Mısır (Zea mays L.) Bitkisinde Farklı Fenolojik Dönemlerdeki Su Kısıntılarının Bazı Tarımsal Özellikler Üzerine Etkileri

Bu çalışma, mısır bitkisinin farklı fenolojik dönemlerinde uygulanan kısıntılı sulamanın bazı tarımsal karakterlere etkilerini belirlemek için 2012 - 2013 yıllarında iki yıl süreyle Konya –Karapınar’da yürütülmüştür. Çalışmada 3 su konusu (S100; tam su, S70; tam suyun % 70’i, S40; tam suyun % 40’ı ) ve 4 fenolojik dönem (vejetatif, tepe püskülü, tozlaşma ve süt olum dönemi) kullanılmıştır. Çalışma 4 tekerrürlü olarak Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre Sakarya mısır çeşidi ile yürütülmüştür. Çalışmada, özellikle tozlaşma ve süt olum dönemlerinde yapılan su kısıntılarının bin tane ağırlığı, koçanda tane sayısı, koçan boyu ve koçan tane ağırlığını azalttığı, su kısıt miktarının artmasıyla birlikte bu değerlerin daha da azaldığı belirlenmiştir. Erken dönemde yapılan % 30’ luk bir su kısıntısında ise bu parametrelerin su kısıtından fazla etkilenmediği ve tam su konusuna yakın değerler verdiği belirlenmiştir. Çalışma ile mısır gibi suya hassas bitkilerde su kısıtı uygulamalarına toleranslı gelişme dönemlerinin belirlenip, bu dönemlerde su kısıtı uygulaması yapılmasının verimi en az düzeyde etkileyeceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fenolojik dönem, mısır, kısıntılı su

The Effect of the Restricted Water in Different Phenological Periods on Some Agricultural Characteristics in Maize (Zea mays L.)

This study was carried out in Konya Karapinar for two years in 2012-2013 in order to determine the effects of the restricted irrigation applied in different phenological periods of maize plant on some agricultural characters. In the study, threee water application (S100; full water, S70; 70 % of full water, S40; 40 % of fulll water) and 4 phenological periods (vegetative, tasseling, pollination and milk period) were used. The study was carried out with Sakarya maize variety according Randomized Complete Block Experimential Design as Split Plot four replications. In the study; plant height, grain number, ear length and weight per ear and thousand kernel weight parameters were studied. Reduced irrigation water further reduced these values. In the study, especially in pollination and milk production periods, restricted water application reduced number of grains in the ear, grain weight in earn, weight of a thousand grains and length of the earn. It was determined that these parameters were not affected much in a 30 % water restrict in the early period. In the study, it was concluded that determination of tolerant development periods in water-sensitive plants such as corn and it was determined that the application of water limitation in these tolerated periods would affect the yield in minimum level.

Keywords:

Phenological peiod, maize, restricted irrigation,

PDF

___

Anderson, E.L., Kamprath, E.J., Moll, R.H., Jackon, W.A. 1984. Effect of N fertilization on silk synchrony, ear number and growth of semiprofilic maize genotypes. Crop Science, 24: 663-666.
Anonim, 2018. Sakarya Mısır Araştırma Enstitsü Verileri.
Doorenbos, J., Kassam, A.H. 1979. Yield Response to Water, FAO. Irrigation and Drainage Paper No: 33, Rome.
Eck, H.V. 1984. Irrigated corn yield response to nitrogen and water. Agronomy Journal, 76(3): 421-428. Eichelberger, K.D., Lambert, R.J., Below, F.E., Hegeman, R.H. 1989. Divergent phenotypic recurrent selection for nitrate reductase activity in maize. II. efficient use of fertilizer nitrogen. Crop Science, 29: 1398-1400.
İstanbulluoğlu, A., Kocaman, İ. 1996. Tekirdağ Koşullarında Mısırın Su-Verim İlişkileri. T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Genel Yayın No: 251, Araştırma Yayın No: 97, Tekirdağ, 88 s.
Kanber, R, Yazar, A., Eylen, M. 1990. Çukurova Koşullarında Buğdaydan Sonra Yetiştirilen İkinci Ürün Mısırın Su-Verim İlişkisi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tarsus Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları: Genel Yayın No: 173, Rapor Serisi No: 108.
Kara, S. 2011. Konya Ekolojik Koşullarında Damla Sulama Yöntemi ile Sulanan Mısır Bitkisinde Su-Verim İlişkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Konya.
Kırnak, H., Gençoğlan, C., Değirmenci, V. 2003. Harran Ovası koşullarında kısıntılı sulamanın II. ürün mısır verimine ve bitki gelişimine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(2):117-123.
Kırtok, Y. 1998. Mısır Üretimi ve Kullanımı Kitabı. Kocaoluk Yayınevi, İstanbul, 402 s.
Montgomery, E.G. 1911. Correlation Studies in Corn in 24 the Annual Report. Agricultural Experiment Station, Nebraska, pp. 109-159.
Musick, J.T., Dusek, D.A. 1980. Irrigation corn yield response to water, Transactions of the ASAE, 23(1): 92-98.
Öğretir, K. 1993. Eskişehir Koşullarında Mısırın Su-Verim İlişkileri. K.H. Eskişehir Araştırma Enstitüsü Yayın No: 234, Seri No: R-182.
Özcan, G. 2010. Konya Ekolojik Koşullarında Hibrid ve Kompozit Mısır Çeşitlerinin (Zea mays L.) Farklı Su Uygulamalarına Tepkilerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
Sade, B. 1987. Çumra İlçesi Sulu Şartlarında Bazı Melez Mısır Çeşitlerinin Önemli Zirai Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. Selçuk Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Sezen, M. 2000. Çukurova ve Harran Ovası Koşullarında Buğdayda Azot-Su-Verim İlişkilerinin Belirlenmesi ve Ceres-Wheat V.3 Modelinin Test Edilmesi. Doktora Tezi, Çukurova Üni., Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Adana.
Swank, J.C., Below, F.E., Lambert, R.J., Hageman, R.H. 1983. Interaction of carbon and nitrogen metabolism the productivity of maize. Plant Physiology, 70: 1185-1190.
Şimşek, M., Gerçek, S. 2005. Yarı-kurak koşullarda damla sulamada farklı sulama aralıklarının mısır bitkisinin (Zea mays L. indentata) su verim ilişkilerine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 36 (1): 77-82, ISSN 1300-9036.
TÜİK, 2017. İstatistiki Göstergeler. www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 17.12.2018).
Ul, M.A. 1990. Menemen Ovası Koşullarında II. Ürün Olarak Yetiştirilen Mısır Bitkisinin Değişik Gelişim Aşamalarında Uygulanan Sulamaların Verime Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ege Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Kültürteknik Anabilim Dalı, İzmir.
Uçak, A.B., Değrimenci, H., Gençoğlan, C., Uçan, K., Aykanat, S., Karaca, Ö.F. 2010. Mısır bitkisinde farklı gelişme dönemlerinde su stresinin verime etkisi. I. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu. 27-29 Mayıs 2010 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Kahramanmaraş, s. 777-789.
Ülger, A.C. 1986. Değişik azot dozlarının tek melez at dişi mısır genotiplerinde tepe püskülü çıkarma süresi ve tane verimine etkisi. Çukurova Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 13: 165-174.
Vural, Ç., Dağdelen, N. 2008. Damla Sulama yöntemiyle sulanan cin mısırda farklı sulama programlarının verim ve bazı agronomik özellikler üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniv. Ziraat Dergisi, 5(2): 97-104.
Yılmaz, E., Dağdelen, N. Sezgin, F., Gürbüz, T. 2005. Karık yöntemiyle sulanan ikinci ürün mısırda farklı sulama düzeylerinin verim ve bazı agronomik özellikler üzerine etkisi. GAP IV. Tarım Kongresi, 21-23 Eylül 2005, Şanlıurfa, s. 1645-1650.