdem, 68: 5-22.
- Güzel, N. S. (2014). ‘‘Yirminci Yüzyılda Türk Toplumunun Yaşadığı Travmaları Açık Oturumlar
Çağı Karakterleriyle Okumak’’ Erendiz Atasü Edebiyatı (Yay. Haz. Günseli Sönmez İşçi)
İstanbul: Can Yayınları.
- Irzık, S. (2013). ‘‘Yaşar Kemal’s Island of Resistance’’. Resistance in Contemporary Middle Eastern
Cultures, Literature, Cinema and Music, Londra: Routledge: 49-63.
- Kemal, Y. (1993). Ağıtlar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kemal, Y. (2015). Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor / Alain Bosquet ile Görüşmeler, İstanbul: Yapı
Kredi Yayınları.
- Kemal, Y. (2017). Karıncanın Su İçtiği, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Köroğlu, E. (2015). “Yaşar Kemal’in Bir Ada Hikâyesi Dörtlüsünde Eleştirel Tarih, Kolektif Anlatı
ve Toplumsal İmgelem” Monograf, 3: 219-247.
- Mignon, L. (2014). Dictionary of Literary Biography Turkish Novelists Since 1960. Vol. 373. (Edit.
Çimen Günay Erkol, Burcu Alkan) Gale: Cengage Learning.
- Önder, A. (2011). “1980 Sonrasında Türk Edebiyatında Çokkültürlülük” Yaba Edebiyat, S. 73-74:
43-44.
- Öztürk, İ. (2018). Milli Mücadelede İşgal ve Zaferlerin Niğde’deki Yansımaları, Turkish
Studies
Volume
13/8,
Spring
2018,
p.
231-246
DOI
Number:
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13611 ISSN: 1308-2140, Ankara-Turkey.
- Schacter, D. L. (2010). Belleğin İzinde. (Çev. Eda Özgül ) İstanbul: Yapı Kredi.
- Tepeköylü, İ. (2016). Halk Edebiyati Anlatı Türlerinin Uygulamalı Halk Bilimi Bağlamında Türk
Sinemasindaki İzdüşümleri, Turkish Studies, International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic Volume 11/4 Winter 2016, p. 1001-1014 DOI
Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9420 ISSN: 1308-2140, Ankara-Turkey.
- Zariç, M. (2012). Axel Olrik’in Epik Yasaları ve Lord Raglan’ın Kahraman Kalıbı Açısından
Ağrıdağı Efsanesi Romanı, Turkish Studies, International Periodical For The Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall 2012, p. 3337-3349, Ankara-
Turkey.