OKUL ÇAĞINA YÖNELİK YAZILMIŞ ÇOCUK KİTAPLARININ YARATICI UNSURLAR AÇISINDAN İNCELEMESİ

Çocuğun gelişimde temel basamaklardan biri olarak kabul edilen okuma alışkanlığı çocuk kitaplarının önemini daha da artırmaktadır. Bu nedenle çocuk kitabı seçiminde dikkat edilmesi gereken unsurlar artmakta ve beklentiler çoğalmaktadır. Kitaplarda aranan başlıca ölçütler arasında kapağın ilgi çekiciliği, kitabın boyutu, yaş aralığına uygunluğu, kitapta kullanılan dilin anlaşılırlığı ve çocuğa uygunluğu, kitapta işlenen konu ve görsellerin uygunluğunun yanı sıra çocuğun yaratıcılığını destekleyip geliştirmesi yer almaktadır. Bu araştırmanın amacı ilkokul düzeyindeki çocuklara hitap eden okul çağı okuma kitaplarının içerik ve görsellerinin yaratıcılığın kullanımı ve yaratıcılığı destekleyen unsurlar açısından incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda 4-10 yaş seviyelerine hitap eden 100 çocuk kitabı yazınsal içerik ve görsellik açısından incelenmiştir. Araştırmada kitabın içerik ve görsel özelliklerini değerlendirmek üzere araştırmacılar tarafından iki farklı şablon oluşturulmuştur. Araştırmada verilerin toplanmasında doküman analizi, elde edilen verilerin analizinde ise içerik analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre incelenen 100 kitabın içeriksel özelliklerinden yaratıcılığı destekleyen merak uyandırma durumu %95 oranıyla en çok sağlanan ölçüt olmuştur. Kitap isimlerinin ise yaratıcılığı çağrıştırma durumu %67 oranıyla en düşük yüzde olarak hesaplanmıştır. Kitapların görsellik açısından incelemesinin sonucunda ise çocuğun hayal gücünü geliştirmesi ve bakış açısını değiştirmesi % 81 oranla yaratıcılığı en çok sağlayan ölçüt olmuştur. Kitapların görsel özelliklerinden farklı resim tekniği kullanımı ise %36 oranıyla yaratıcılığı destekleyen en düşük ölçüt olarak belirlenmiştir.

___

  • Adalı, B. (2016). Uzaylılar geliyor bilgin. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Ak, B. (2016). Çatıdaki gezegen. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Ak, S. (2017). Puldan taştan lahanadan. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Akal, A. (2016). Kediş’in armağanı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayıncılık.
  • Akal, A. (2007). Kırmızı şemsiye. İzmir: Uçan Balık Yayıncılık.
  • Akyüz, B. (2017). Uçan fare ile hayalet hayri karşılaşma. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Akyüz, M. (2014). Muzaffer İzgü'nün çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Anderson, A. (2016). Sakar fareler ortalığı karıştırıyor. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Atxaga, B. (2018). Kendini aslan sanan Şola. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Aydın Gökduman, N. (2008). Büyüteç gözlüklü kız. Ankara: Salıncak Yayınları.
  • Bass, G. (2011). Gormik gümbür küçük canavar. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Başcı, A. (2008). Benim çevre kitabım. İstanbul: Kelime Yayınları.
  • Bernasconi, G. (2018). Berta ile Girolamo. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Bonilla, R. (2018). Dünya'nın en yüksek kitap dağı. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Bulut, P. ve Kuşdemir, Y. (2013). Tübitak tarafından yayınlanan çocuk kitaplarının içerik özelliklerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(12), 215-226.
  • Bulut, S. (2016). Sihirli çaydanlık. İstanbul: Can Çocuk Yayınları. İstanbul. Büyüköztürk,Ş., Kılıç Çakmak,E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara, 2016.
  • Chessa, F. (2015). Zeynep’in kırmızı çizmeleri. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Chichester Clark, E. (2016). Ayılar kitap okumaz. Ankara: 1001 Çiçek.
  • Chien, C.-Y. & Hui, A. N. N (2010), Creativity in earlychildhood education: teacher’s perceptions in three Chinese societies, Thinking Skills and Creativity, (5).
  • Cottrell Boyce, F. (2014). Benim adım hiç kimse. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Couture, A. (2013). Kiraz’ın şarkıları. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Çelebi Öncü, E. (2015). Yaratıcılığın Keşfi. Ankara: Hedef Yayınevi.
  • Dahl, R. (2010). Benek tozu ve diğer müthiş sırlar. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Dahl, R. (2016). Charlie’nin çikolata fabrikası. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Davis, T. (2009). Semih Balat’ın bulutu. İstanbul: Mandolin Yayınları.
  • Delaney, J. (2014). Lanetli zindan. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Dinç, M. (2015). 1980 sonrası çocuk edebiyatı literatüründe illüstrasyon uygulamaları ve çocuğun yaratıcılığını tetikleyici deneysel bir çalışma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Drvenkar, Z. (2013). Yerde ağır gökte hafif. İstanbul: Günışığı Yayıncılık.
  • Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. UÜ FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 155-187.
  • Dubini, M. (2015). Yazmayı sevmeyen çocuğun hikayesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Erdoğan, F. (2005). Kemancı ayı masalı. İstanbul: Mavibulut Yayıncılık.
  • Erdoğan, F. (2014). Kakalar günü. İstanbul: Mavibulut Yayıncılık.
  • Erdoğan, F. (2016). Böyle ödev mi olur?. İstanbul: Mavibulut Yayıncılık.
  • Erdoğan, F. (2018). Okula geç kaldım. İstanbul: Mavibulut Yayıncılık.
  • Eriksson, E. & Halling, T. (2018). Şanslıyım şanssızım. Basım Yeri: İletişim Yayıncılık. İstanbul.
  • Erkmen, N. (2017). Çocuk kütüphanelerinde en çok okunan çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri bağlamında incelenmesi (Ankara ili örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Gaarder, J. (2013). Acaba. İstanbul: Pan Yayıncılık.
  • Gillian Shields, L. (2011). Kitap kurdu. İstanbul: Kelime Yayınları.
  • Gliori, D. (2015). Yaramaz ejderhalar. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayıncılık.
  • Godi. ( 2010). Ders sevmez Hamdi. İstanbul: Marsık Kitap.
  • Gönen, M. (Ed.). (2017). Çocuk edebiyatı. Ankara: Eğiten Kitap.
  • Gönen,M.,Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z. ve Kahve, Ö. (2017) Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735.
  • Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 250-265.
  • Güler, M. (2014). Düşler bahçesi. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık.
  • Gündüz, D. (2015). Unutma oyunu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Güneş, Ç. (2016). Yağmur saçlı kız. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Gürmen, A. (2010). Padişahın ebrusu. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Hoffmann, A. (2015). Arkadaşım futbolcu. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • İplikçi, M. (2015). Uçan salı. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Kara, C. (2012). Çocuk kitabı seçiminde resimlemelerle ilgili olarak ebeveynin dikkat etmesi gereken başlıca unsurlar. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 225-232.
  • Karakaşlı, K. (2017). Gece güneşi. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Karakuş, H. (2011). Yurdunu yitiren ağaç. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Kapoğlu, E. N. (2012). İlköğretim 1-3. sınıf öğrencileri için hazırlanan öyküleyici çocuk kitaplarının nitelik yönünden değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
  • Kaplangı, Ç. (2015). Kahraman berber mutsuzluğa karşı. Basım Yeri: Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
  • Kavukçu, C. (2014). Havhav kardeşliği. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Kavukçu, C. (2016). Bir öykü yazalım mı?. İstanbul: Can Çocuk Yayınevi.
  • Koç, A. (2010). Kelebeklerin dansı. İstanbul: Akvaryum Yayınları.
  • Kolektif. (2013). Denizi dolduran Cingvey. İstanbul: Kaynak Çocuk.
  • Kozikoğlu, T. (2016). Mıstık, seni anlamıyoruz. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
  • Kurt, C. (2012). Sakız ağacı. İstanbul: Elma Yayınları.
  • Kuşoğlu, S. (2016). Mavi orman tavşanı. İstanbul: Erdem Çocuk Yayıncılık.
  • Ledu, S. (2016). Başka bir ülkede yaşasaydın. İstanbul: Mandolin Yayınları.
  • Livani P. (2017). Canını en çok ne yakar?. İstanbul: Redhouse Kidz Yayınları.
  • Luciani, B. (2013). Bay porsuk ile bayan tilki. İstanbul: Desen Yayınları.
  • Lüle, E. (2007). Yedi farklı çocuk kitabının çocuk yazını ilkelerine uygunluğunun değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 17-30.
  • Masini, B. (2013). Gizemli miço. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Menase, D. (2011). Ben güzelim. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
  • Miandji, S. (2015). Samanadam. Ankara: Bilgi Yayınevi. Ankara.
  • Montanari, E. (2006). İkimiz de seni çok seviyoruz. İstanbul: Redhouse Kidz Yayınları.
  • Moore- Mallions, J. (2008). Bende dislekesi var. Ankara: TÜBİTAK Yayınları. Ankara.
  • Morandeira, L. (2007). Kahraman. İstanbul: Redhouse Kidz Yayınları.
  • Murphy, J. (2009). Ay’a Yolculuk. İstanbul: Mandolin Yayınevi.
  • Nas, R. (2004a). Örneklerle çocuk edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi.
  • Nas, R. (2004b). Metinlerle ilkokuma- yazma öğretimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
  • Nöstlinger, C. (2017). Alev saçlı çocuk. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Orit Gidali, N. (2016). Düşünce okuyan kız. Ankara: 1001 Çiçek.
  • Özer, K. (2010). En iyi arkadaşım. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Özgider, D. S. (2010). Türkiye ve İngiltere’de çok satılan çocuk kitaplarının biçimsel ve içerik ve özellikleri açısından karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Perez, S. (2012). Peter’in günlüğü. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Pirhasan, B. (2011). Hurrem. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Redbeard, O. (2013). Vulgar Viking kurabiye yağmacıları. İstanbul: Mavi Bulut Yayıncılık.
  • Rentta, S. (2009). Mavi fil Tombik. İstanbul: Kültür Yayınları..
  • Rodari, G. (2018). Çizgi roman faresi. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Roy, C. (2016). Uçan ev. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Sağlam, Ö. (2009). Harf çocuk edebiyatı çeviri kitaplarının çocuk edebiyatı açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Schwarz, S. (2014). Rüyalar fabrikası. İstanbul: Esen Kitap.
  • Seuss. (2016). Şapkalı Kedi. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
  • Sepulveda, L. (2015). Miks, Maks ve Meks’in öyküsü. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Sever, S. (1995). Çocuk kitaplarında bulunması gereken yapısal ve eğitsel özellikler. Abece Eğitim ve Ekin ve Sanat Dergisi, 107, 14-15.
  • Sezer, M. Ö. (2014). Karagöz'ün gölgesini kim çaldı?. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Smith, A. M. (2015). Balonlu sakız ağacı. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Smith, A. M. (2016). Patlamış mısır korsanları. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Stanton, A. (2012). Bay Çiklet ve milyarder bisküvi. İzmir: Tudem Yayınları.
  • Stephens, H. (2018). Aslanını nasıl saklarsın?. İstanbul: Altın Kitaplar.
  • Şahin, G. (2014). okulöncesi dönem çocuk kitaplarında görsel bir uyaran olarak resim. Turkish Studies, 9 (3), 1309-1324. Doi: 10.7827/TurkishStudies.6507
  • Şener, S. (2014). Düşle dönüştür. İstanbul: 5 Renk Yayınevi. İstanbul.
  • Şepitçi, M. (2009). Ekmek ağacı Mualla.Ankara: Berkay Yayıncılık.
  • Şimşek, T. (2014). .Çocuk edebiyatı tarihine ön söz. Türk Dili Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı, Ankara: TDK Yayınları. 756, 15.
  • Tak, B. D. (2010). Kır kurdu kitap kurdu harika hayvanlardan hikayeler. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Tamaro, S. (2017). Kitaplardan korkan çocuk. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Tamer, Ü. (2017). Günışığı hoşçakal. İstanbul: Can Çocuk Yayınları. Tankut Jobert, Ş. (2016). Ada Fransa’da /kuşların başka şarkılar söylediği ülke. İstanbul: Kelime Yayınları.
  • Tarıman, B. (2016). Gökyüzü prensi po ile küçük kız. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları” Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 340.
  • Temur, S. (2011). Tavşanın tembelliği. İstanbul: Morışık Yayınları.
  • Tomlinsoni J. (2018). Karanlıktan korkan baykuş. İstanbul: Redhouse Kidz Yayınları.
  • Turhan, L. (2015). Dalgacık ile yakamozun masalı. İstanbul: Can Çocuk Yayınları.
  • Ural, Y. (2010). La Fonten orman mahkemesinde. İstanbul: Marsık Kitap.
  • Ural, Y. (2014). Kulağımdaki küçük çan. İstanbul: Marsık Kitap.
  • Ural, Y. (2016a). Uçurtmam çaylak kuyrukları yarka. İstanbul: Marsık Kitap.
  • Ural, Y. (2016b). Bir gök dolusu güvercin. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Ural, Y. ve Oral, F. (2016). Mırname. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Uşar, İ. (2011). Fenerden taşınan ışık. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Uzmen, S. ve Mağden, D. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 193-212.
  • Ünlü, S. (2011). Biz çocuklar barışta kararlıyız. İstanbul: Atp Yayınları.
  • Varol, E. (2017). Doğa’nın sesi kısıldı. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık.
  • Weierbach, J. & Phillips-Hershey, E. (2016). Basketbol:1 Problem:0. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
  • Wölfel, U. (2013). Ateşten ayakkabı rüzgardan sandalet. İstanbul: Kedi Yayınları.
  • Quarenghi, G. (2015). Ben ve sen. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
  • Yakıncı, C. (2015). Tavşan Cino’nun dişi ağrıyor. Ankara: Akademisyen Kitapevi.
  • Yıldırım, A. (2014). Okul Öncesinde yaratıcı problem çözme etkinliklerinin yaratıcılığa etkisi (5 yaş örneği). (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yıldız, C., Yazıcı, D. N., Durmuşoğlu, M. C. (2015). 2010-2015 yılları arasında yayımlanmış resimli çocuk kitaplarının resimleme özelliklerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1 (1).
  • Yıldız, Ç. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çocuk kitaplarına ilişkin görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir. Yılmaz, Ö. (2017). Cüssolar. İzmir.: Top Yayıncılık.
Turkish Studies - Educational Sciences-Cover
  • ISSN: 2667-5609
  • Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ
Sayıdaki Diğer Makaleler

TÜRKİYE’DE OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİ VE OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARI İLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Müzeyyen BAHÇACI ÖNAL, BENGÜ TÜRKOĞLU

ORİGAMİ ÇALIŞMALARININ BİREY VE TOPLUM AÇISINDAN ÖNEMİNE İLİŞKİN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ

Zuhal ÜNAN

DUYGUSAL YETKİNLİĞİN ÖNEMLİ BİR BİLEŞENİ: DUYGU ANLAMANIN OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Şükran KILIÇ, F. Abide GÜNGÖR AYTAR

ZİHİN HARİTALARININ MATEMATİK DERSLERİNDE KULLANIMINA İLİŞKİN SINIF ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİ

Yılmaz MUTLU, Demet DENİZ, Semra POLAT

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİNE DEVAM EDEN ÇOCUKLARIN DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ VE ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bilal MACUN, İlkay ULUTAŞ

GERÇEKÇİ MATEMATİK EĞİTİMİNİN UZUNLUK ÖLÇME KONUSUNDA BAŞARI VE KALICILIĞA ETKİSİ

Ender Sabri KURT, Mevlüde DOĞAN

CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDAN ÇOK PARTİLİ YAŞAMA GEÇİŞ SÜRECİNE TÜRK EĞİTİMİ VE EĞİTİM UYGULAMALARININ BİR KÖYE YANSIMASI (ERBEYLİ İLKOKULU ÖĞRENCİ KÜTÜKLERİNİN İNCELENMESİ 1933-1953)

Menderes AKDAĞ

PROBLEME DAYALI ÖĞRENME: İÇERİK ANALİZİ

Ahsen MUTLU, Mevlüt AYDOĞMUŞ

OKULLARDA DEĞERLER EĞİTİMİ VE İSTENMEYEN ÖĞRENCİ DAVRANIŞLARININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Rafet AYDIN, Osman CANAVAR

EĞİTİMDE KÂTİP ÇELEBİ SİSTEMİ BAŞLANGICINDAN BUGÜNE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNİN ELEŞTİRİSİ I PROBLEMLER

İmran GÜR