Atatürk’ün Ulus-Devlet fikri oluşumunda eskiçağ tarihi kitaplarının yeri

Günümüzde çok çeşitli bilgiye hızlı ve yoğun bir şekilde ulaşılabilmektedir. Sosyal ve beşeri bilimlerin de fen ve diğer bilim alanları kadar önemli ve insan hayatı için vazgeçilmez olduğu bir gerçektir. Dünya şartları ve bilgi hızlı bir şekilde değişmektedir. Sosyal ve beşeri çalışmalar da insanlığa ışık tutmaya devam etmektedir. Geçmişte yaşanılan pek çok tecrübenin de kişi ve devletlere yön verdiği bilinen bir gerçektir. Aşağı-yukarı bir asra yakın bir süre önce, henüz Cumhuriyet ilan edilmeden, Mustafa Kemal’in zihninde yeni bir devletin temelini oluşturacak görüşler belirginleşmiş olmalıdır. Yeni bir devlet, yeni modern kurum ve oluşumları da beraberinde getirmeliydi. Mustafa Kemal’in, tarih ve sosyal bilimlerle ilgili seçtiği ve okuduğu kitapların, düşüncelerinin oluşmasında etkili olduğu konuşmalarında ve uygulamalarında görülebilmektedir.

The effects of ancient history books on Atatürk’s nation building perception

At present, various information and knowledge can be obtained easily and intensely. Social sciences are necessary for humanity as much as natural and technological sciences. Rapid developments and changes occur day by day on information and knowledge. Social sciences still continues to shed lights on past and present time. Past experiences directed/directs individuals as well as states. Almost a century ago, even before the Turkish Republic was proclaimed, Mustafa Kemal gathered necessary information and decided on his future republic’s formative ideas and perceptions. A new state had to have new modern institutions and open to new ideas whether originated of modern times or experienced of the previous ages. Mustafa Kemal read a number of books in social sciences which affected his perception and ideas. This article discusses on Mustafa Kemal’s selected books on ancient history which were reflected on his speeches and nation building processes.

PDF

___

AFETİNAN, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinin Kuruluş Hazırlıkları ve Açılışı (9 Ocak 1936), Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Anma Kitabı, AÜDTCF yayını, Ankara 1974.
AFETİNAN, Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1988.
AFETİNAN, Mustafa Kemal Atatürk’ten Yazdıklarım, Ankara 1989.
AKA İsmail ve KOPRAMAN Yaşar, Ziya Gökalp-Türk Medeniyeti Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Güneş Matbaacılık, İstanbul 1976.
AKURGAL Ekrem, “Tarih İlmi ve Atatürk”, Belleten, cilt 20, sayı 80, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1956, s.571-584.
AKURGAL Ekrem, The Hattian and Hittite Civilizations, Republic of Turkey Ministry of Culture, Ankara 2001.
ARİSTOTALES, Eudemos’a Etik, (çev. S. Babür), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 1999.
ARİSTOTALES, Fizik, (çev. S. Babür) 2. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001.
ARİSTOTALES, Gökyüzü Üzerine, (çev. S. Babür) 1. Baskı, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara 1997.
ARİSTOTELES, İkinci Çözümlemeler, (çev. A. Houshiary), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2005.
ARİSTOTELES, Kategoriler, (çev. S. Babür) 2. Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2002.
ARİSTOTELES, Yorum Üzerine, (çev. S. Babür) 2. Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2002.
ARİSTOTELES, Poietika (şiir sanatı üzerine), (çev. N. Kalaycı), Bilim ve Sanat Yayınları Ankara 2005.
ARİSTOTELES, Nikomakhos’a Etik, (çev. S. Babür), Kebikeç Yayınları, Ankara 2005.
ARİSTOTELES, Atinalıların Devleti, (çev. F. Akderin) 1. Baskı, Alfa Yayınları, İstanbul 2005.
ATAY, Falih Rıfkı, Babanız Atatürk, Bayrak, Atatürkçülük Nedir? Atatürk Ne İdi?, Er-Tu Batbaası, İstanbul 1980.
AYDEMİR, Şevket Süreyya, İkinci Adam 1950-1964, c. III, Remzi Kitabevi, İstanbul 1988.
BEAN, George, Eski Çağda Lykia Bölgesi, (çev. Hande Kökten), Arion Yayıncılık, İstanbul 1998.
ÇEVİK, Nevzat, Taşların İzinde Likya, Arkeoloji ve Sanat yayınları, İstanbul 2002.
ÇIĞ Muazzez İlmiye, “Atatürk ve Türkiye'de Arkeoloji”, Bilim ve Ütopya, sayı 17, İstanbul 1995.
ÇİLİNGİROĞLU, Altan, Urartu Tarihi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Bornova 1994.
DAVİSON, Roderic Henry, Turkey-The Modern Nations in Historical Perspective, New Jersey 1968.
DİNÇER, N., “Atatürk‟ün Milli Eğitimle İlgili Görüşleri”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi 1981 Yılı Sosyoloji Konferansları, Atatürk Özel Sayısı, İstanbul 1981.
ERDEMİR, Halil, Why Turks Turned their Faces to the West?, Manisa Ofset, Manisa 2006.
ERDEMİR, Halil, Manisa Yahudileri ve Dünyaya Açılmalarına Giriş, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa 2009.
GÜMÜŞ, Hüseyin, “Atatürk‟ün “Hayatta En Hakiki Mürşit İlimdir” Sözü Işığında Gençlerimizin Kendi Özbenliklerine Yabancılaşmasına Sebep Olan Faktörler ve Kültürel Etkilenme”, Selçuk Üniversitesi 2. Milli Gençlik Kongresi Tebliğler, Konya 1986, s.111-122.
EROĞLU, Haldun, “Mustafa Kemal Atatürk'ün Düşün Dünyasının Oluşumundaki Etkenlerle İlgili Bazı Görüşler”, Atatürk Yolu Dergisi, sayı 27-28, Ankara Üniversitesi Türk inkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara Mayıs-Kasım 2001, s.285-298.
HANÇERLİOĞLU, Orhan, Düşünce Tarihi, dokuzuncu basım, Remzi Kitabevi İstanbul 2002.
İĞDEMİR, Uluğ, Cumhurivetin 50. Yılında Türk Tarih Kurumu, Ankara 1973.
JUVENAL, The Satires, Trans. Niall Rudd, Oxford University Press, Oxford 1992.
KARAL, Enver Ziya, Atatürk ve Tarih, Atatürk‟e Saygı, Ankara 1969.
KARAL, Enver Ziya, “The Principles of Kemalism”, in E. Özbudun and A. Kazancıgil (Ed.), Atatürk Founder of a Modern State, Part I, C. Hurst and Company, London 1981, s.12- 34.
KEMAL Gazi Mustafa, Nutuk, 2. Elli bin baskı, (Osmanlı Türkçesi‟nde), Ankara 1927.
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1999.
KURTOĞLU, Fevzi, Türk Bayrağı ve Ay Yıldız, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1992.
LANDAU, Jacop M., Pan-Turkism-From Irredentism to Cooperation, London 1995.
MARDİN, Şerif, The Genesis of Young Ottoman Thought: A Study in the Modernization of Turkish Political Ideas, Syracuse University Press, Syracuse 2000.
MEYDAN, Sinan, Atatürk ve Kayıp Kıta Mu, Truva Yayınları, İstanbul 2005.
PALAZ, ERDEMİR Hatice ve ERDEMİR Halil, “Kültürel Mirasın Korunması ve Ülke Kalkınmasındaki Önemi”, Türk Kültürü, sayı: 505-506, yıl: XLIII, Ankara 2005, s.129- 144.
PALAZ, ERDEMİR Hatice ve ERDEMİR Halil, “Akdeniz Çevresinde Gelişen Siyasi Olaylarda Likya‟nın Yeri (İ.Ö. 5. yy. ile 1. yy. Arası)”, III. Uluslararası Likya Sempozyumu, Antalya 2006, s.573-585.
PALAZ, ERDEMİR Hatice ve ERDEMİR Halil, “Belgeler Işığında Almanların Osmanlı Devleti‟nde Yaptıkları Eski Çağ ve Arkeoloji Çalışmaları”, I. Uluslararası Tarihi ve Kültürel Yönleriyle Türk Alman İlişkileri Sempozyumu, Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Konya Nisan 2010, s. 225-236.
POULTON, Hugh, Who are the Macedonians?, Hurst and Company, London 2000.
ROBİNSON, Richard D., The First Turkish Republic- A Case Study in National Development, Harward University Press, Cambridge ve Massachusetts 1963.
SARAY, Mehmet, Türk Devletlerinde Meclis (Parlamento), Demokratik Düşünce ve Atatürk, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1999.
SÜSLÜ, Azmi, “Cumhuriyet Döneminin Türk Kültürüne Bakışı ve Kültür Politikaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 31, Cilt: XI, Ankara Mart 1995, s.21-43.
TEZEL, Sıdıka, “Atatürk ve Kadın Hakları”, Atatürk ve Kadın Hakları-Kadın Dernekleri Federasyonu ve Gönüllü Kuruluşlar, Komisyon, Türk Ticaret Bankası‟nın Cumhuriyet‟in 60. Yılına Armağanı, Ankara 2002, s.1-43.
TİMUÇİN, Afşar, Düşünce Tarihi, I. Cilt, dördüncü baskı, Bulut Yayınları, İzmir 2002.
TÜFEKÇİ, Gürbüz, Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1983.
YILDIRIM, Recep, “Atatürk'ten Günümüze Eski Çağ Tarihi ve Arkeoloji Çalışmaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, sayı: 6-7, D.E.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayını, İzmir 1997, s.33-48.
YOUNG, David C., Mens sana in corpore sano? Body and Mind in Greek Literature, University of Florida, Nassh Convention,: The University of Windsor, Windsor, Ontario, Canada May 22-25 1998.
(http://www.la84foundation.org/SportsLibrary/NASSH_Proceedings/NP1998/NP1998zza.pdf- 28.01.2011 saat 23.00).