ATİLLÂ IN EAST WEST'S PERCEPTION

İki yaşam tarzı, iki farklı kültür, iki ayrı dünya ve iki zıt anlayış: yerleşik hayat ve göçebe yaşam tarzı, insanlık tarihi ile eş zamanlı kabul edilebilir bu durum insanlık tarihinin başlamasıyla ortaya çıkar. Aynı durum lokal da olsa hala çok az yerde devam ediyor. Lokal olmayan aynı hal modern çağımızda da devam etmektedir. Eylemsel olarak günümüz dünyası bir yerleşik bir de göçebe toplum unsuru barındırmamaktadır. Sakin dünyanın yerleşik insanları bu iki zıt anlayışın temsilciliğini ve savunuculuğunu, miras olarak gördükleri geçmişlerini uygarlıkları adına sahiplenmektedirler. İnsanlığın geçirdiği süreç, evrimle, beşeri ve tabii felaketler; bu iki zıt kutbu biraz daha yakınlaştırmış görünmektedir. Daha doğrusu büyük uçuruma köprüler atılmıştır. Hatta insanlık zaman tüneline kuş bakışı baktığımız zaman aydınlanma çağından günümüze doğru gittikçe rafinize edilmiş anlayış ve düşünceler bir sentez olma yolundalar. Bu anlayışın yansıması olarak hem Doğu'nun hem de Batı'nın değerlerini önemseyen düalist düşünceler tezahür etmeye başlamıştır. Bu makalemizde her ne kadar temel parametre olarak aldığımız Attilâ'nın Doğu-Batı edebiyat ve sanatlarına olan yansıması ise de tarih ilminin vesikalarından da istifade etmeye çalıştık. Hun Hükümdarı Attilâ: Barbar mı, Kahraman mı? Attilâ, Avrupa Hunlarının yenilmez hakanı, yaptığı fetihlerle ülkesinin sınırlarını muazzam büyüklükte genişletmekle kalmayan bu şanlı hükümdar, Avrupalılar tarafından henüz yaşarken bir efsane olarak kabule edilmiştir. Tarih ışığında; gerçekler, efsaneler ve iddialar ile Doğu ve Batı'nın Attilâ'yı algılama anlayışlarını inceleyelim.

ATİLLÂ IN EAST WEST'S PERCEPTION

Two different life, two different culture, two different World and two opposite perceptiveness: Settled life and nomadic life style, which are accepted as the same period with human history. This situation continues as local in some places, the same situation goes in on our modern era. The current orld haven't had both settled society and nomadic society. Settled people of slient World have done these two opposite perceptivenes as defender and representative. The process the human have had approches more these two opposite sides with evolution, humanity and natural disasters. Meanwhile, the the bridges are built fort he loig gap. Even when we look at the human period, the understanding and thoughts are on the way from illumination era till the current. With this perceptiveness dualism thoughts start to appair in both east and West. İn this article, however much I mentiond about as the reflection of Attilâ's the east and the West literacy and art, I also tried to benefit from history books. The king of Hun, Attilâ: Was he a barbarian or hero? Attilâ who was the hero of the Europa Hun, expanded not only his country's borders but also was accepted a legend by Europeans. We need to investigate Attilâ the West's and the East's perceptiveness the claims in the history light.

PDF

___

ALTHE?M , Franz : Attila und die Hunnen , Baden-Baden , 1991 Aries, Phillipe ve Duby, Georges : Geschichte des privaten Lebens, Cilt I., Vom Römischen Imperium zu Byzantinischen Reich , Frankfurt 1989

ALTHE?M, F., Geshichte der Hunnen, Berlin, I, 1959, II, 1960, III, 1961, IV-V, 1962.

BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Resimli Türk Edebiyatı, ?stanbul, 2002,

BA?TAV, ?., Attila"nın Hayatı ve Ölümü, Türk Kültürü, sayı 1, 1952. Attila ve Hunları, bk. Tarihte Türk Devletleri, I, Ankara, 1987.

BONA, Istvan: Das Hunnenreich, Stuttgart 1991

BOOR, Helmut de: Das Attila-Bild in Geschichte, Legende und heroischer Dichtung, Bern 1932 (ND Darmstadt 1963)

BR?ON, Marcel, Asya ve Avrupa"da Hunlar (Hunların Hayatı), Çev. Dr. Re?at Uzman, Çatı Kitapları, ?stanbul, 2005,

BR?ON, Marcel, Attila, ?leri Yayınları, ?stanbul, 2006

BR?ON, Marcel, Attila Han"ın Liderlik Sırları, Kum Saati Yayınları, ?stanbul,2012

CH?STLE?N, Reiner: Die Alamannen, Stuttgart/Aalen 1991

CORD, Ernst: Attila - Flagellum dei, Etzel, Atli. Zur Darstellung des Hunnenkönigs in Sage und Chronistik. Quaderni del Ist. Di Filologia Germanica, Triest 1984

CUNL?FFE, Barry: Rom und sein Weltreich, Bergisch Gladbach 1979

CURT?S, Michael, Attila, Goa Basım Yayın, 2006

Die Bajuwaren von Severin bis Tassilo 488-788, Begleitbuch zur Ausstellung, Rossenheim / Mattsee 1988

"Die Skythen und ihr Gold", in: Zwei Gesichter der Eremitage, Ausstellungskatalog, Bonn

DAHN, Felix: Attila (Roman), Berlin/Leipzig o. J.

D?NÇ, ?hsan, Attila Hayatı, Sava?ları ve Uygarlığı, 2002 Kasta? Yayınevi, ?stanbul (Biyografi)

D?NDORF, L., Historici Graeci Minores, I, Lipsiae, 1870.

DONUK, A., Eski Türk Devletlerinde ?dari-Askeri Unvan ve Terimler, ?stanbul, 1988.

DROYSEN, H. (Hrsg.): Paulus Diocanus, Historia Romana, Berlin 1879

DELOR, Jean-Paul: Voies Romaines, Auxerre 1993

ELBE, Joachim von: Die Römer in Deutschland, München 1984

ECKHARDT, S.,/ Türk terc./, Efsanede Attila ve Hunları, Ankara, 1982.

SAMUK, Fevzi, Attila Sendromu/Batı Hıristiyanlığının ?uur Ötesi, Kubbealtı Ne?riyat, ?stanbul, 2007

FREYTAG, G, Gesammalta Werke, Bd. 17, Leipzig, 1988.

FABBR?, Paolo: "II bassopiano Ravennate" , in: Roma, Ravenna e le residenze imperiali tardoantiche, Milano, 1992

FREYTAG, Gustav: Attila (Roman), Berlin/Leipzig 1927

GORDON, C.D. The Age of Attila, Michigan 1960

GORDONY?, Geza, Kölelikten Kahramanlığa, Hunların arasında, Yurtbay Yayınları. 2005 Ankara

Grek Seyyahı Priskos (V. Asır)"a göre Avrupa Hunları, Ali AhmetBeyoğlu Türk Dünyası Ara?tırmaları Vakfı ?stanbul, 1995.

GRANT, Michael: Die Geschichte Roms, von den Etruskem bis zum Untergang des Römischen Reiches, Bergisch Gladbach 1986

GROUSSET, Rene: Die Steppenvölker, Attila - Dschindgis Khan - Tamerlan, in: Kindlers Kulturgeschichte Bd. 28, München 1970

GU?LHAUME, Philip: Attila Le Fleau de Dieu, Paris 1994

HE?NE, Alexander (Hrsg.): Jordanis Gotengeschichte nebst Auszügen aus seiner Römischen Geschichte, Essen 1985

HARHO?U, Radu: Die frühe Völkerwanderungszeit in Rumanien, Bukarest 1997

HOFFMANN, D.: Das spatrömische Bewegungsheer und die Notita Dignitatum, Düsseldorf 1969

HOMEYER, Helene: Attila, Der Hunnenkönig von seinen Zeitgenossen dargestelit, ein Beitrag zur Wertung geschichtlicher Grösse, Berlin 1951

IVANKA, Endre v. (Hrsg.): Byzantinische Gescichtsschreiber, Bd. IV: Byzantinische Diplomaten und östliche Barbaren, Graz-Wien-Köln, 1955

JONES, A.H.M: The Later Roman Empire 284-602 (Karten), Cambridge o.J.

KAFESOĞLU, ?brahim, Türk Milli Kültürü, ?stanbul, 1984.

XII. Asra Kadar ?stanbul"un Türkler Tarafından Muhasaraları, ?stanbul Enstitüsü Dergisi, III, 1957.

Bulgarların Kökeni, Ankara, 1985.

KARNAS, Mustafa, Attila/Mitoloji ve Tarih Dizisi, Anonim Yay. ?stanbul, 2010

KELLY, Cristopher, Attila, Hunlar ve Roma ?mparatorluğunun Çökü?ü, Turkuvaz Kitap, ?stanbul,2011

KNAPP, Frtitz Peter (Hrsg.): Nibelungenlied und Klage, Passauer Nibelungengesprache 1985, Heidelberg 1987

KURAT A. N. ,IV-XIII Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara, 1972.

LA?DLAW, Ross/ Türkçe Tercüme/, Tanrı"nın Kılıcı ATT?LA, Truva Yayınları, ?stanbul, 2005

L?GET?, L.? /Türk. Terc./, Attila ve Hunların Men?ei, bk. Attila ve Hunları, Ankara, 1982.

MCGOVERN, W. M., The Early Empires of Central Asia, Chapel Hill-North Carolina, 1939.

MENCHEN-HELFEN, Otto: Die Welt der Hunnen, Wien, Köln 1987

MENGH?N, Wilfried: Die Langobarden, Stuttgart 1985

M?ELKE, R.P. Thomas, Attila Tanrı"nın Kırbacı, Yurt kitap-yayın, Ankara, 2004

M?QUEL, Pierre/Le Gall, Yvonne: Au Temps de Romains, Paris 1978

MORAVCSIK, Gy., Byzantınoturcıca, I-II, Berlin, 1958.

MÜLLER, C., Fragmenta Historicorum Graecorum, Paris, IV, 1851, V, 1870.

N?COLE, David, Attila ve Göçer Kavimler, Türkiye ?? Bnk. Yay, ?stanbul, 2011

NACK, Emil: Germanien, Wien/Heidelberg 1958/1977

NAP?ER, Willam, Attila, Remzi Kitabevi, ?stanbul, 2006

NEMETH, Gy., /Türk. Tercüme/, Hunların Dili, bk. Attila ve Hunları, Ankara, 1982.

ORKUN, H.N., Attila ve Oğulları, ?stanbul, 1933.

Türk Tarihi, II, Ankara, 1946.

Out of Rome - Augusta Raurica/Aquincum - Das Leben in zwei Römischen Provinztadten, Begleitbuch zur Ausstellun, Budapest 1997

OSTROGORSKY, G., Bizans Devleti Tarihi, Ankara, 1986.

RASONY?, L., Tarihte Türklük, Ankara, 1971.

ROBERTS, Wess, Hun Attila"nın Zafer Sırları, Say Yayınları, ?stanbul (?)

SAFA, Peyam, Attilâ, Ötüken Yayınları, ?stanbul, 2010

SAMOL?N, W., A Note on Kidara and The Kidarites, Central Asiatic Journal, II, 4, 1956.

SZABO, K., Priszkosz Szonak es Bölcsesz eleterol S Törtenetirata Töredekeiröl, O, Pe?te, 1878.

TOMSK?, Grigori, Attila ?lk Avrupalı, Papirüs yayınevi, 2005

TURAN, O., Türk Cihan Hakimiyeti Mefkûresi Tarihi, I-II, ?stanbul, 1980.

VACZY, P. / Türk. Tercüme/, Hunlar Avrupa"da, bk. Attila ve Hunları, Ankara, 1982.

VAS?L?EV, A.A. / Türk Tercüme/, Bizans ?mparatorluğu Tarihi, I, Ankara, 1943.