Batıya hayran bir neslin romanı: Servet-i fünûn romanı

Servet-i Fünûn edebiyatı, Tanzimat’la birlikte başlayan edebiyatın Batılılaşma çabasının en yoğun ve en verimli son safhasıdır. Bu dönemde gerek çeviri faaliyetleri gerekse Servet-i Fünûn başta olmak üzere dergilerde yer alan Batılı yazar, eser ve akımları tanıtan yazılar, Batıya açılan önemli pencereler olarak dikkat çeker. Servet-i Fünûn döneminde Batı edebiyatının etkisi, sadece Batının tanıtılması ya da çeviriler yapılması ile sınırlı kalmaz; aynı zamanda Batı edebiyatının özellikleri, eserlerde de etkisini gösterir. Bu makalede Servet-i Fünûn döneminde kaleme alınan romanlara yansıyan Batılı özellikler, yazarların sanat anlayışlarını belirleyen prensiplerin dayandığı Batılı kaynaklar, Servet-i Fünûn edebiyatçılarının Batıya bakış ve onları yorumlayış şekilleri ortaya konulmaya çalışılacaktır. Edebi eserlerde karşımıza çıkan içerik, şekil, dil ve üslûba yönelik Batı edebiyatının etkileri belirlenerek, Servet-i Fünûn romanının edebiyat tarihimiz içindeki yerinden söz edilecektir.

A novel of a generation of western-admirers: Servet-i funun novel

Servet-i Fünûn literature is the last and most intensive stage of Westernization efforts in literature which started with the Tanzimat period. In this period, translation activities and the articles in journals such as Servet-i Fünûn introducing the Western authors, works and trends appear as an important windows opening to the Western literature. In Servet-i Fünûn period, the effect of Western literature was not limited with introduction of Western literature or the translations, at the same time, the characteristics of Western literature influence the books which were written in this period. This paper attempts to determine the Western sources reflected in genres such as novel Servet-i Fünûn period; the western sources on which the principles determining artistic understanding of the authors; and the way Servet-i Fünûn period authors perceive and interpret the West. By determining the influence of Western literature on content, form, language and style in literary works, the role of Servet-i Fünûn literature on our literature history will be discussed.

PDF

___

AKYÜZ, Kenan, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (1860-1923), İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1990.
ALPTEKİN, Turan, Bir Kültür Bir İnsan- Ahmet Hamdi Tanpınar ve Edebiyatımıza Bakışlar, Nakışlar Yay., İstanbul 1975.
ARSLAN, Nihayet, ‚Eylül ya da Bir Aşkın Analizi‛, Hece Türk Romanı Özel Sayısı, S.65/66/67, Mayıs/Haziran/Temmuz 2002, s. 560-571.
BOLAYIR, Ali Ekrem, Edebiyat-ı Cedîde’ye Dair Ali Ekrem’den Rıza Tevfik’e Bir Mektup, Haz. Abdullah Uçman, Kitabevi, İstanbul 1997.
COŞKUN, Erdoğan, Mehmet Raûf, Toker Yay., İstanbul 1976.
ÇIKLA, Selçuk, Roman ve Gerçekçilik Bağlamında Kültür Değişmeleri ve Servet-i Fünûn Romanı, Akçağ Yay., Ankara 2004.
ENGİNÜN, İnci, Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923), Dergâh Yay., İstanbul 2006, s. 340-344.
GÜRBİLEK, Nurdan, Kör Ayna, Kayıp Şark, Metis Yay., İstanbul 2004.
HİZARCI, Suat, Hüseyin Cahit Yalçın, Varlık Yay., İstanbul 1969.
HUYUGÜZEL, Ömer Faruk, Hüseyin Cahit Yalçın’ın Hayatı ve Edebî Eserleri Üzerinde Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., İzmir 1984.
KAPLAN Mehmet, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1, Dergâh Yay., İstanbul 1992.
KAPLAN Ramazan, ‚Aşk-ı Memnu Evinde Bir Yabancı Adam‛, Hece Türk Romanı Özel Sayısı, S.65/66/67, Mayıs/Haziran/Temmuz 2002, s. 550-559.
KAVCAR Cahit, Batılılaşma Açısından Servet-i Fünun Romanı, KTBY., Ankara 1985.
KERMAN Zeynep, Halid Ziya Uşaklıgil’in Romanlarında Batılı Yaşayış Tarzı ile İlgili Unsurlar, Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara, 1995.
KOÇAK Orhan, ‚Kaptırılmış İdeal: Mai ve Siyah Üzerine Psikanalitik Bir Deneme‛, Toplum ve Bilim, S.70, Güz 1999, s. 94-152.
KOLCU Ali İhsan, Alfred de Musset Tercümeleri ve Tesiri, Gündoğan Yay., Ankara 1999.
KOLCU Ali İhsan, Alphonse de Lamartine Tercümeleri ve Tesiri, Gündoğan Yay., Ankara 1999.
KOLCU Ali İhsan, Serveti Fünûn Edebiyatı, Salkımsöğüt Yay., Erzurum 2005.
KURDAKUL Şükran, Çağdaş Türk Edebiyatı 1, Evrensel Basım Yay., İstanbul 2000.
Mehmed Rauf’un Anıları, Haz. Rahim Tarım, Özgür Yay., İstanbul 2001.
MORAN Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1, İletişim Yayınları, İstanbul 2005.
OZANSOY Halit Fahri, Edebiyatçılar Çevremde, Sümerbank Kültür Yay., Ankara 1970.
ÖNERTOY Olcay, Halid Ziya Uşaklıgil Romancılığı ve Romanımızdaki Yeri, KBY., Ankara 1995.
ÖZBALCI Mustafa, Mehmed Rauf’un Romanlarında Şahıslar Kadrosu, MEB. Yay., İstanbul 1997.
ÖZDEMİR Ahmet, Tevfik Fikret, Boğaziçi Yay., İstanbul 1998.
TANPINAR Ahmet Hamdi, Edebiyat Dersleri, Haz.Abdullah Uçman, YKY., İstanbul 2002.
TANPINAR Ahmet Hamdi, Edebiyat Üzerine Makaleler, Haz. Zeynep Kerman, Dergâh Yay., İstanbul 1995.
TANPINAR Ahmet Hamdi, Yahya Kemal, Dergâh Yay., İstanbul 1982.
TARIM Rahim, Mehmed Rauf Hayatı ve Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma, Akçağ Yay., Ankara 2000.
TARIM Rahim, Mehmed Rauf Hayatı, Sanatı, Eserleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Ankara 1998.
TEVFİK FİKRET, ‚Musâhabe-i Edebiyye-Şuradan Buradan‛, Tevfik Fikret Dil ve Edebiyat Yazıları, Haz. İsmail Parlatır, TDK. Yay., Ankara 1993, s.66-71.
UŞAKLIGİL Halid Ziya, Kırk Yıl, Haz. Şemsettin Kutlu, İnkılâp Yay., İstanbul 1987.
UŞAKLIGİL Halid Ziya, Sanata Dair III, IV, Maarif Vekaleti Yay., İstanbul 1965.
YALÇIN Hüseyin Cahit, Edebiyat Anıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul.