Hizmet İhracatı ile İstihdam Arasındaki İlişkinin Johansen Eşbütünleşme ve Toda Yamamoto Nedensellik Testi ile Analizi: Türkiye Örneği

Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin en önemli problemlerinden biri nüfuslarının işgücü içerisinde değerlendirilebilecek kesimi için istihdam olanakları sunabilmektir. Uluslararası ticarette rekabet edebilirliği olan sektörler ve iş kollarının istihdama olumlu katkı sağladığı literatürde genel olarak kabul edilmiş bir gerçektir. Mamul mal ticareti gibi hizmetlerin de gelişen bilgi iletişim teknolojileri ile birlikte dış ticarete konu olduğu olgusal olarak gözlenmektedir. Buradan yola çıkarak hizmet ticaretinin istihdam üzerinde bir etkisinin olup olmadığı çalışmanın temel sorusunu oluşturmaktadır. Bu soruya cevap bulabilmek amacıyla Türkiye için 2008-2020 yılları arasındaki üçer aylık veriler kullanılarak Johansen Eşbütünleşme ve Toda Yamamoto Nedensellik testleri yapılmıştır. Bağımlı değişken olarak 15-65 yaş arası nüfusundaki istihdam miktarı kullanılmıştır. Açıklayıcıyı değişken olarak toplam hizmet ihracatı, ABD Doları ve TL kredilere uygulanan faiz oranı, eğitim, doğrudan yabancı yatırımlar ve toplam iktisadi faaliyetleri göstermesi için cari fiyatlarla GSYH kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan veriler Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasından alınmıştır. Bu çerçevede kurulan eşbütünleşme modelinde değişkenler arasında en az dört adet eşbütünleşme vektörü tespit edilmiştir. Hata düzeltme modeliyle kısa dönemde dengeden sapmaların yaklaşık %55’inin bir sonraki dönem düzeldiği görülmüştür. Değişkenlerden hizmet ihracatından, eğitimden ve GSYH’dan istihdama doğru nedensel bir ilişki olduğu tespit edilirken doğrudan yabancı yatırımlardan, ABD Doları cinsinden açılan kredilere uygulanan faiz oranından ve TL cinsinden açılan kredilere uygulanan faiz oranından istihdama yönelik nedensel bir ilişkiye rastlanmamıştır.

Analysis of Relationship Between Employment and Export in Services by Johansen Cointegration and Toda Yamamoto Test: Case of Turkey

One of the most important problems of both developed and developing countries is to provide employment opportunities for the segment of their population that can be evaluated within the workforce. It is a generally accepted fact in the literature that sectors and business which are competitive in international trade contribute positively to employment. It is factually observed that services such as the trade of finished goods are tradable with the developing information communication technologies. Based on this, the main question of the study is whether trade in services influences employment or not. To find an answer to this question, Johansen Cointegration and Toda Yamamoto Causality tests have been performed using the quarterly data between 2008-2020 and the time series method for Turkey. Employment number of the population between the ages of 15-65 has been used as the dependent variable. Total service exports, interest rates for US Dolar and Turkish Lira, education, foreign direct investment, and GDP at current prices have been used as the explanatory variable. The data used in the study has been taken from the International Labor Organization (ILO), the World Trade Organization (WTO) and the Central Bank of the Republic of Turkey. Accorrding to cointegration model results at least four cointegration vectors have been determined among the variables. With the error correction model, it was observed that approximately 55% of the deviations from the balance in the short term improved in the next period. While it has determined that there are a causal relationship from the from service exports, education and GDP to employment, a causal relationship towards employment has not been found from foreign direct investments, the interest rate applied to US dollar loans and the interest rate applied to TL loans.

PDF

___

Akcoraoğlu, A., & Açıkgöz, S. (2011). Employment international trade and foreign direct investment: Time series evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 89-101.
Akkuş, G. (2014). The effects of trade and productivity on employment in the manufacturing industry of Turkey. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 1-44.
Aktakas, B., Mike, F., Aytun, C., & Laleh, M. (2013). Sektörel ihracat-istihdam ilişkisi: Türkiye örneği (2004-2011). Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37- 50.
Alimi, S., & Ofonyelu, C. (2013). Toda-Yamamoto causality test between money market interest rate and expected inflation: the Fisher hypothesis revisited. European Scientific Journal, 125-142.
Altay, H., & Yılmaz, A. (2016). Türkiye'de ihracat artislarinin istihdam üzerindeki etkisinin incelenmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 75-86.
Basu, K., & Maertens, A. (2009). The growth of industry and services in South Asia and its impact on employment. Accelerating growth and job creation in South Asia (s. 81-140). içinde
Çütçü, İ., & Cenger, H. (2017). Türkiye'de dış ticaret ve işsizlik arasındaki ilişki; Yapısal kırılmalı zaman serisi analizi. Üçüncü Uluslararası Girişimcilik, İstihdam ve Kariyer Kongresi 12- 15 Ekim, (s. 68-82).
Dijazi, M., & Badri, A. (2014). The effect of exports on employment in Iran’s economy. Merit Research Journal of Art, Social Science and Humanities, 81-88.
 Erlat, G. (2000). Measuring the impact of trade flows on employment. Applied Economics, 1169-1180. https://doi.org/10.1080/000368400404317
Ernst, C. (2005). Trade liberalization, export orientation and employment in Argentina, Brazil and Mexico. ILO.
Ghani, E., & O’Connell, S. (2016). Can services be a growth escalator in low-income countries? Revue Deconomie Du Developpement, 143-173. 03 04, 2021 https://www.cairn- int.info/journal-revue-d-economie-du-developpement-2016-2-page-143.htm#
Göçer, İ., Mercan, M., & Peker, O. (2013). İhracat, dogrudan yabanci yatirimlar ve issizlik: Türkiye örnegi. Business and Economics Research Journal, 103-120.
Görzig, B., & Stephan, A. (2002). Outsourcing and firm-level performance. Berlin: German Institute for Economic Research (DIW Berlin).
Greenaway, D., Hine, R., & Wright, P. (1999). An empirical assessment of the impact of trade on employment in the United Kingdom. European Journal of Political Economy, 485-500. https://doi.org/10.1016/S0176-2680(99)00023-3
Gujarati, D. (1999). Temel ekonometri. Literatür Yayıncılık.
Gujarati, D., & Porter, D. (2008). Basic Econometrics. McGraw-Hill/Irwin.
Gül, E., & Kamacı, A. (2012). Dış ticaretin istihdam üzerindeki etkileri: Bir panel veri analizi. Anadolu University Journal of Social Sciences, 23-32.
Jenkins, R. (2004). Vietnam in the global economy: Trade, employment and poverty. Journal of International Development, 13-28.
Karaçor, Z., & Saraç, T. (2011). Dış ticaret ile sanayi sektörü istihdam oranı arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkisi: Türkiye örneği (1963-2009). Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 181-194.
Kiyota, K. (2014). Exports and employment in China, Indonesia, Japan and Korea. Asian Economic Papers, 57-72. https://doi.org/10.1787/18166873
Ko, K., Rangkakulnuwat, P., & Paweenawat, S. (2015). The effect of international trade on labor demand in ASEAN5. Economics Bulletin, 1034-1041.
Lawrence, R., Slaughter, M., Hall, R., Davis, S., & Topel, R. (1993). International trade and american wages in the 1980s: Giant sucking sound or small hiccup? Brookings Papers on Economic Activity. Microeconomics, 161-226.
Lennon , C. (2009). Trade in services and trade in oods: Differences and complementaritie. Vienna: The Vienna Institute for International Economic Studies.
Manyika, J., Sinclair, J., Dobbs, R., Strube, G., Rassey, L., Mischke, J., Ramaswamy, S. (2012). Manufacturing the future: The next era of global growth and innovation. McKinsey Global Institute.
 Mitra, A. (2011). Trade in services: Impact on employment in India. The Social Science Journal, 72-93. https://doi.org/10.1016/j.soscij.2010.07.014
Noriega, A., & Ventosa‐Santaulària, D. (2007). Spurious regression and trending variables. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 439-444. https://doi.org/10.1111/j.1468- 0084.2007.00481.x
Pagés-Serra, C., & Marquez, G. (1997). Trade and employment: Evidence from Latin America and the Caribbean. Inter-American Development Bank.
Polat, Ö., & Uslu, E. (2011). Analysis of trade and employment in manufacturing industry using panel data method. Business and Economics Research Journal, 161-171.
Polat, Ö., Uslu, E., & Aydemir, C. (2011). Analysis of trade and employment in manufacturing industry using panel data method. Business and Economics Research Journal, 161-171.
Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M., Yıldırım, H., & Kantar, L. (2019). Finans biliminde ekonometri uygulamaları. Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Schwarzer, J. (2015). Services trade and employment. CEP Council of Economic Policies.
Seyidoğlu, H. (2009). Uluslararası iktisat, teori, politika ve uygulama. Güzem Can Yayınları.
Sümer, B. (2019). Türkiye’de hizmetler ihracatının istihdam yaratmaya etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 223-246. doi:http://dx.doi.org/10.24889/ifede.455135
Tandoğan, D. (2019). The impact of export on employment: Panel data analysis for regional base in Turkey. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 799-814. doi:http://dx.doi.org/10.29029/busbed.559856
Thadewald, T., & Büning, H. (2007). Jarque–Bera test and it's competitors for testing normality–a power comparison. Journal of Applied Statistics, 87-105. https://doi.org/10.1080/02664760600994539
WTO. (2021, Şubat 04). Commercial services exports and imports by main sector. https://data.wto.org/?idSavedQuery=994f780d-016c-45f0-b787-03127290e05c

Turkish Studies - Economics, Finance, Politics-Cover

ISSN: 2667-5625
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ