WINDOW TEKNİĞİNİN METİN ÖZETLEME BECERİSİNİN GELİŞİMİNE KATKISI

Bu araştırma, Asaro-Saddler, Muir-Knox ve Meredith (2018) tarafından geliştirilen WINDOW tekniğinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin metin özetleme becerilerine olan katkısını belirlemeyi amaçlamaktadır. WINDOW tekniği, ana fikri yazma, önemli bilgileri belirleme, olgu, neden ve fikirleri listeleme, cümle oluşturma, geçiş kelimeleri kullanarak cümleleri düzenleme, bitiş cümlesi yazma aşamalarından oluşan bir özetleme tekniğidir. Özel gereksinimli lise öğrencileri için geliştirilen bu teknik, öğrencilerin sınıf seviyesine ve araştırmanın amacına hizmet edecek şekilde düzenlenmiştir. Araştırmada eylem araştırması deseni kullanılmış ve iki çalışma grubu yer almıştır. Birinci çalışma grubu, Uşak il merkezinde bir ilkokulun dördüncü sınıfında öğrenim gören ve kolay ulaşılabilir örneklem seçim tekniğiyle belirlenen 24 öğrenciden oluşmaktadır. İkinci çalışma grubu ise birinci çalışma grubu öğrencileri arasından özetleme becerilerinin düzeyi dikkate alınarak tabakalı örnekleme tekniği ile seçilmiş 10 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri, nicel ve nitel veri toplama araçlarıyla toplanmıştır. Veriler, öyküleyici metinler, öğrenci ürünleri (özet metinleri), yarı yapılandırılmış görüşme formu ve araştırmacı günlüğü aracılığıyla toplanmıştır. Birinci ve ikinci alt amaca yönelik toplanan verilerin analizinde, ilişkili örneklemler t testi kullanılmıştır. Üçüncü ve dördüncü alt amaçlara ilişkin elde edilen veriler ise betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonunda WINDOW tekniğinin öğrencilerin özetleme becerilerinin geliştirilmesi üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

CONTRIBUTION OF WINDOW TECHNIQUE TO THE DEVELOPMENT OF TEXT SUMMARYING SKILLS

This study aims to determine the contribution of WINDOW technique developed by Asaro-Saddler, Muir-Knox and Meredith (2018) to fourth grade students in text summarization skills. WINDOW technique is a summary technique of writing the main idea, defining important information, listing case-facts and ideas, creating sentences, editing sentences using passing words, writing the last words. Developed for high school students with special needs, this technique has been designed to serve students' grade levels and the purpose of the research. In the research, the action research design was used and two study groups were included. The first study group consisted of 24 students who study in the fourth grade of a primary school in Uşak province and were determined by the easy-to-use sampling method. The second study group consisted of 10 students selected from the first study group by using layered sampling technique, taking into account of the level of summarization skills. Data were collected by means of quantitative and qualitative data collection tools. The data were collected through narrative texts, student products (sumary texts), semi-structured interview form and researcher’s diary. In the analysis of the data collected for the first and second sub-purpose, the associated samples t test was used. The data obtained for the third and fourth sub-purpose were analyzed by descriptive analysis technique. At the end of the study, it was concluded that WINDOW technique was effective in developing students' summarization skills.

PDF

___

Aksoy, N. (2003). Eylem araştırması: eğitimsel uygulamaları iyileştirme ve değiştirmede kullanılacak bir yöntem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 9(4), 474-489.
Aktaş, E. ve Bayram, B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlamada özetleme stratejilerini kullanma becerilerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(1), 346-360.
Akyol, H. (2010). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Anderson, V., Hidi, S. ve Babadoğan, C. (1991). Özetlemenin öğrencilere öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24(2), 587-594.
Arslan, Ş. (2017). Dinlediklerini özetlemede hikâye haritası yönteminin etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
Asaro-Saddler K., Muir-Knox H. ve Meredith H. (2018). The effects of a summary writing strategy on the literacy skills of adolescents with disabilities. Exceptionality, 26(2), 106-118.
Aslan, A. (2006). İlköğretim okulu 4.sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metinleri anlama özetleme ve hatırlama becerileri üzerinde zihin haritalarının etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bahap, K. Z. ve Baydık, B. (2016). Başarılı ve başarısız dördüncü sınıf okuyucularının okuduğunu anlama ve özetleme becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 317-346.
Belet, Ş. D. ve Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 69-86.
Beydoğan, H. Ö. (2010). Okuma ve anlamayı etkileyen stratejiler. Milli Eğitim, 185, 8-21.
Bulut, A. (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Stratejileri Bilişsel Farkındalık Düzeyleri. Turkish Studies, 11(3), 625-644.
Bulut, P. ve Akyol, H. (2014). Summarizing strategies of the primary school 5th grade students and teachers. International Journal of Language Academy, 2(4), 36- 48.
Çıkrıkçı, S. S. (2008). İlköğretim öğrencilerinde özetleme becerisinin gelişimi. Dil Dergisi. 141, 19-35.
Demirel, Ö. ve Deneme, S. (2012). Yabancı dilde yazma becerisinin gelişiminde özetleme tekniğinin öğretimi ve başarıya etkisi. Dil Dergisi, 157, 49-64.
Deneme, S. (2008). Yabancı dilde yazma becerisinin gelişiminde özetleme tekniğinin öğretimi ve başarıya etkisi. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlediğini özetleme becerilerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 153-176.
Duke, N. K. ve Pearson, P. D. (2008). Effective practices for developing reading comprehension. The Journal of Education, 189(1-2), 107-122.
Ede, Ç. (2012). Zihin haritalama tekniğinin öğrencilerin Türkçe okuma metinlerini anlama, başarı ve öğrenmelerinin kalıcılığına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Epçaçan, C. (2018). Okuma ve Anlama Becerilerinin Öğretim Sürecine Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Turkish Studies, 13(19), 615-630.
Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının özetleme stratejilerini kullanım tercihleri ve metin dil bilimsel bir özetleme çalışması. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(3), 36-52.
Eyüp, B., Stebler, M. Z. ve Uzuner-Yurt. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Özetleme Stratejilerini Kullanmadaki Eğilimleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 22-30.
Garner, R. (1987). Strategies for reading and studying expository text. Educational Psychologis, 22(3-4). 299-312.
Göçer, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarına göre yazma becerisinin ediniminde ve gelişiminde etkili olan unsurlar. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 1-14.
Karatay, H. ve Güngör, H. (2013). Doğrudan öğretim stratejilerinin yabancı dil olarak Türkçe öğrenen İranlı öğrencilerin metin özetleme becerilerine etkisi. Akademik Hayatının 25. Yılında Türkçe Eğitimi Alanının İlk Profesörü (Edt.: D. Uçgun, A. Balcı). Ankara: Pegem Akademi. (297-326)
Karatay, H. ve Okur, S. (2012). Öğretmen adaylarının öyküleyici ve bilgilendirici metinleri özetleme becerileri. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 399-420.
Khoshsima, H. ve Tiyar, F. R. (2014). The effect of summarizing strategy on reading comprehension of Iranian intermediate efl learnes. International Journal of Language and Linguistics, 2(3), 134-139.
Kintsch, E., Steinhart, D., Stahl, G., LSA Research Group, Matthews, C., and Lamb, R . (2000). Developing summarization skills through the use of LSA-based feedback. Interactive Learning Environments, 8(2), 87-109.
Kuşdemir, Y. ve Güneş, F. (2014). Doğrudan öğretim modeli’nin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 86-113.
Ma’rifah, U., Nurweni, A. and Suparman, U. (2017). Improving students reading comprehension through summarizing activity at second grade of smp muhammadiyah 1 sendang agung lampung tengah. UNILA Journal of English Teaching, 6(6).
Majors, S. (2009). Content analysis of four core basal programs: focusing on comprehension strategies (story structure, summarizing and the use of graphic organizers). Yayımlanmamış Doktora Tezi. The University of Alabama, USA.
Marzec-Stawiarska, M. (2016). The influence of summary writing on the development of reading skills in a foreign language. System, 59, 90-99.
Moore, C. ve Lo, L. (2008). Reading comprehension strategy: rainbow dots. Journal-International Association of Special Education, 9(1), 124-128.
Rinehart, D. S., Stahl, S. A. ve Erickson, L. G. (1986). Some effects of summarization training on reading and studying. Reading Research Quarterly, 21(4), 422-438.
Saddler, B. Asaro-Saddler, K. Moeyaert, M. ve Ellis-Robinson, T. (2016). The effects of a summarizing strategy on the written summaries of children with emotional and behavioral disorders. Remedial and Special Education. 38(2), 87-97.
Senemoğlu, N. (2002). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Akademi.
Tavşanlı, Ö. F. ve Seban, D. (2015). Grafik örgütleyicilerin ilköğretim 4. Sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metinleri çözümleme ve özetleme başarıları üzerine etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(43), 85-93.
Tok, Ş. ve Kandemir, A. (2015). Effects of creative writing activities on students’ achievement in writing, writing dispositions and attitude to English. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174, 1635-1642.
Ulusoy, M., Altun, D. (2018). Öğretmen Adaylarının Yansıtıcı Yazılı Anlatımlarının Değerlendirilmesi, Turkish Studies, 13(27), 1553-1562.
Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yazıcı-Okuyan, H. ve Gedikoğlu, Y. G. (2011). Öğretmenlerce üretilen yazılı özet metinlerin niteliksel özellikleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1007-1020.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, C., Okur, A. Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2008). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ