Otel Çalışanlarının İş- Aile Yaşam Çatışmalarının Yordayıcıları Olarak, İş - Yaşam Doyumu, İş Stresi ve Algılanan Sosyal Destek

Son çalışmalar, iş-aile yaşam çatışmasının çalışanlarda yüksek stres, düşük iş ve yaşam doyumu ile sonuçlandığını; algılanan sosyal destek ile hem doyum hem de çatışma düzeyleri arasında ilişki olduğunu göstermiştir. Çalışmanın amacı, söz konusu değişkenler arasındaki ilişkileri ve iş stresinin, algılanan sosyal desteğin ve iş-yaşam doyumunun iş-aile yaşam çatışmasına etkilerini incelemektir. Çalışma, Kuşadası ve İstanbul’daki 5 yıldızlı 316 otel çalışanı ile gerçekleştirilmiştir. Doğrulayıcı faktör, Pearson korelasyon, basit doğrusal regresyon ve Sobel aracılık analizleri kullanılmış, iş stresi ve çatışma değişkenleri arasında anlamlı pozitif, çatışma değişkenleri ile hem sosyal destek hem de doyum ölçümleri arasında negatif ilişkiler bulunmuştur. İş-aile/aile-iş çatışması ve iş doyumu arasında iş stresinin, iş-aile/aile-iş çatışması ve yaşam doyumu arasında iş doyumunun, aile-iş çatışması ve yaşam doyumu arasında ise sosyal desteğin kısmı aracılık etkisi bulunmuştur. Aile ilişkilerinde yaşanan sorunlar ve iş-yaşam doyum düzeylerinin düşük olması, işgörenlerin iş-aile yaşam çatışması düzeyini arttırmaktadır. Yüksek düzeyde iş-aile çatışması ve iş stresi ise aile-iş çatışmasına sebep olmaktadır.

Job and Life Satisfaction, Work Stress and Perceived Social Support as Predictors o f Hotel Employees’ Work-Family Life Conflict

Recent studies reveal that the work and family life conflicts result in high levels of stress and in low levels of job and life satisfaction in employees. Also, they showed that there are correlations between perceived social support and both the intensity of conflicts and the levels of satisfaction. The aims of present study were to investigate the correlations between these variables, and the impacts of work stress, perceived social support and job and life satisfaction on work-family life conflicts. The study was conducted by surveying 316 hotel employees who were employed at the various departments of five-star hotels in Kuşadası and İstanbul. Pearson correlation analyses and simple linear regression analyses were used for statistical testing. A significant positive correlation was found between conflict variables and work stress however; negative correlations were obtained between conflict variables and both social support and satisfaction measures. A series of linear regression analyses revealed that family-work conflict, job and life satisfaction were the significant predictors of work-family conflict and, work-family conflict and work stress were the significant as predictors of family-work conflict. Problematic family conflicts and low-level work- life satisfaction have increased the work-family conflicts. The high-level work-family conflict and work stress also cause a family-work conflict

PDF

___

Adams,G.A., King,L.A. andKing,D.W. (1996). Relationships of Job and Family Involment, Family Social Support and Work-Family Conflict with Job and Life Satisfaction, Journal of Applied Psychology, 81(4):411-420.

Arslan M. (2010). Çalışma Yaşamında Stresin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.

Atabay, E.S. ve Naktiyok, A. (2017). İş-Aile Çatışması ile İş Tatmini Arasındaki İlişki ve Bu İlişkide Aile-İş Çatışmasının Aracılık Etkisi: Banka Çalışanları Üzerinde Yapılan Bir Araştırma, Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 6(12):30-45.

Aycan,Z. ve Eskin,M. (2005). Relative Contributions of Childcare, Spousal Support, and Organizational Support in ReducingWork–Family Conflict for Men andWomen: The Case of Turkey,Sex Roles, 53(7/8):453-471.

Benli, A., Yenihan, B. ve Öner, M. (2016). Aile Hekimlerinin İş Tatmin Düzeyleri ile Yaşadıkları İş-Aile Çatışması Seviyeleri Arasındaki İlişki: Kocaeli Örneği, Yönetim Bilimleri Dergisi/Journal of Administrative Sciences, 14(27):415-431.

Bozoğlan, B. (2014). Çatışmanın YordayıcısıOlarak Sosyal Destek ve Yaşam Doyumu, Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1): 161-175.

Byron,K. (2005). A Meta-Analytic Review of Work–Family Conflict and its Antecedents, Journal of Vocational Behavior, 67:169–198.

Casper,W.J., Harris,C., Taylor-Bianco,A. andWayne,J.H. (2011). Work–Family Conflict, Perceived Supervisor Support and Organizational Commitment Among Brazilian Professionals, Journal of Vocational Behavior,4:1-13.

Çiftçi,G.E. ve Gürer,Ö. (2018). Mesleki Stres ve Yaşam Doyumu İlişkisinde Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Rolü Üzerine Bir Alan Araştırması, (Tam metin bildiri), Çorum: III. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kongresi,11-36.

Değirmencioğlu, M. ve Öztop, S. (2019). Vardiyalı Çalışma Sisteminin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Üzerinde İş Yaşam Dengesinin Aracılık Rolü, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(29): 623-642.

Deveci, B. (2016).İş-Aile Çatışması ve İş Stresinin Yaşam Kalitesine Etkisi: Büyük Ölçekli Otel Mutfak Çalışanları Üzerine Bir Araştırma,Doktora Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Balıkesir.

Diker,O. (2010). İş-Aile Çatışması ve İşe Bağlılık İlişkisinin Turizm Sektöründe İncelenmesi: Nevşehir Bölgesinde Faaliyet Gösteren Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma,Yüksek Lisans Tezi.Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Doruk N. Ç. (2008). Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Bireylerin Performansları Üzerine Etkisinde İş ve Yaşam Tatmininin Rolü,Yüksek Lisans Tezi.Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kayseri

Dursun, S. ve İştar, E. (2014). Kadın çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile YaşamıÇatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi,Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(3):127-137.

Efeoğlu,İ.E ve Özgen,H. (2007). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma,Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2):237-254.

Erdem,R., Aslan,Ş., Sarıgüzel,H.veİşal,D. (2009). Hastane Çalışanlarında İş-Aile Yaşam Çatışması, İş Stresi ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkilerin Araştırılması, Isparta: Uluslararası Davraz Kongresi, 1442-1454.

Eren,T.A. (2008). Onkoloji Hemşirelerinin İş Doyumu ve Yaşam Doyumunun İncelenmesi,Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul,

Frone, M. R., Russell, M., andCooper, M. L. (1997).Relation of Work-Family Conflict to Health Outcomes: A Four-Year Longitudinal Study of Employed Parents.Journal of Occupational and Organizational Psychology, 70(4): 325–335.

Gutek, B.A., S. Searle and L. Klepa (1991). Rational versus Gender Role Explanations for Work-Family Conflict, Journal of Applied Psychology, 76(4): 560-569.

Grandey, A.A. ve Cropanzano, R. (1999).The Conservation of Resources Model Applied to Work–Family Conflict and Strain,Journal of Vocational Behavior, 54, 350–370.

Higgins, C. A., andDuxbury, L. E. (1992).Work—family conflict: A comparison of dual-career and traditional-career men.Journal of Organizational Behavior, 13(4): 389–411.

Ilies, R., Wilson, K. S., and Wagner, D. T. (2009).The Spillover ofDaily Job Satisfaction ontoEmployees’ Family Lives: The Facilitating Role of Work-Family Integration.Academy of Management Journal, 52(1): 87–102.

Ismail,A. Yao, A. andYunus,N.K.Y. (2009). Relationship Between Occupational Stress and Job Satisfaction: An Empirical Study in Malaysia, The Romanian Economic Journal, Year XII, 34 (4):3-29.

Karabacak,G.(2013). İş-Aile Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumunda Etkilerinin İş Stresi ve Algılanan Sosyal Destek Açısından Otel Personeli Üzerinde İncelenmesi.(Doktora Tezi)Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.

Karabay,M.E. (2015). Sağlık Personelinin İş Stresi, İş-Aile Çatışması ve İş-Aile-Hayat Tatminlerine Yönelik Algılarının İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 13 (26):113-134.

Karakaş,A. ve Şahin, N. (2017).The Relation Between Work Family Life Conflict, Job Performance and Job Stress: A Research on Hotel Employee, Sosyoekonomi, 25(32):51-69.,

Karatepe,O. M. andBaddar,L. (2006). An Empirical Study of the Selected Consequences of Frontline Employees’ Work–Family Conflict and Family–Work Conflict, Tourism Management, 27: 1017–1028.

Netemeyer,R.G., Brashear-Alejandro,T. andBoles,J.S (2004). A Cross-National Model of Job-Related Outcomes of Work Role and Family Role Variables: A Retail Sales Context, Journal or the Academy ofMarketing Science, 32(1):4-60.

Odle-Dusseau, H. N., Britt, T. W., andBobko, P. (2011).Work–Family Balance, Well-Being, and Organizational Outcomes: Investigating Actual Versus Desired Work/Family Time Discrepancies.Journal of Business and Psychology, 27(3):331–343.,

Öcal,Ö. (2008). İş-Aile Çatışması, İş Tatmini ve Yaşam Tatmini İlişkisini Belirlemeye Yönelik Tekstil İşletmesi Çalışanlarında Bir Araştırma,Yüksek Lisans Tezi,Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,Antalya.

Özdevecioğlu,M. ve Doruk,N. Ç. (2009). Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi,Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33: 69-99.

Öztürk,N. (2008). Evli Bayan Öğretmenlerde İş-Aile Çatışmasının İş Stresi ve Performansa Etkileri,Yüksek Lisans Tezi.Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü:İstanbul.

Pluut, H., Ilies, R., Curşeu, P. L., and Liu, Y. (2018).Social Support at Work and at Home: Dual-Buffering Effects in the Work-Family Conflict Process.Organizational Behavior and Human Decision Processes, 146, 1–13.

Polatçı,S. (2015). Örgütsel ve Sosyal Destek Algılarının Yaşam Tatmini Üzerindeki Etkisi: İş ve Evlilik Tatmininin Aracılık Rolü.Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi,11(2):25–44.

Sayılan,A. A. ve Boğa,S. M. (2018). Hemşirelerin İş Stresi, İş Yükü, İş Kontrolü ve Sosyal Destek Düzeyi ile Tıbbi Hataya Eğilimleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 20(1):11-22.

Taşdelen-Karçkay,A., ve Bakalım,O. (2017). The Mediating Effect of Work–Life Balance on the Relationship Between Work–Family Conflict and Life Satisfaction.Australian Journal of Career Development,26(1):3-13.

Tekingündüz,S., Kurtuldu,A. ve Öksüz,S. (2015). İş-Aile Yaşam Çatışması, İş Tatmini ve İş Stresi Arasındaki İlişkiler. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3 (4):27-42.

Türker, Y., veÇelik, K. (2019). Öğretmenlerde İş ve Aile Çatışmasının Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisinde İş Doyumunun Aracı Rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 242-258.

Üzümcü,T.P. ve Akpulat,N.A. (2017). Turizm İşletmeleri Çalışanlarının İş-Aile Yaşam Çatışması ve Yaşam Doyumları İlişkisi: Kartepe-Çeşme Örneği,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51):1070-1082.

Yurtseven, Ö. (2008). İş-aile Çatışması, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Turizm İşletmesinde Bir Uygulama,Yüksek Lisans Tezi.Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Antalya

Wilkin,C.L. (2012). I Can’t Get No Job Satisfaction: Meta-Analysis Comparing Permanent and Contingent Workers, Journal of Organizational Behavior,34 (1):47-6