AHLAKIN TEZAHÜR ETME HALLERİ -EROL GÜNGÖR ÜZERİNDEN ÇÖZÜMLEME DENEMESİ-

Erol Güngör önemli bir Türk düşünürüdür. İnsanı ilgilendiren sosyal meselelere ayağını olgusal olandan çekmeden ve kendine ait özgün teoriler geliştirerek büyük bir titizlikle bakabilmeyi başarmıştır. Onun en önemli ilgi alanlarından birisi sosyoloji, diğeriyse psikolojidir. Dolayısıyla Güngör’ün ferdi ve toplumu birbirinden ayırmadan fakat kendi gerçekliklerini de gözetmek suretiyle sosyal meseleleri ele almaya çalıştığını ifade edebiliriz. Ahlakı da bir sosyal hadise olarak gören Güngör, ayrıca içinde yaşadığı büyük bir entelektüel geleneğe yaslanmanın özgüvenini bizlere hissettirmektedir. Ahlak ise pratik bir gereklilik olup, her alanda şekerin çayın içinde eridiği gibi erimesi gereken, teoride ve pratikte her alana sirayet etmesi zaruri olan bir alandır. Zira ahlak, bir bakıma, beşerin insan olma yolcuğudur. O halde insanın ilgilendiği her alanda ahlakiliğe ihtiyaç olacaktır. Erol Güngör, bu durumun bilincinde olarak, sosyolojide ve psikolojide inşa zeminini ahlak olarak belirlemektedir. Bu yüzden çalışmamız, bir bakıma ahlakın tezahür hallerini Güngör üzerinden değerlendirmeyi deneyecektir. Etüdümüzde Erol Güngör’ün düşüncelerinden ve anlayışından istifade ederek, ahlakın gayesi ve önemi, insanın anlamı ve ahlakla olan ilişkisi, ferdin mutluluğu ve toplumun huzurunun birbiriyle olan bağlantısı, gelenek-ahlak ilişkisi, ahlakın değişip değişmemesi meselesi, ahlakın öznellik ve nesnellik arasındaki telif edici konumu, fert ve toplumun ahlakın tezahürüne olan ortak yansımaları, din, hukuk, devlet ve eğitim kurumlarının ahlaki özü taşıma ve muhafaza etmedeki konumları değerlendirilmeye çalışılacaktır.

THE APPEARING SITUATIONS OF MORALITY -AN ANALYSING TRY MOVING FROM EROL GUNGOR-

Erol Gungor is an important Turkish thinker. He has succeeded painstakingly to investigate the social issues that may concern to humanbeing by not giving up frequenting facts and by improving theories, which are peculiar to him. One of the most important areas of interest is sociology and the other one is psychology for him. Therefore, he could manage to handle the social issues by not separating individual from society and by means of taking care of the realities of both individual and society. Gungor, who considers morality as social case, also has let us know about self-confidence of relying on the great intellectual tradition. Morality is a need for all practical and theoretical fields. Morality is a road in which ‘homo’ becomes ‘human’. In the paper, the appearing situations of morality shall be tried to evaluate in the context of the understandings of Erol Gungor. In our essay, what we attempt to do is to evaluate a number of issues by benefiting from the understandings of Erol Gungor: In this context, the aim and value of morality, the meaning of human being and his interest of morality, the relationship between the happiness of individual and tranquillity of society, the relationship between tradition and morality, the issue of whether or not morality may change, the mediator position of morality between subjectivity and objectivity, common reflections of individual and society to appearing of morality; the positions of institutions of religion, law, state and education in carrying and protecting the essence of morality shall be tried to evaluate.

___

  • Akgül, M. “Erol Güngör: Hayatı, Eserleri, Düşünceleri”; Çetinkaya, B.A. (Ed.). (2015). Doğudan Batıya Düşüncenin Serüveni (cilt 10). İstanbul: İnsan Yay.
  • Cihan, M., “Erol Güngör’ün İnsani Değerlere Bakışı: Vicdan, Adalet ve Sorumluluk”, Gündoğdu, C. (Ed.). (2015). Uluslararası Sempozyum, İnsani Değerlerin Yeniden İnşası Tebliğ Kitabı (cilt 1). Erzurum.
  • Güngör Ş. (1996). Erol Güngör. İslam Ansiklopedisi, cilt 14.
  • Güngör, E. (2010a). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak. İstanbul: Ötüken Yay.
  • Güngör, E. (2010b). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yay.
  • Güngör, E. (1998). İslam’ın Bugünkü Meseleleri. İstanbul: Ötüken Yay.
  • İzzetbegoviç, A. (2003). Doğu ve Batı Arasında İslam, (Çev. Salih Şaban), İstanbul: Nehir Yayınları.
  • Karaarslan, F. (2014). “Aliya İzzetbegoviç’in Ahlak ve Siyaset Anlayışı”, Özgürlük Mücadelecisi ve İslam Düşünürü Aliya İzzetbegoviç, (Der. Mahmut H. Akın, Faruk Karaarslan), İstanbul: Pınar Yayınları, ss. 51-66.
  • Kılıç, R. (1998). Erol Güngör’ün Ahlak Anlayışı. Felsefe Dünyası, Sayı:27.
  • Öner, N. 82005). Bilginin Serüveni. Ankara: Vadi. Topçu, N., “Önsöz”, (Lahbabi, M. (1972). İslâm Şahsiyetçiliği. İsmail Hakkı Akın (çev.). İstanbul: Yağmur Yay.
  • Türkben, Y. (2010). Erol Güngör’ün Vicdan Anlayışı. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 42, Erzurum.