Ocaktan cemevine yapısal bir dönüşüm: İngiltere alevi kültür merkezi ve cemevi örneği

Bu çalışma, Aleviliğin ocak sistemi ve karizmatik önderler, dedeler merkezinde tesis ettiği, sosyal akrabalığa dayalı geleneksel yapısının yeni bir kültür sahası içindeki dönüşümü ve söz konusu yapısal dönüşümle inanç sistemi, kültürel değerler ve kimlik algısı arasındaki çoklu etkileşimleri İngiltere Alevi Kültür Merkezi ve Cemevi (İAKMC) örneğinde incelemeyi amaçlamaktadır. Başka bir deyişle, ocak sisteminin işlevleri ve karizmatik önderlerin oynadığı toplumsal rollerin bir sonucu olarak bir çeşit sosyal akrabalık şeklinde teşekkül eden geleneksel yapının yeni kültür sahası içinde İAKMC’nin yapısal özellikleri ile eklemlenişi ve yeni toplumun sosyal yapısıyla bütünleşme sürecinde gerçekleşen yapısal dönüşümlerin ele alınması hedeflenmektedir. Cemevinin yapısal bağlamında yaşanan dönüşüm, Clifford Geertz ve Victor Turner’in kuramsal modelleri esas alınarak anlayıcı bir eğilimle “sosyal yapı” ve “kültürel değerler sisteminin” birbirini etkileyen dönüşümleri bağlamında analiz edilmektedir. Çalışma, 2011 yılı Mayıs-Aralık ayları arasında katılımlı gözlem ve derinlemesine görüşmeler vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda, yapısal dönüşümün kültürel değerler sistemine ideolojik bir kimliğin inşası, toplumsal yapıya da ritüellerdeki işlev kayıpları ve fonksiyonel denklerin üretimi şeklinde aksettiği, Cemevinin ortodoksinin yapısal türdeşi rollerle donandığı bulgusuna ulaşılmıştır.

A structural transformation from ocak to cemhouse: The case of the England alewi cultural centre and cemhouse

This article aims to explore the transformation of traditional social structure, which has been established by Alewism as a social relationship on the basis of ocak system and charismatic religious leader called dede, in the new cultural field and multifaceted interactions between mentioned structural transformation and cultural belief system as well as identity in the case of the England Alevi Cultural Center and Cemevi (EACC). Participant observations and in-depth interviews were employed during the fieldwork done between May-December 2011. The transformation lived in the structural context of Cemevi, has been analyzed according to interpretative approach by taking into consideration the theoretical frameworks of Clifford Geertz and Victor Turner which have focused on social structure and cultural meaning system. This research showed that structural transformation has reflected to the cultural meaning system as a construction of ideological identity and it has reflected to the social structure as functional disappearances and reproduction of functional equivalents of them; moreover, it showed that Cemevi has became a structural homology of orthodoxy.

___

ATAY, Tayfun. (2010). “‘Ethnicity within Ethnicity’ among the Turkish-Speaking Immigrants in London” Insight Turkey, 12 (1): 123-138.

BOURDIEU, Pierre. (1993). The Field of Cultural Production; Essays on Art and Literature. der. Randal JOHNSON. Columbia University Press.

GEERTZ, Clifford. (1957). “Ritual and Social Change: A Javanese Example” American Anthropologist, New Series, 59 (1): 32-54.

GEERTZ, Clifford. (1973). The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books.

GRIMES, Ronald L.. (1985). “Victor Turner’s Social Drama and T. S. Eliot’s Ritual Drama” Anthropologica, 27 (1/2):79-99.

SELÇUK, Ali. (2012). Anşa Bacılılar. Kayseri: Laçin.

SWARTZ, David. (1996). “Bridging the Study of Culture and Religion: Pierre Bourdieu’s Political Economy of Symbolic Power” Sociology of Religion, 57(1): 71-85.

ŞAHİN, İlkay. (2009). Göçmen Kadınların Dinî Ritüellere Katılımı: Amersfoort (Hollanda) ve Boğazlıyan Örneğinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

TURNER, Victor. (1974). Dramas, Fields, and Metaphors: Symbolic Action in Human Society. New York: Cornell University Press.

TURNER, Victor. (1995). The Ritual Process, Structure and Anti-Structure. New York: Aldine De Gruyter.

TURNER, Victor. (1986). “Dewey, Dilthey, and Drama: An Essay in the Anthropology of Experience”. The Anthropology of Experience. der. Victor TURNER, Edward M. BRUNER. Urbana and Chicago: University of Illinois Press.

YAMAN, Ali. (2011). “Alevilikte Ocak Kavramı: Anlam ve Tarihsel Arka Plan” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 60: 43–64.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi

Arşiv