Şehir Mezarlıklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İncelenmesi: Ordu Kenti Örneği

Her toplumun inanışları ve gelenekleri doğrultusunda şekillenen mezarlık alanları, ülkemizde genellikle atıl durumda kalmış; ne insan ruhunu ne de bir zamanlar hafızası olduğu kentini besleyemez yerler haline gelmiştir. Kentsel peyzajın dinamik bir parçası olarak kabul edilen mezarlık alanlarının yer seçimi kararından, sahip olacağı son şekle kadar bütün süreçlerinin doğru şekilde planlanması durumunda kent ve kentliye pozitif etki sağlayacağı açıktır. Bu çerçevede Ordu ili, Altınordu ilçesinde yer alan altı adet şehir mezarlığının mekânsal ve tasarımsal açıdan mevcut durumları analiz edilmiş, ziyaretçilerin beklentilerini öğrenmeye yönelik anket çalışması yapılmıştır. Ayrıca Ordu kent merkezi mezarlık ihtiyacı konusunda değerlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışma sonucunda mevcut mezarlıkların alansal yeterliliğe sahip oldukları, ancak kentsel peyzaja katkı sağlayabilmeleri için uygun mekânsal düzenlemelere gereksinim duydukları görülmüştür

An Investigation of City Cemeteries in Terms of Landscape Architecture, a Case of Ordu Province

The cemetery areas, which are shaped in line with the beliefs and traditions of every society, are generally idle in our country; they have become places that cannot nourish neither the human soul nor the city of which they once had a memory. However, cemetery areas are considered as a dynamic part of the urban landscape and it is clear that if all the processes are planned correctly from the site selection decision to the final shape it will have, it will have a positive effect on the city. In this context, the current spatial and design conditions of six city cemeteries in Altınordu district in Ordu province were analyzed and a survey study was conducted to learn the expectations of the visitors. In addition, evaluations were made on the need for cemetery in Ordu city center. As a result of the study, it was found that the existing cemeteries have spatial adequacy, but they need appropriate spatial arrangements in order to contribute to urban landscape.

PDF

___

Aksoy Y, Özkardaş V. 2011. Karacaahmet Mezarlığının Peyzaj Tasarımı ve Bakım Çalışmaları Açısından İncelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(12): 83-102.
Akten M, Özkartal N. 2016. İzmir İli Soğukkuyu Mezarlığının planlama kriterleri ve peyzaj tasarımı açısından irdelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi (MBUD), 1(2), 9-20.
Anonim. 2010. Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete Tarihi: 19.01.2010 Resmî Gazete Sayısı: 27467.
Anonim. 2018. Ordu Büyükşehir Belediyesi Mezarlıklar Müdürlüğü.
Deering B. 2016. From anti-social behaviour to X-rated: Exploring social diversity and conflict in the cemetery. In Deathscapes (pp. 93-112). Routledge.
Dunk J, Rugg J. 1994. The Management of Old Cemetery Land: Now and the Future. Shaw & Sons Limited.
Durnagölü S. 2009. Belentepe mevkiindeki Hellenistik Dönem mezarlar (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
Evensen KH, Nordh H, Skaar M. 2017. Everyday use of urban cemeteries: A Norwegian case study. Landscape and urban planning, 159: 76-84.
Franck KA, Stevens Q. 2007. Loose Space: Possibility and Diversity in Urban Life. London: Routledge. Gönen G. 1992. Mezarlıklar, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, 3: 34-35.
Güçlü K, Yılmaz S, Yılmaz H. 1996. Kentsel yeşil doku içinde mezarlıkların yeri, önemi ve Erzurum örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(1): 1-12.
Harvey T. 2006. Sacred spaces, common places: The cemetery in the contemporary American city. Geographical Review 96, 295–312.
Haseki M. 1977. Plastik açıdan Türk mezar taşları. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını.
Lai KY, Sarkar C, Sun Z, Scott I. 2020. Are greenspace attributes associated with perceived restorativeness? A comparative study of urban cemeteries and parks in Edinburgh, Scotland. Urban Forestry & Urban Greening, 126720.
Odabaş A, Açıksöz S, Ataturay S. 1994. Kentsel planlama kapsamında mezarlıklar. 4. Ulusal Bölge Bilimi/ BölgePlanlama Kongresi, 231-234, Trabzon.
Özgüç T. 1948. Ön tarih’te Anadolu’da ölü gömme âdetleri (No. 17). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Özhancı E, Aklıbaşında M. 2017. Kentsel Peyzaj İçinde Mezarlıklar ve Peyzaj Mimarlığı Açısından İncelenmesi; Nevşehir Örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(2): 113-124.
Seeher J. 1993. Tarihöncesi Çağlarda Ölüm ve Gömü. Arkeoloji ve Sanat, 59: 9-15.
Skår M, Nordh H, Swensen G. 2018. Green urban cemeteries: more than just parks. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability 11: 362–382.
Uslu A. 1997. Tarihi Süreç İçerisinde Anadolu Mezarlıkları ve Çağdaş Bir Yaklaşımla Ankara Kenti İçin Örnek Bir Mezarlık Planlaması Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi.