Türkiye’de Kayak Sporu ve Uludağ Algısının Tarihsel Temelleri: Karlı Dağdaki Ateş Filminin Göstergebilimsel İncelemesi

Bu çalışma, Türkiye’de kayak sporu ve Uludağ algısının tarihsel temellerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, Uludağ’da geçen en önemli Yeşilçam Filmlerinden biri olan Karlı Dağdaki Ateş filminin göstergebilimsel incelemesi yapılmıştır. Çözümleme için öncelikle filmin ön incelemesi yapılmış, Uludağ ve kayak sporuna ilişkin güçlü mesajların yansıtıldığı beş sahne belirlenmiştir. Ardından, belirlenen sahneler Roland Barthes’in göstergebilimsel yaklaşımı çerçevesinde analiz edilmiştir. Bu kapsamda, ilgili sahnelerdeki göstergeler, gösteren-gösterilen ve düz anlam-yan anlam bağlamında değerlendirilmiş; diğer bir ifadeyle, filmdeki görüntüler ve diyaloglar ile bunların Uludağ imajı ve kayak sporu algısı çerçevesindeki yan anlamları incelenmiştir. Bulgulara göre, Uludağ imajının tarihsel temelleri açısından “romantik üst sınıf destinasyonu” ve “büyüleyici, mistik kayak merkezi” gibi faktörler öne çıkmaktadır. Kayak sporu algısının tarihsel temelleri açısından ise zor, tehlikeli (özellikle kadınlar, yaşlılar ve kilolular için) ve elitist algısı öne çıkmaktadır. Ayrıca bazı sahnelerde kayak sporunun zevkli ve prestijli olduğuna ilişkin yansımalar vardır. Güncel literatür kapsamında yapılan karşılaştırmalar ise bu algıların günümüzde büyük ölçüde varlığını koruduğunu ortaya koymaktadır.

Historical Basis of the Perceptions towards Ski Sports and Uludağ in Turkey: Semiotic Analysis of the film Fire on the Snowy Mountain

This study was carried out to investigate the historical basis of the perception in Turkey towards Uludağ and the sport of skiing. In this context, a semiotic examination of the movie called Karlı Dağdaki Ateş (Fire on the Snowy Mountain), one of the most important Yeşilçam Films in Uludağ, has been conducted. For the analysis, firstly, the preliminary examination of the film was made and five scenes were identified in which strong messages about Uludağ and ski sports were reflected. Then, the determined scenes were examined within the framework of Roland Barthes' semiotic approach.In this context, the signifiers in the relevant scenes were evaluated in the context of sign-signified and denotation-connotation; in other words, the scenes and dialogues in the film and their connotations within the framework of Uludağ image and skiing perception were examined.According to the findings, factors such as "romantic upper-class destination" and "fascinating, mystical ski resort" become prominent in terms of the historical foundations of Uludağ image.In terms of the historical foundations of the skiing sports perception, the perception of difficult, dangerous (especially for women, the elderly, and overweight) and elitist become prominent. Also, in some scenes, there are reflections that skiing is enjoyable and prestigious.The comparisons made within the scope of the current literature have revealed that these perceptions remain largely in present.

PDF

___

Atabek, Ş. G. (2001). Göstergebilimsel Çözümleme: İletişim Çalışmalarında Göstergebilimsel Yöntem, (Editörler) Şendur Atabek, G. ve Atabek Ü.: Medya Metinlerini Çözümlemek içinde (ss.65- 85). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Atay, L. ve Akyurt H. (2009). Uludağ Destinasyon İmajına Yönelik Ziyaretçi Algı ve Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 6(3): 67-77.
Balli, F., Balli, H. Ö. and Cebeci, K. (2013). Impacts of Exported Turkish Soap Operas and Visa Free Entry on Inbound Tourism to Turkey, Tourism Management, 37: 186-192.
Beeton, S. (2008). From the Screen to the Field: The Influence of Film on Tourism and Recreation, Tourism Recreation Research, 33(1): 39-47.
Çam, Ş. (2015). Medya Çalışmalarında Göstergebilim Çözümlemeleri. (Editör) Yıldırım, B.: İletişim Araştırmalarında Yöntemler: Uygulama ve Örneklerle içinde (ss. 287-320). İstanbul: Literatürk.
Demirhan, G. (2003). Dağ Sporlarına İlişkin Riskin Algılanması, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(3): 3-10.
Demirhan, G., Asci, F. H., Kangalgil, M. and Saracbasi, O. (2014). Perception of Risk and Attractiveness of Extreme Sports among Turkish University Students, Hacettepe Journal of Sport Sciences, 25(1): 11-22.
Demiroğlu, O. C. (2014). Kış Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Evren, S. (2016). Türkiye’de Kış Turizmi Destinasyonlarının Rekabetçi Konumlandırması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Evren, S. (2019). Gençlerin Kış Turizmine Katılım Kısıtlarının İncelenmesi: Gümüşhane Üniversitesi Öğrencileri Örneği. I. Uluslararası Kış Turizmi Kongresi, 19-21 Aralık 2019, Erzurum, Türkiye.
Evren, S. and Kozak, N. (2018). Competitive Positioning of Winter Tourism Destinations: A Comparative Analysis of Demand and Supply Sides Perspectives–Cases from Turkey, Journal of Destination Marketing & Management, 9: 247-257.
Evren, S. ve Güldemir, O. (2016). Türkiye’de Kış Turizminin Başladığı Yer: Uludağ. (Editör) Kozak N.: Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm: Kurumlar, Kuruluşlar, Turizm Bölgeleri, Meslekler İçinde (ss. 263-296). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın.
Gençer, R. T, Demir C. ve Aycan, A. (2008). Kayak Merkezlerindeki Spor Turistlerinin Hizmet Kalitesi Algılarını Etkileyen Değişkenler, Ege Akademik Bakış, 8(2): 437-450.
Gilbert, D. and Hudson, S. (2000). Tourism Demand Constraints: A Skiing Participation, Annals of Tourism Research, 27(4): 906-925.
Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. Ankara: İmge Kitabevi.
Güngör, Ş. and Uysal, A. (2019). Film Tourism: The Influence of Film and TV Series on the Tourism Activities in Nevşehir, International Journal of Geography and Geography Education, 39: 189- 202.
Hudson, S. (2003). Winter Sport Tourism. (Ed.) Hudson S.: Sport and Adventure Tourism içinde (pp. 89-124). New York: The Haworth Hospitality Press.
Hudson, S. and Ritchie, J. R. B. (2006a). Film Tourism and Destination Marketing: The Case of Captain Corelli’s Mandolin, Journal of Vocational Marketing, 12(3): 256-268.
Hudson, S. and Ritchie, J. R. B. (2006b). Promoting Destinations via Film Tourism: An Empirical Identification of Supporting Marketing Initiatives, Journal of Travel Research, 44: 387-396.
Hudson, S., Hinch, T., Walker, G. and Simpson, B. (2010). Constraints to Sport Tourism: A Cross- Cultural Analysis, Journal of Sport & Tourism, 15(1): 71-88.
International Skiing History Association, (2019). Origin Story: Where Did Skiing Begin?, [Online] https://skiinghistory.org/news/origin-story-where-did-skiing-begin [Erişim Tarihi: 20. 05. 2019].
İnal, O. (2019). Mount Uludağ: The Making of Turkey’s St. Moritz. (Eds.) Strobl, P. and Podkalicka, A.: In Leisure Cultures and the Making of Modern Ski Resorts (pp. 71-92). Cham, Switzerland: Palgrave Macmillan.
Karay, R. H. (2011). Karlı Dağdaki Ateş. Ankara: İnkılap Kitapevi.
Kervankıran, İ. ve Çuhadar, M. (2018). Mardin’de Çekilen Dizi ve Filmlere Dönük Yerel Halkın Algısı, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1): 44-59.
Mutlu, E. (2012). İletişim Sözlüğü. Ankara: Sofos Yayınları.
NSAA (2020a). Model for Growth. [Online] http://www.nsaa.org/growing-the-sport/model-forgrowth/ [Erişim Tarihi: 07.05.2020].
NSAA (2020b). NSAA Conversion Cookbook. [Online] http://www.nsaa.org/growing-thesport/ conversion-cookbook/ [Erişim Tarihi: 07.05.2020].
Paslı, M. M. ve Zere, S. (2020). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin ‘Kış Turizmi’ Kavramına Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi Giresun İli Örneği, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1): 75-88.
Pegasus Havayolları (2020). Türkiye’nin En Romantik Yerleri: 2020 Sevgililer Günü İçin Gidilebilecek Yerler. [Online] https://blog.flypgs.com/turkiyenin-en-romantik-yerleri/ [Erişim Tarihi: 15.06.2020].
Peker, E. H. (2019). Bursa’da Çekilen Filmler. [Online] https://www.belgeseltarih.com/bursadacekilen- filmler/ [Erişim Tarihi: 15.06.2020].
Rifat, M. (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Riley, R., Baker, D. and Van Doren, C. S. (1998). Movie Induced Tourism, Annals of Tourism Research, 25(4): 919-935.
Saltık, I. A., Coşar, Y. ve Kozak, M. (2010). Televizyon Dizilerinin Destinasyon Pazarlaması Açısından Olası Sonuçları, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(1): 41-50.
Şahbaz, R. P. ve Kılıçlar, A. (2009). Filmlerin ve Televizyon Dizilerinin Destinasyon İmajına Etkileri, İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1): 31-52.
Şaktimur, Ş. (1994). Türkiye’de Kayak Sporunun Tarihçesi. Ankara: ADKK Yayınları.
Şallı, A. O., Küçük, V. ve Amman, M. T. (2017). Sporda Baskın Cinsiyet Analizi (Türkiye Örneği), Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 8(2): 154-165.
Turizm Güncel (2015). Dünyaca Ünlü Dizi ve Filmler Turizme Rekor Kırdırıyor. [Online] https://turizmguncel.com/haber/dunyaca-unlu-dizi-ve-filmler-turizme-rekor-kirdiriyorh24835. html [Erişim Tarihi: 05.06.2020].
Uysal, T. (2017). Yeşilçam’ın Beyaz Filmleri: Uludağ ve Sinema. [Online] https://www.canakkaleninsesi.com/kose-yazisi/2192/yesilcamin-beyaz-filmleri-uludag-vesinema. html [Erişim Tarihi: 15.06.2020].
Ülker, İ. (2006). Dağlarımız: Dağ Sporları ve Dağ Turizmi, Yüksek Dağlarımız ve Kayak Merkezleri. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Ünal, S. (2014). Göstergebilimsel açıdan Sembolik Tüketim. Ankara: Detay Yayıncılık.
Williams, P. and Fidgeon, P. R. (2000). Addressing Participation Constraint: A Case Study of Potential Skiers, Tourism Management, 21(4): 379-393.
Williams, P. W. and Lattey, C. (1994). Skiing Constraints for Women, Journal of Travel Research, 32(2): 21–25.
Yanmaz, P. (2011). Turizm Tanıtımında Sinemanın Rolü, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Eylül, 2: 112-139.
Yılmaz, H. ve Yolal, M. (2008). Film Turizmi: Destinasyonların Pazarlanmasında Filmlerin Rolü, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1): 175-192.
Yüksel, M. (2014). Cinsiyet ve Spor, Tarih Okulu Dergisi (TOD), 7(19): 663-684.